Mevduata tezgahaltı bonus

Yapılan son düzenlemelerle bireysel bankacılıktaki kâr alanları daralan bankalar, mevduat toplama faaliyetlerinde yoğun rekabet yaşıyor.
Milliyet'in haberine göre, rekabet daha çok pazar paylarını büyütmek isteyen orta ölçekli bankalar arasında yaşanıyor. Mevduat rekabetinde yeni müşteri kazanmak ve ellerindeki müşterilerini rakiplerine kaptırmak istemeyen bankalar, resmi olarak açıkladıkları faizin dışında daha yüksek rakamda faiz veremiyorlar.
Bu yasal engeli aşmak isteyen bankalar müşterilerinin kredi kartlarına alışveriş harcamalarında kullanabilecekleri bonus (para puan) yüklüyor.
Uygulamanın bankaları getirdiği nokta şube müdürlerine verilen Türk Lirası (TL) ve yabancı para (YP) hedeflerinden kaynaklanıyor.
Bankalar faiz yarışını resmen yapamıyor. Dönem dönem mevduat arayışına giren bankalar, şubelerine baskı yaparak mevduat toplamalarını istiyor. Bunun için de her şubeye TL ve YP hedefi veriyorlar.
Yetki şube müdüründe
Bankacılıkta piyasanın altında Faiz politikası olan bazı bankaların şubeleri, mevduat toplamakta zorlanıyor. Hedeflerini tutturmak için daha önce müşterilerine el altından ek faiz verebiliyorlardı. 100 bin lirası olan bir kişiye aylık yüzde 9 faizle net 750 lira verebiliyorsa, başka bankalarla yarışabilmek için oranı yasal olmadan ‘tezgâhaltı olarak’ yüzde 10’a çıkartıyorlardı.
Bu şekilde mevduat toplayan kimi bankalar, aradaki yaklaşık 1 puanlık, 40-50 liralık faizi şube müdürleri, kendi harcama yetkisindeki paradan karşılıyordu.
Bankalar her şube müdürüne belirli bir rakamı müşteriler için kullanmak üzere yetki veriyorlar. Özel bankacılık birimlerine daha geniş bir şekilde tanınan bu yetki, ‘temsil gideri’ olarak tanımlanıyor. Şube müdürleri bu parayla müşterilerini dışarıda ağırlamak, hediye almak gibi yollarla bankada tutuyor. Elbette bu harcamaları faturalamak kaydıyla gerçekleştiriyorlar.
Bonuslar kampanyadan...
Son dönemde ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) gerek kredili mevduat hesaplarında gerekse diğer ürünlerde getirdiği yeni kurallar bankaların faiz dışı gelirlerinde düşüşe neden oldu. Bu da bankaların şubelere verdiği harcama miktarının düşmesine yol açtı. Örneğin orta büyüklükteki bir şubeye aylık 5 bin lira kullanım yetkisi veriliyorsa bu 1000 liraya kadar düşürüldü.
Dolayısıyla şubeler bu para aracılığı ile rekabet şansını kaybettiler. Ancak bu durumda devreye yine bankaların genel müdürlükleri girdi. Daha önce emlakçılara getirdikleri, kredi başına verdikleri komisyonu yasal olmaması nedeniyle bonus olarak veren bankalar, faiz müşterilerine de bu uygulamayı getirmeye başladılar. Büyük miktarda mevduatı olan müşterilere yüksek faiz veremeyen bankalar aradaki 1’e yakın oranı müşterisinin kredi kartına kampanya bonusu olarak yüklemeye başladılar.
Bankalar bilindiği gibi kredi kart müşterilerine çeşitli kampanyalar düzenleyerek 100 TL kadar bonus veriyor. Ayrıca kredi kartı harcaması yüksek müşterilerin kartlarını iptal etmek istemeleri halinde de vazgeçirebilmek için hediye bonus veriyorlar.
Yarış yazın FED’le başladı 
Yurtdışından borçlanma maliyetleri artan bankalar, müşterilerine teklif ettikleri mevduat faizlerini yaz aylarında artırmaya başlamışlardı.
ABD Merkez Bankası’nın (FED) mayıs ayındaki hamlesinden sonra uluslararası para piyasalarında terse dönen faizler, Türkiye’de aylık mevduatta yüzde 6’dan yüzde 8’lere çıktı. Tezgâhaltı faiz ise yüzde 9’un üzerine çıkmıştı.
FED’in para politikalarındaki zikzaklarla dengesizlikler yaşayan Türkiye iç piyasasında banka mevduat faizleri şu anda aylık için yüzde 5’in üstünde, üç aylık yüzde 6.