O kıyafetin içindeki mütevazı First Lady

FINANSGUNDEM.COM

1923; yeni Türkiye’nin temelleri atılıyordu. Zor günlerdi, zorlu günlerdi. 10 yılı aşkın süren, geride acı, gözyaşı, katliam ve enkaz bırakan savaşların sonu gelsin isteniyordu. Muzaffer bir ordunun Garp Cephesi Kumandanı, Ankara Hükümeti’nin Dışişleri Bakanı olarak Ankara Garı’ndan bindiği tren ilk İstanbul’a gelmiş, binlerce insan uğultularla, alkışlarla, gururla karşılamıştı onu. Milli Mücadele’nin İsmet Paşası, Halaskâr Gazi Mustafa Kemal’in silah arkadaşı Lozan öncesi üniversitelilerle buluşuyor, onların “Barış” temennisiyle İsviçre’nin yolunu tutuyordu. ‘İtilaf devleri’yle görüşürken İngiliz dayatmalarına karşı ‘direnince’ kesintiye uğrayan masaya, tarihi pazarlığa yeniden dönüyordu. Daha güçlü, daha inançlı olarak. Ama bu kez daha kuvvetliydi Paşa’nın morali. Arkasında Ankara’nın kudreti, büyük desteği kadar, yanında kıymetlisi, Mevhibe’si vardı…

Çarşaftan çıkış
İsmet Bey kadar eşi Mevhibe Hanım’da heyecanlıydı. Böylesi milli bir yolculukta kader birliği yapmaktan da öte, belki de… “İlk defa çarşaftan çıkarak Batılı bir ülkeye gidiyordu…”*  Paşası İstanbul’da siyaset ve diplomasi temaslarını yoğunlaştırırken onun da teşvikiyle Beyoğlu’nda Avrupa’ya seyahate hazırlandı, alışveriş yaptı, kıyafetler aldı. “Ramazan ayıydı, akşamları Süleymaniye Camii’nde teravih namazlarına devam etti…”*



'Ben de araba kullanacağım'
İsmet Bey’le Mevhibe Hanım’ı ve tabi ki, Türk Heyetini taşıyan tren Lozan’a girdiğinde, yabancı hayat çok ilgisini, dikkatini çekti. “Mamur bir memleketti. Kadınların topluma karışmasından etkilenmişti. Kadınların araba kullandıklarını görünce,  ‘Ben de araba kullanacağım’ dedi”*. Sevinç ve özlem Mevhibe Hanım’da iç içeydi. Ne kadar cesur! O dönemi düşününce…

Siyah ipekli pardösü, siyah şapka
Bir Kuvayı Milliye ruhuyla İsmet Paşa’nın kalpaklı halini çok daha beğenen, Lozan’da da öyle dolaşmasını isteyen Mevhibe İnönü artık şapkasını takmış, geziyordu. Modern Müslüman Türk kadınının Avrupa’daki yeni imajını da adeta bir ressam titizliğinde, bir modacı dahiliğinde çiziyordu. Lozan’da bir mağazadan aldığı siyah ipekli pardösü ve siyah şapkasıyla, ‘Türkiye’nin kuruluş senedi’ Lozan Antlaşması’nın imza törenine katıldı. Yeni görüntüsüyle, yeni Türkiye’ye şahit oluyordu.

Ankara’daki Mevhibe ile Lozan’daki Mevhibe artık çok farklıydı…



84 yıl sonra canlanan tarih
Ve bu farkı yaşamı boyunca  hep korudu, giyim kuşamdan davranışa, modern Müslüman Türk kadınına örnek olan bir yaşantıyla. “Daima mütevazı bir hanımefendi olarak yaşadı…”*
Ve bu mütevazı First Lady’nin hatırası 84 yıl sonra yeniden canlandı. Kızı Özden Toker’in omuzlarında…

Özden Toker, Gedik Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi’nde, öğretim görevlisi ünlü modacı Vural Gökçaylı’nın düzenlediği yılın ilk “Tasarım Buluşmaları” etkinliğine, annesi Mevhibe İnönü’ye ait bir kıyafetle katıldı. 1931 yılında Venizelos’un davetlisi olarak İsmet İnönü ile birlikte katıldıkları Yunanistan ziyaretinde Mevhibe Hanım’ın giydiği bu elbise, dönemin ünlü modacısı Maggie Roof’un ellerinden çıkmıştı. Pembe Köşk Müzesi’nde sergilenen tarihi kıyafeti, bu etkinlik için özel olarak muhafaza edildiği yerden alan Özden Toker, bir kez daha Mevhibe İnönü’nün  Cumhuriyet dönemi modasının öncülerinden olduğunu hatırlattı…


 
*'Bilinmeyen Lozan'-Taha Akyol
Fotoğraf: Alem Dergisi