Neden operasyonel kiralama yapmalısınız?

Fatih Kuran [email protected] Kulllanacağınız makineyi belli bir dönem için kiralamak istiyorsunuz ancak kullanım süresince bakım, onarım, yedek parça vb. hiçbir sorun ile de uğraşmak istemiyorsunuz. Makinenin başına bir şey gelirse tamir olana kadar işinizin aksamasını da doğal olarak istemiyorsunuz. Kiralama süresi sonunda da malı satın alma yada tekrar kiralama opsiyonuna sahip olmakla beraber erken iade etme esnekliğiniz de bulunsun istiyorsunuz. Ayrıca kiralama süresi içinde farkını verip mevcut makinenizi üst modeli ile değiştirme imkanınız da olabilir. Ödediğiniz bedelleri de doğrudan vergiden düşseniz nasıl olur? Bahsettiklerim hoşunuza gittiyse başka hiçbir finansman tekniğinde bulamayacağınız operasyonel kiralama avantajlar dünyasına hoş geldiniz! Operasyonel kiralama (O/K) makine ve ekipmana sahip olmak yerine kiraladığınız ve ileride isterseniz satın almak da dahil makine üzerinde tasarruf haklarınızın saklı kalabildiği son derece esnek ve çağdaş bir finansman şeklidir. Kiralama konusu mal her hangi bir makine veya ekipman olabileceği gibi otomobil ve tır gibi taşıt aracı da olabiliyor. Halen Türkiye’de yalnızca otomobil kiralaması ile kullanımı sınırlı olan bu finansman yöntemi yeni finansal kiralama kanunu ile çok değişik alanlarda uygulamaya geçme imkanı bulacak. Yeni kanun şu an mecliste ve 2009 yılı sonuna kadar onaylanması bekleniyor. İş makineleri, tıbbi cihazlar ve büro ekipmanları gibi mal gruplarının O/K’ya geçiş sürecinde ilk sıralarda yer alması bekleniyor. O/K işleminde finansal kiralama (F/K) işleminde olduğu gibi yatırım konusu mal, kiralama dönemi sonunda kiracı tarafından satın alınmak durumunda olmadığından dönemin sonunda mülkiyet kiralayan şirkette kalmaktadır. Bu nedenle kira bedelleri F/K’ya göre daha düşük olmakta ve bu finansman şekli öncelikle nakit akış yönetiminde önemli bir avantaj yaratmaktadır. O/K ile birlikte şirketler dönemsel ihtiyaçlarını gidermek için artık makine parklarında kullanım süresi sonunda bir süre sonra atıl kalacak bir yatırım yapmak zorunda kalmamaktalar. Satın almak yerine kiralamak ve kullanım süresi sonunda geri iade etme esnekliği sayesinde aynı zamanda kıt olan ekonomik kaynaklar çok daha verimli şekilde değerlendirilecektir. Kiralama şirketleri vasıtası ile aynı makine ekipman ekonomik yaşam ömrü süresince çok daha fazla kullanıcı tarafından etkin ve verimli şekilde kullanılabilecektir. Yeni dönemde belli sektörlerde odaklanan kiralama şirketleri olacak ve makinenin alımında, kullanımında ve yeniden kiralama veya satış sürecinde uzmanlıklar geliştirecekler. Bu uzmanlıklarının karşığı da daha kaliteli hizmet ve daha hesaplı kira koşulları şeklinde müşterilere ulaşacak. Müşteriler bakım, onarım, yedek parça ve sarf malzemeleri masrafları ile uğraşmalarına gerek kalmaksızın yalnızca kendi ana çalışma konularına konsantre olup verimliliklerini arttırabilecekler. Görüldüğü gibi operasyonel kiralama aynı zamanda son dönemlerde çok gündemde olan dış kaynak kullanımının da (outsourcing) kapılarını ardına kadar açmaktadır. Bu vesile ile herkes daha iyi yaptığı işe odaklanmakta ve yaratılan katma değer taraflarca paylaşılmaktadır. O/K işleminde kiralar direkt olarak gidere atılabildiğinden şirketlere vergisel avantaj da sağlayabilmektedir. İşlem şirket bilançosunda görünmediğinden banka veya başka bir kredi türünün bilançoyu zayıflatan etkisi de söz konusun değildir. Yatırımın bilançoda görünmemesinin bir başka avantajı da şirket aktif karlılığı ve cari oran gibi mali performans kriterlerini güçlendirmesidir. Operasyonel kiralamanın dünyada tercih edilmesinin önemli nedenlerinden biri de şirketlerin yüksek teknolojiyi sürekli olarak takip etme ihtiyacıdır. Bilgisayar ve tıbbi cihazlar gibi teknolojisi hızla değişen ve gelişen mal grupları ile pazarlama ve sevkiyat araç filoları gibi kullanım yoğunluğu itibari çabuk eskiyen varlıkların sıklıkla yenilenme ihtiyacı bulunmaktadır. Bu ihtiyacı gidermenin en akla yatkın yöntemi kuşkusuz O/K’dır. Şirketler yatırım malının tahmini yenileme tarihine uygun kiralama işlemi yapmakta ve kimi zaman da olası değişiklikleri dikkate alarak işlemi erken sonlandırma veya ek kiralama opsiyonları alabilmektedirler. Bu tekniğin diğer finansman yöntemleri ile karşılaştırıldığında sağladığı esneklik de diğer bir avantajıdır. O/K işleminde başta kısa süreli düşündüğünüz bir işlemi daha sonra uzatma veya makineyi satın alma imkanı olabileceği gibi kiralayan firma ile anlaşıldığı takdirde erken sonlandırma alternatifi de söz konusu olabilir. O/K işleminde kiralama şirketlerinin makine ekipman bazında uzmanlıklar geliştireceğinden bahsetmiştik. Bu uzmanlıkları finansman kökenli bir şirketin tek başına geliştirmesi çok zor olacağından genelde makine üreticileri ve satıcıları ile uzun vadeli işbirlikleri yapmak dünyada yaygın bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Kendi pazarında fark yaratmak, müştelerine alım kolaylığı sağlamak isteyen yenilikçi ve vizyoner satıcı firmalar bu tip işbirliklerine çok sıcak yaklaşmaktadırlar. O/K’nın satıcı açısından bir başka avantajı da işin içinde olduğunda servis, bakım ve yedek parça gibi hizmetler ile geri alınan makine ekipmanın değerlendirmesinde sağlanabilecek ek gelir imkanlarıdır. Makine ekipmanın geri alım süreci içinde yer almak aynı zamanda yeni bir makinenin satış fırsatı haline de dönüşebilmektedir. Satıcı açısından kiralama süreci içinde aktif şekilde yer almak mevcut müşteri ilişkilerini geliştirme ve sürekli kılma bakımından da önemli olmaktadır. İçinde bulunduğumuz global kriz ortamında ekonominin çarklarının daha hızlı dönmesine ve kıt kaynakların daha verimli şekilde yönetilmesine imkan sağlayacak operasyonel kiralamanın araç kiralama haricinde piyasaya sunulmasını çok uzun süredir beklemekteyiz. Bu bakımdan yeni finansal kiralama kanun tasarısının bir an önce onaylanıp yürürlüğe girmesini bekliyoruz.