Merkez parayı çalışanlarına basmış

Kamuoyunda emekli üyelerine verdiği 31 bin liralık maaşlarla gündeme gelen Merkez Bankası Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Vakfı’nda (Mervak), üyelerin ballı emekli maaşlarının sırrı vergi denetimi sırasında çözüldü. Vakfa, 5 milyar liralık vergi cezası kesen Maliye Bakanlığı yaptığı denetimlerde ballı maaşın kaynağını da buldu. Yapılan incelemelerde, 1987 yılında kurulan vakfa, 1968 yılı baz alınarak kaynak aktarımı yapıldığı belirlendi. Bu kapsamda bankadan aktarılan kaynakların toplam tutarının faizi ile birlikte 7.6 milyar liraya ulaştığı hesaplandı. Maliye, söz konusu paranın Hazine’ye iade edilmesini istedi.
5 MİLYARLIK CEZA KESİLMİŞTİ
Vakfın kasasında çıkan 7.6 milyar lira, Maliye’nin vergi denetimiyle ortaya çıktı. Ticari faaliyet de yürüten Merkez Vakfı’nın, hiç vergi ödememesi nedeniyle Maliye Bakanlığı, vakfın hesaplarını mercek altına almış, denetim sonrası da 5 milyar liralık vergi cezası kesmişti. Kontrolörlerin, vergi incelemeleri sırasında, yıllardır tartışma konusu olan vakfın kaynaklarını ve ballı maaşların gerçek olup olmadığını da araştırdığı öğrenildi. Edinilen bilgiye göre yapılan araştırmada, vakfın kasasında yaklaşık 6 milyar liralık bir kaynak çıktı. Maliyeciler, bu paranın izini sürdü. Rüştü Saracoğlu’nun Merkez Bankası Başkanlığı döneminde 1987 yılında kurulan vakfın kuruluş senedinde, üyelerin maaşlarından yüzde 10 kesinti yapılması, bankadan da üye olan her personel için yüzde 20 oranında katkı yapılması kararlaştırıldı. Bankanın o dönemdeki yönetimi, ‘bankadan katkı yapma’ uygulamasını ise personelin bankada çalışma yılını baz aldı. Böylece, bazı üyeler için 1968 yılından itibaren katkı payı ödemesi yapıldı.
VAKFA 7 YIL BOYUNCA PARA AKTI
Maliye Bakanlığı denetim elemanları, bankadan vakfa aktarılan kaynakların belgelerini de buldu. 1988’den, katkı payının ödenmesinin durdurulduğu 1995 yılına kadar toplam 3 milyar 613 milyon liralık kaynak transferi gerçekleştirildiğini tespit edildi. Vakıf bu kaynağı Hazine bonosunda değerlendirdiği için bono faizleri kullanarak güncelledi. 2006 yılı itibariyle bankadan vakfa aktarılan kaynağın tutarının, 7.6 milyar lira o günkü kurlarla 5.2 milyar dolar olduğunu tespit edildi.
Törüner döneminde 1.9 milyon lira aktarılmış
Maliye Bakanlığı, vakıftan 32 bin lira maaş alan kişiler arasında gösterilen Merkez Bankası eski Başkanı Yaman Törüner dönemindeki, kaynak aktarımlarını da çıkardı. Banka katılım paylarının ödenmesinin durdurulduğu 1995 yılında yani Törüner’in başkanlığı döneminde, bankadan vakfa 1.9 trilyon lira (1.9 milyon lira) kaynak aktarımı yapıldı.
31 milyarlık ballı emekli maaşı
Maliye Bakanlığı denetim elemanları, vakıftan banka emeklilerine ödenen maaşları da araştırdı. Buna göre, bankanın başkanı emekli olduktan sonra, devletten aldığı emekli maaşın dışında, vakıftan da iki ayrı ücret alıyor. Bu ücretin bir kısmı ‘sandık emekli maaşı’ olarak ödeniyor. Sandık aynı emekliye ayrıca reel getiri aylığı ödüyor. Örneğin, bir emekli başkan, 11 bin lira sandık emekli maaşı, 20 bin lira da reel getiri ücreti alıyor. Böylece söz konusu başkanın maaşı 31 bin liraya çıkıyor.

HÜSEYİN ÖZAY - STAR