Nafiz Karadere’den faiz gerçeği

KAYHAN ÖZTÜRK – FINANSGUNDEM.COM / KIRKLARELİ

Garanti Bankası tarafından Kırklareli’de düzenlenen 33. Kadın Girişimci Buluşması, bankacılık dünyasının usta ismi Nafiz Karadere’nin mevduat, faiz ve kredi konusunda yaptığı çarpıcı açıklamalara sahne oldu. Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Karadere, gazetecilerin sorularına samimi yanıtlar verdi.

Vatandaşın en çok Merkez Bankası faizi indirirken bankaların neden faizleri düşürmediğini merak ettiğini söyleyen Nafiz Karadere, “Faizler düşüyor ancak arzu edildiği kadar değil. Kredi konuştuğumuzda Türk Lirası konuşuyoruz. Özellikle KOBİ kredilerinin yüzde 95’i TL. Dolayısıyla bizim konumuz Türk Lirası kredi, Türk Lirası kaynak” dedi.

MEVDUAT KIT

“Bankalar krediyi mevduat ile fonluyor. Türkiye’de 100 birim TL kaynak varsa 140 birim TL kredi veriyoruz” şeklinde konuşan Karadere, bunun da kaynak yetersizliğinin bir ifadesi olduğunu, bu nedenle yurt dışından aldıkları döviz cinsi kredileri de TL’ye çevirdiklerini belirtti. Karadere sözlerine şöyle devam etti: “Tabi ki bunun ek maliyetleri var. Dolayısıyla mevduat kıt. Kıt olan kaynağın da taliplisi çok oluyor. Bu talipler de bankacılık sektörü. Hiçbir banka mevduat müşterisini başka bir bankaya kaçırmak istemiyor. Rekabet de mevduat müşterisine yarıyor. Müşteri alacağı faiz için pazarlık yapınca, MB’nin Faiz indirimi TL mevduat faizlerini sınırlı oranda etkiliyor. Mevduat faizi düşmediği için de kredi faizlerinde beklenen düşüş olmuyor.”

KREDİ FAİZLERİNDE DEĞİŞİLİKLİK OLUR MU?

Merkez Bankası’nın 100 baz puanlık faiz indiriminin mevduat faizlerine 40 baz puanlık düşüş sağladığını, bunun da birebir kredi faizlerine yansıdığını söyleyen Nafiz Karadere’ye göre, yıl sonuna kadar kredi faizlerinde radikal bir değişiklik beklenmiyor. Sektörde KOBİ kredilerinde faizin yüzde 12,5-15, ortalamanın ise yüzde 13,5-14 aralığında olduğu bilgisini paylaşan Karadere, “Mevduatın maliyetiyle birlikte faizi yüzde 12 civarında. KOBİ’ler de bu seviyelerden kredi kullanıyorlar. Yılsonuna kadar faizlerin yatay gideceğini düşünüyorum” diye konuştu.

FED HAZİRAN’DA FAİZ ARTIRIR

Usta bankacı, hem Merkez’in Haziran’da bir indirim daha yapabileceğine işaret etti hem de öngörüsünü paylaştı. 50 baz puanlık bir indirim halinde bunun mevduat faizlerine yansımasının da 10 baz puan civarında olacağını söyledi. Karadere, FED’in Haziran’da faiz artırma ihtimalinin güçlendiğini de hatırlatarak MB’nin de faiz indiriminde dikkat edilmesi gereken seviyelere geldiğinin altını çizdi.

Karadere şunları söyledi: “FED’in faiz artırımına rağmen, MB gereğinden fazla indirirse, faizler çok hassas bir noktaya gelir. O zaman da mutsuz yatırımcı yurt dışına çıkar, kur yükselir. Bu nedenle Merkez Bankası çok dikkatli olacaktır. Haziran’da bir indirim imkanı daha var ama artık bu imkanın da sonuna geliniyor. Bu arada Merkez Bankası’nın ihracat açısından kurun artışından çok fazla rahatsız olmadığı bir dönemdeyiz. Ama bunu da çok fazla seslendirmezler. O yüzden faizdeki o hassas dengeyi zorlayabilir diye öngörüyor ekonomistler.”

TÜRKİYE EKONOMİSİ SIKIŞTI

Türkiye ekonomisine değinirken, hassas dengelerden geçtiğini, yaşanan durumun bir kriz olmadığını ancak piyasanın da sıkıştığını dile getiren Nafiz Karadere, “Türk bankacılık sektöründe KOBİ segmentinde tahsili gecikmiş alacak oranı (NPL) yüzde 4,1. Garanti’de ise bu oran yüzde 3,5 seviyesinde. 2015’in Ocak-Nisan dönemi ile bu yılın aynı dönemini karşılaştırdığım ızda karşılıksız çeklerde adet bazında yüzde 14, miktar olarak yüzde 44 artış oldu. Yüzde 3-4 büyüme, ağırlıklı iç piyasaya satış yapan KOBİ’lere yetmiyor, çarklar rahat dönmüyor. Türkiye’de son 2-3 yıldır yatırım kredisi pek görülmüyor. Daha çok işletme kredisi kullanıyorlar” dedi.

GES’LERE 300 MİLYON EURO KREDİ

KOBİ’lerden güneş enerjisi santrali (GES) için proje geldiğini kaydeden Karadere, son dönemde 300 GES kredi başvurusunu değerlendirdikle rini, 300 milyon euro kredi verdiklerini anlattı. Nafiz Karadere’nin verdiği bilgiye göre KOBİ’lerde ortalama kredi kullanımı 60 bin TL. Kadınlarda 40 bin TL. Ortalama vade ise 18-24 ay. 2016’nın şanssız sektörleri turizm ile yaş meyve sebze ihracatı. Çıkışta olanlar ise inşaat ve yan sanayi ile otomotiv ve yan sanayi.

KADIN GİRİŞİMCİLER İÇİN DEV ÇALIŞMA

KAGİDER Başkanı Sanem Oktar da Türkiye’de 1.2 milyon girişimci bulunduğunu ve kadın girişimcilerin oranının bu rakamın sadece yüzde 10  civarında bulunduğunu belirterek, “İstihdam yaratan kadın girişimcilerin artırılması ekonomi açısından da büyük önem taşıyor. Kadın girişimci sayısındaki azalma da ekonomik gidişat açısından önemli. Bu kapsamda kadın girişimcilere desteğin gereği bir kez daha ortaya çıkıyor” dedi. Oktar, “Eylül ayında Birleşmiş Milletler’in himayesinde 5’inci Kadın Tedarikçi Zirvesi’ni İstanbul’da gerçekleştireceğ iz. Konferans dünyanın her yerinden kadın girişimcileri, önemli tedarikçileri bir araya getirecek. Türkiye’den de 200 kadın tedarikçi zirveye katılacak” diye konuştu.

ABD’de federal hükümetin kamu ihalelerinde kadın girişimcilerin çağrılmasını kanunen zorunluğu olduğunu hatırlatan Oktar şunları söyledi: “Bu yasayı Türkçeye çevirdik. Uygulamanın önemini gösteren bir dosya hazırladık. Önümüzdeki günlerde Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’ye sunacağız. KOSGEB kanalıyla aslında devletimiz eğitim ve kaynak sağlıyor. Bir de yapılan kamu ihalelerine kadın girişimcilerimiz davet edilirse, onlar da bu işte tecrübe kazanır. Bir iki ihale kaybetse de üçüncü de doğru teklif vermeyi öğrenir.”

GARANTİ’DEN 185 BİN KADIN GİRİŞİMCİYE DESTEK

Kadın girişimcileri kanatları altına alan Garanti Bankası ise, 10 yılda kadın girişimcilere 3.2 milyar TL kredi verdi. Banka 185 bin kadın girişimciyi destekledi. Genel Müdür Yardımcısı Karadere, “Taksitli ticari kredide en düşük faizli kaynağı, mevzuatın izin verdiği ölçüde kadın girişimcilerimiz e sağlıyoruz” dedi.