Merkez'den, Banka Kredileri Eğilim Anketi

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), bankaların 2016 yılının ilk çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile ikinci çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren Banka Kredileri Eğilim Anketi'ni açıkladı. Merkez Bankası yayımladığı değerlendirme sonucunda 2016 yılının ikinci çeyreği için beklentilerin işletmelere kullandırılan kredilerde standartlardaki sıkılaştırmanın devam edeceği, konut ve taşıt kredilerinde standartların temelde aynı kalacağı, diğer bireysel kredilerde ise standartların sıkılaşacağı yönünde olduğu bildirildi.

Merkez Bankası'nın değerlendirme sonucunda; "Bankaların, işletmelere kullandırılan kredilerde standartları önemli ölçüde sıkılaştırmaya devam ettiği, bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde standartları temelde aynı bırakırken, diğer bireysel kredilerde sıkılaştırdığı görülmektedir. 2016 yılının ikinci çeyreği için beklentiler; işletmelere kullandırılan kredilerde standartlardaki sıkılaştırmanın devam edeceği, konut ve taşıt kredilerinde standartların temelde aynı kalacağı ve diğer bireysel kredilerde ise standartların sıkılaşacağı yönündedir.

Kredi talebi açısından bakıldığında, işletmelerin bir önceki çeyrekte azalış gösteren kredi talepleri bu çeyrekte sınırlı bir artış göstermiştir. Öte yandan bireysel kredi türlerinin hepsinde talep azalışı gerçekleşmiş olup taşıt kredi talebinde önümüzdeki dönemde bir miktar artış beklenmektedir.
Bankaların fon sağlama imkanlarının gelişimi incelendiğinde, yılın ilk çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın artarak devam ettiği görülmektedir. Yurt dışı fonlama koşulları ise hem fonlama maliyetinin hem de diğer koşul ve kuralların etkisiyle Ocak-Mart 2016 döneminde belirli ölçüde sıkılaşmıştır. 2016 yılı ikinci çeyreği için bankaların beklentileri, yurt içi ve yurt dışı fonlama koşullarının sınırlı düzeyde gevşeyeceği şeklindedir" ifadeleri yer aldı.

KREDİLERE UYGULANAN STANDARTLAR

Ocak-Mart 2016 döneminde, bankalar, işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları önemli ölçüde sıkılaştırmaya devam etti. Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki nedenler, genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler başta olmak üzere endüstri ya da firmalara ilişkin görünüm, talep edilen teminatlara ilişkin riskler, sermaye yeterliliği ile ilgili kısıtlar, para ve tahvil piyasasına erişim olanağı, bankanın likidite pozisyonu, diğer bankaların rekabeti, banka dışı mali kesimin rekabeti ve piyasa finansmanı kaynaklı rekabettir. Ayrıca, bu çeyrekte hiçbir faktör, standartları gevşetici yönde etkili olmamıştır. 2016 yılının ikinci çeyreği için beklenti, standartlardaki sıkılaştırmanın artarak süreceği yönünde oldu.

Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde, bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde standartlar temelde aynı bırakılırken, diğer bireysel kredilerde sıkılaştırıldı. Diğer bireysel kredilere uygulanan standartların sıkılaştırılmasının ardındaki tek neden, genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentilerdir. Gelecek çeyrek dönem için beklentiler, konut ve taşıt kredilerinde standartların temelde aynı bırakılacağı, diğer bireysel kredilerde ise standartların sıkılaştırılacağı yönünde oldu.

KREDİ TALEPLERİ

Ocak-Mart 2016 döneminde kredi taleplerinde, işletmelerin banka kredilerine olan talebinde hem genelde, hem de tüm ölçek ve vadelerde artış gözlendi. Özellikle Türk Lirası cinsinden açılan kredilerdeki talep artışı dikkat çekti. Öte yandan konut, taşıt ve diğer bireysel krediler ile yabancı para cinsinden açılan kredilerde talep azalışı gerçekleşti. 2016 yılının ikinci çeyreğinde, işletmelere kullandırılan kredi talebinde önemli düzeyde artış olması, bireysel kredi türlerinden konut ve diğer bireysel kredilerde talebin azalması, taşıt kredilerinde ise talebin sınırlı düzeyde artması bekleniyor.

İşletmelere verilen kredilerde, sabit yatırımlar, birleşmeler/satın almalar ve yeniden yapılanma, stok artırımı ve işletme sermayesi, iç finansman, Banka dışı mali kesimden alınan krediler, borçlanmak için menkul kıymet ihracı, hisse senedi ihracı talebi azaltıcı yönde etkilerken, borcun yeniden yapılandırılması, satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar ile diğer bankalardan alınan krediler talebi artırıcı yönde etkileyen faktörler oldu.

Konut kredisi talebini etkileyen faktörlere bakıldığında, tüketici güveni, konut piyasasına ilişkin beklentiler, konut alımı dışındaki tüketim harcamaları, vergi ve fonlar, bireysel tasarruflar, diğer bankalardan sağlanan krediler ve diğer finansman kaynakları talebi azaltıcı yönde etkileyen faktörler oldu. Taşıt kredilerinde, krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler, tüketici güveni, taşıt piyasasına ilişkin beklentiler, taşıt alımı dışındaki tüketim harcamaları, bireysel tasarruflar, diğer bankalardan sağlanan krediler, diğer finansman kaynakları talepte azalışa neden olan faktörler oldu. Diğer bireysel kredilerde ise tüketici güveni, krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler, dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama, menkul kıymet alımları, diğer bankalardan sağlanan krediler ve diğer finansman kaynakları ve talep azalışına neden olurken, talebi artıran tek faktör bireysel tasarruflar oldu.

KOŞUL VE KURALLAR

İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında, bankaların ortalama krediler ile daha riskli krediler üzerinden aldıkları kar marjlarını, faiz dışında alınan ücret ve komisyonları, teminat ihtiyacını, vade ile kredi ya da kredi limitinin büyüklüğüne ilişkin koşulları ve kredi sözleşmesi özel koşullarını sıkılaştırmaya devam etti.

Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar açısından bakıldığında, bireysel kredi türlerinin tamamında bankaların ortalama ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjlarını artırarak koşul ve kuralları sıkılaştırdığı gözlendi. Ayrıca taşıt kredilerinde faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar da sıkılaştırıldı.

FONLAMA KOŞULLARI

Bankaların fon sağlama imkanlarının gelişimi incelendiğinde, yılın son çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın artarak sürdüğü, yurt dışı fonlama koşullarında ise hem fonlama maliyetinin hem de diğer koşul ve kurallarının etkisiyle bu dönemde sıkılaşmanın devam etti. 2016 yılı ikinci çeyreği için beklenti, hem yurt içi hem de yurt dışı fonlama koşullarının gevşeyeceği yönünde oldu.