Mevduatın faizi yüzde 15'e fırladı

Ekonominin canlandırılması için düğmeye basan hükümetin bu kararı mevduat faizlerini son yılların en yüksek seviyelerine taşıdı. Özellikle son dönemde KOBİ'lerin yoğun talep gösterdiği KGF kredileri nedeniyle bankaların Türk Lirası ihtiyaçlarının artması faiz oranları üzerinde baskı yarattı. Yaklaşık bir aydır kamu destekli kredilere KOBİ kesiminin yoğun talep göstermesi yüzünden bankalar çareyi mevduattan para toplamakta buldu. Bu da 100 bin TL için mevduat faiz oranlarını yüzde 13-15 bandına kadar yükseltti. Mevduat faiz oranlarının yükselmesinde bir diğer etken ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın son Para Politikası Kurulu toplantısında bankaların fonlama maliyetlerini yukarı çekmesi oldu. Mart ayında geç likidite penceresinde 75 baz puan artışa giden TCMB, nisan ayındaki toplantısında da 50 baz puan artış yaptı. Son faiz artırımı sonrası geç likidite penceresi faiz oram yüzde 12.25 seviyesine ulaştı. Bu son artırım ile mevduat faizlerinde bankalara göre değişmekte birlikte yarım puanlara varan yükselişler yaşandı.

1 MİLYON TL YÜZDE 15'İN DE ÜZERİNDE

Bugün küçük ölçekli bankalarda 100 bin TL'si bulunan mudilere verilen mevduatın faiz oranı yüzde 14-15 bandında yoğunlaşırken, çok şubeli büyük bankaların faiz oranları ise ağırlıklı olarak yüzde 12.50-13.50 bandında oluştu. Ancak para tutarı arttıkça faiz oranlarını yukarı çeken bankalar da var. Bazılarında 500 bin TL ve üzeri, bazı bankalarda ise 1 milyon TL ve üzerinde mevcut faiz oranlarına ek yarım ve üzeri faiz veriliyor. Bu nedenle bu özel durumlarda mevduata uygulanan faiz yüzde 15'leri de aşıyor.

VADE 90 GÜNE UZADI

Son günlerde değişen bir başka konu ise mevduatın vadesi... Geçmişte faiz oranlarının yüksek seyrettiği dönemlerde bankalar vadeyi genellikle bir ay ve 45 gün ile sınırlandırıyordu. Başka deyişle banka yüksek faiz riskini uzun süre taşımak istemiyordu. Faiz yükselişinin geçici olacağı hesabı yapan bankalar vade uzadıkça faiz oranını aşağıya çekiyordu.

Oysa ki son günlerde mevduata uyguladığı faiz oranını yüzde 15'le-re kadar yükselten bankaların vadeyi ise 90 gün hatta 180 güne kadar çıkarttığı gözleniyor. Bankacılar bu durumu "kısa sürede mevduat faizlerinde düşüş beklemiyoruz" şeklinde yorumluyor. Hatta fon yöneticilerine göre, yaz ayları boyunca hem enflasyon, hem fonlama maliyetleri, hem de mevduat faizleri düşmeyecek. Buna göre sıcak yaz günlerinde riski sevmeyen yatırımcılar için mevduat yine alternatifsiz olacak gibi görünüyor.

HOŞGELDİN FAİZİ AZALDI

Yine son dönemde dikkat çeken bir başka uygulama ise hoş geldin faizlerinin azalması oldu. Bankaların son dönemde tanışma faizi veya hoş geldin faizi adı altında sürdürdükleri kampanyaları azalttıkları görülüyor. Yeni müşteriye daha yüksek faiz veren bankalar artık eski müşterileri-

ne de benzer faizler veya çok yakın faiz oranları uygulamaya başladı. Amaç yeni müşteri kazanmak ancak eski müşteriyi de diğer bankalara kaptırmamak. .. Bu arada emekli maaşını getirenlere ek faiz uygulamaya başlayan bankalar da var. Örneğin, Garanti Bankası ve Denizbank emekli maaşını bankaya taşıyan müşterilerine yüzde 13 gibi cazip bir faiz oram sunuyor. Oysa ki aynı dönem ve aynı para tutarı için Denizbank yeni ve eski müşterilerine yüzde 12 faiz Garanti Bankası ise yüzde 12.75 uyguluyor. ICBC ise ilk kez hesap açtıran müşterilerine yüzde 13.5 faiz uygularken, bunu üç kez uzatarak 135 gün aynı yüksek faizi verme sözü veriyor. Uzun vadeye yüksek faiz sözü veren sadece ICBC değil. Son faiz yükselişinin ardından örneğin Fibabanka 182 güne kadar hoş geldin faizi uygularken, Burgan Bank, Denizbank, Yapı Kredi, TEB, Anadolubank ve İş Bankası yüksek faize rağmen vadeleri 90 güne kadar uzatmış durumda. Yani bugüne kadar faiz yükseldiğinde vadelerini bir ay veya 45 gün ile sınırlayan bankalar bu kez vadeleri uzun tutmayı tercih ediyor.

"GETİRİ YÜKSEK, RİSK DÜŞÜK"

Parasını yüksek faizle uzun vadeye bağlamak isteyenler için bankaların son dönemde uyguladığı mevduat kampanyaları oldukça cazip görünüyor. Uzun vadede yüksek faiz fırsatı sunan kampanyalar yatırımcısına riske girmeden yüksek getiri imkanı sağlıyor.

"FAİZLER DAHA FAZLA YÜKSELMEZ"

Cem Muratoğlu/Odeabank Bireysel Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı

Mevduat faizleri yüzde 15'e kadar çıkmamış olsa da, birçok bankada yüzde 13'ün üstü faiz verildiği doğru. Birkaç ay öncesine kadar ortalama oranların yüzde 10-12 civarlarında olduğu düşünülürse, bu gerçekten hızlı bir yükseliş. Bunun birkaç nedeni olduğunu düşünüyoruz. Birincisi, Kredi Garanti Fonu'na gelen yüksek taleple birlikte hızla büyüyen kredi hacmini karşılayacak bir mevduata

ihtiyaç olması. Bankalar bu kadar hızlı ve büyük bir talebe hazırlıklı olmadığı için, hızlı mevduatı yüksek faizlerle toplamak zorunda kaldılar. İkinci neden, TL'den dövize geçiş...

Yılbaşında zirve seviyelere ulaşan döviz kurları son haftalarda hızla düşünce TL mevduattan dövize dönüşler tekrar arttı. Sadece geçen hafta piyasadaki döviz mevduatları 4.6 milyar dolar arttı. Başka bir deyişle 16 milyar TL üstünde TL azalması olduğundan TL mevduat ihtiyacı biraz daha arttı. Üçüncü neden ise, TCMB'nin yaptığı kademeli faiz artışlarının dolaylı olarak mevduat faizlerine de yansımış olması. Mevduat faizleri bu dönemde bono faizleri bile düşerken, yukarıda saydığımız çoğu geçici olan nedenlerle hızlı arttı. O yüzden hızlı yükselişle gereken mevduat ihtiyacı karşılandı. Trendin yukarı devam edeceğini zannetmiyoruz. Bundan sonra bir süre daha bu seviyelerde kalabilir. Faizlerde daha fazla yükseliş öngörmüyoruz.

"KISA VADEDE DÜŞÜŞ ZOR GÖRÜNÜYOR”

Namık Aksel/HSBC Türkiye Portföy Yönetimi Genel Müdürü

Merkez Bankası'nın kısa vadeli piyasa faizlerini yükseltmesi dışında kredi garanti fonu (KGF] kapsamında kullandırılan kredilerin önemli miktarlara ulaşması, ticari kredilerin kur etkisinden arındırılmış büyüme hızını yıllık yüzde 20'lere kadar taşıdı. Bu durum kredi/mevduat oranı yüksek olan yani zaten yeni kredi için kaynak sıkıntısı bulunan sektörde mevduat rekabetinin artmasına neden oldu. Para tabanındaki büyüme daha çok yabancı para cinsinden mevduatlardan geliyor. Bu nedenle

TL mevduat faizleri yükseliyor. Ayrıca KGF kapsamında kredi kullanımlarının artmaya devam ettiğini gözlemliyoruz. Bu kredilerin faizleri görece yüksek. Bu faizler ve maliyetler el verdiği ölçüde mevduat faizleri yükselişini sürdürebilir. Bunun yanı sıra Merkez Bankası'nın ortalama fonlama maliyetini düşürmeye başladığı durumda mevduat faizlerinde gevşeme olabilir. Fakat Merkez Bankası, enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme görülene kadar bunun yapılmayacağını ifade ediyor. Enflasyonun sene sonuna kadar yüksek seyredebilecek olması dışında para politikasının gevşetilmesiyle TL değer kaybedebileceği için Merkez Bankası'nın para politikasını kısa sürede gevşetmesi kolay görünmüyor.

TL mevduat faizlerindeki yükselişin sona ermesi için başka bir yol da yurtiçi yerleşiklerin döviz talebinden vazgeçip TL'ye geçmesi olabilir. Bu da kısa vadede ve bu kur seviyelerinden olası gözükmüyor. Nisan'ın son haftası verilerine göre, yurtiçi kurum ve bireyler 4.2 milyar dolar daha almış görünüyor. Önümüzdeki birkaç ayda güven ortamında iyileşme veya kurda hızlı bir zıplama İle döviz mevduatından TL mevduatına geçiş başlar ise TL mevduat faizlerinde önce durulma, sonrasında da gerileme görülebilir.



(Esin Çetinel/Para Dergisi)