Merkez'in müdahalesi kalıcı çözüm sağlayacak mı?

Merkez Bankası, 22 Nisan 2015 tarihli Para Politikası Kurulu toplantısında, Döviz depo piyasası faiz oranlarında ölçülü bir indirim, ve Türk lirası zorunlu karşılık oranlarına ödenen kısmi faiz oranlarında ölçülü bir artışın gündeme alınacağını bildirdi.

Bunun üzerine Destek Menkul Değerler'den Finansal Analist Adnan Çekçen, Türkiye Merkez Bankası'nın (TCMB) sözlü müdahalesinin kur tarafındaki fiyatlamayı bir miktar rahatlatabileceğini, ancak kalıcı düşüş yaşanacağını söylemenin yanlış olacağını belirtti.

Adnan Çekçen Foreks'e yaptığı açıklamada, doların küresel ekonomideki yükselişi ve TL’nin yükselen gösterge tahvil faizi ile birlikte zayıflamasının kur tarafını yukarı yönlü baskılamaya devam ederken TCMB’den bir sözlü müdahale hamlesi geldiğini kaydetti.

Çekçen, işin aslına bakıldığında, Merkez’i böyle bir açıklamaya teşvik eden nedenin kur tarafındaki artıştan çok sepet bazında kurun yükselmesinin gösterilebileceğini vurgulayarak, "Şu anda 2.75 seviyelerinde fiyatlanan sepet, Merkez bankasının yaklaşık 1.5 yıl önce, piyasaya sert müdahale ettiği seviye olan 2.80’ne doğru hareketlenince, Merkez haftaya 22 Nisan’da yapılacak toplantıda ek önlemler alabileceğini açıkladı" diye konuştu.
TCMB'nin döviz depo piyasası Faiz oranlarında 9 Mart tarihinde de yarı yarıya hem Dolar tarafında hem de Euro tarafında indirime gitiğini hatırlatan Adnan Çekçen, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

"O tarihte kur 2.64 seviyesini test etmişti. Bu hamle ile piyasadaki döviz likiditesini rahatlatmaya çalışan Merkez, zorunlu karşılıklara ödenen faiz oranlarında da yapmayı planladığı artış ile piyasadaki TL miktarını ise güçlü tutmayı hedefliyor. Buradaki kilit nokta ek tedbirlerin de ele alınabileceği yönde yapılan açıklama. Son dönemde hem ROM tarafında hem de diğer dolaylı para politikası araçları ile dövizdeki ateş düşürülmeye çalışıldı ancak dolar endeksinin yükselişi kurdaki oynaklığı dindiremedi. Ek tedbir açıklaması akıllara 'Faizlerde herhangi bir değişiklik yapılır mı?' yönünde bir soru getirebilir. 22 Nisan'da yapılacak PPK toplantısına kadar bu beklenti kur tarafındaki fiyatlamayı bir miktar rahatlatabilir ancak kalıcı bir düşüş olacağını söylemek yanlış olur.
Burada kritik bölgenin 2.65-2.64 bandı olduğunu düşünüyoruz. Ancak bu seviyenin aşağı yönlü kırılması halinde düşüşün hızlanabileceğini bekleyebiliriz. Yoksa bu seviyelerin üzerindeki her fiyatlama USD/TL’nin yeni rekor kırma ihtimalini güçlü tutuyor."

DOLAR ELEKTRONİK ÜRÜNLERİN FİYATINI TEHDİT EDİYOR

Dolarda yaşanan yükseliş cep telefonu, bilgisayar ve diğer elektronik ürünlerin fiyatlarını tehdit ediyor. Doların rekor kırmasının ardından, büyük bir çoğunluğu ithal edilen bu ürünlerin fiyatlarının artmasına neden oldu.

Ocak ayında 2,30 lira seviyelerinde olan doların 2,64'e kadar çıkması ile geliri ve karı daralan esnaf, kaygılı. Ankara, Kızılay Necatibey Caddesi'ndecep telefonu ve aksesuar satan Ramazan Karagöz, kur artışından zarar gördüklerini belirtti. Karagöz, doların bu yükselişinin cep telefonu fiyatlarına etkilediğini belirterek şunları kaydetti:

''Bizim sektör dövize bağlı. Cep telefonu ve aksesuarları dolardan etkilenen bir sektör ve direkt olarak dövize bağlı. Dövizin artması küçük esnafın zararına oluyor. Çünkü arttıkça bize gelen malların artışını müşteriye yansıtamıyorsunuz. Sadece doların artışı küçük esnafı bitiriyor. Dolar arttıkça küçük esnaf zararda ve arttıkça zarar etmeye devam edecektir. Dolar bu işe başladığımda 2,38 ve şu an da 2,62 benim şu anda 100 bin dolar borcum varsa Türk parasıyla o zaman 232 bin liraydı şimdi 265 bin lira oldu ve ben bunu hiçbir zaman sattığım ürünü müşteriye yansıtamıyorum. Doların artmasıyla zaten insanların alışveriş yapma imkanı yok şu anda. Yani insan telefon aksesuarı buradan gelip almıyor artık. Önceden geliyordu ufak tefek ihtiyacını gelip görüyordu. Biz fiyatlara zaten zam yapamıyoruz. Bunun 5 sene önceki fiyatı 10 lira şimdi de 10 lira. Biz bunu 5 sene önce 10 lirayken 8 liradan verebiliyorduk müşteriye ikramımız oluyordu. Ama şu an dolar arttıkça tek fiyat üzerinden çalışıyoruz. Buna 11 lira diyemiyorsun. Müşteri bunu anlamaz senin nasıl aldığını ve ödediğini anlamaz. Şu anda maliyeti olan bir ürün 5 liraydı. Dolar üzerinden konuşuyorum mesela dolar 2,5. Dolar 2,350 iken kaça geliyor 7 liraya geliyordu şuan da 9 liraya geliyor. Burada ticaretle uğraşan aksesuarcılara 1-1,5 liraya mal veriyor. Mağdur olan taraf küçük esnaf, küçük esnaf şu an ciddi manada mağdurluk çekiyor. Bakın ülkemizde zaman zaman devalüasyon olmuştur. Hep bu milletimizin zararına olmuştur. Ama şu anda ülkemizde devalüasyon yok gibi duruyor ama şu anda doların artışı küçük esnafın ciddi manada belini büküyor. Tabi ki büyükler bundan etkilenmiyordur büyük ihtimalle olan küçük esnafa oluyor. Halka ne oluyor bilemem bunu dışarıdaki vatandaşa sormak lazım. Ama bizim işimiz dolarla olduğu için şu anda biz zarar görüyoruz.

"KREDİ KARTINA TAKSİT OLAYINA DOLARIN ARTIŞI EKLENİNCE KÜÇÜK ESNAF MAĞDUR"

6 senedir cep telefonu işi yapan Ömer Karaosmanoğlu ise kredi kartına cep telefonuna taksit olayı bittiğini, doların artışıyla da telefon sektöründeki küçük esnafın yarı yarıya kayıp yaşadığını aktardı. Karaosmanoğlu şöyle devam etti:

''Doların artışı ile cep telefonu fiyatlarına Etkisi çok dolarla alakalı zaten ithal olduğu için buraya geldiğinden fiyat yüksek oluyor. Bunlarda müşteriye yansıyor. Bir de kredi kartına taksit olayı bittiği için telefon sektörü yarı yarıya kayıp var işlerimizde kötü. Satışlarda yüzde 50 oynama oldu müşteride taksit olayını yapamadığı için taksitli satışlar etkiledi. Biz bayi olduğumuz için müşteriden ikinci el telefon alamıyoruz. Zaten Sıfır satışını yapamıyoruz alım satım durdu.''

15 yıldır cep telefonu işi yapan Kubilay Göçmen de doların artışının cep telefonu fiyatlarına yansımasıyla ilgili olarak şunları söyledi:

''Doların bu artışının baya etkisi oldu müşteri gelmiyor döviz arttıkça telefon fiyatları da malzeme fiyatları da ona göre artıyor buda bizi etkiliyor. Gelen müşteriler git gide azalıyor kalmadı diyebiliriz. Görüyorsunuz esnafın durumunu esnaflar öğle yemeği ısmarlayamıyor lokantalarda lokantadan ısmarlayamayınca o adamında işi iyi olmuyor velhasıl herkesin işi kötüye gidiyor. Biz fiyatları arttırmıyoruz ama müşteri de korkuyor döviz arttı fiyatta artmıştır diye gelmiyor. Yapacak bir şey yok bekliyoruz. Herkes satıyor telefonları büyük mağazalar ve AVM' ler gibi küçük esnaf olanlar satamıyor. Kredi kartlarından taksiti kaldırdılar kaldırınca biz satamıyoruz. Ama adamlar bir şekilde satıyor durumu kurtarıyorlar. Biz bunu yapamıyoruz bu bizi çok etkiledi.'' diye konuştu.