Merkez enflasyon için 'ÖTV'ye olumsuz, 'KDV'ye olumlu

TCMB tarafından açıklanan Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda şöyle denildi:

"Tüketici fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,86 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 11,77 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon, temel mal başta olmak üzere enerji ve gıda gruplarında artarken hizmet grubunda yatay seyretmiş, alkollü içecekler ve tütün grubunda ise tütün fiyatları kaynaklı yüksek bazın etkisi ile gerilemiştir. Temel mal grubundaki artışta dayanıklı tüketim malları öne çıkarken, enerji grubunda döviz kuru ve uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelerin yansımaları izlenmiştir. Gıda enflasyonundaki artışta işlenmemiş gıda grubu belirleyici olmuştur. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimleri yükselmiştir.

Değerlendirmeler

Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,86 oranında artmış ve yıllık enflasyon yatay seyrederek yüzde 11,77 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,69 ve 0,78 puan artarak yüzde 11,18 ve yüzde 11,03 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, altın, gıda, enerji ve hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 0,37, 0,24, 0,13, 0,11 ve 0,04 puan artmış, alkol-tütün grubunun katkısı ise 0,88 puan azalmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre B ve C göstergelerinin eğilimlerinde bir miktar artış gözlenmiştir. Bu dönemde, enflasyon eğilimi temel mal grubunda yüksek seviyesini korurken, hizmet grubunda artmıştır.

Hizmet fiyatları Ağustos ayında yüzde 1,14 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu yatay seyrederek yüzde 11,83 olmuştur. Yıllık enflasyon lokanta-otel ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken, ulaştırma, kira ve diğer hizmetlerde gerilemiştir. Ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonundaki düşüşte karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı öne çıkmış, havayolu ile yolcu taşımacılığı fiyatlarında ise artış (yüzde 1,53) gözlenmiştir. Lokanta-otel grubunda bu dönemde gerek yemek hizmetleri gerekse konaklama hizmetlerinde fiyat artışları izlenmiştir. Diğer hizmetler grubundaki fiyat artışında kura duyarlı kalemlerden kişisel ulaştırma araçlarının bakım ve onarımı, sağlık hizmetleri ve paket tur belirleyici olmuştur. Diğer yandan, eğitim hizmetlerinde aylık fiyat artışı bu dönemde sınırlı kalmıştır.

Eğitim hizmetlerinde uygulamaya konulan KDV indiriminin önümüzdeki dönemde fiyatları olumlu etkileyebileceği değerlendirilmektedir.

Temel mal grubu enflasyonu Ağustos ayında 1,44 puan artışla yüzde 10,02 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal ve diğer temel mallarda yükselirken giyim ve ayakkabı grubunda gerilemiştir.

Döviz kuru gelişmelerinin de etkisiyle dayanıklı mal grubunda süregelen fiyat artışları genele yayılmış şekilde devam etmiştir.

Otomobildeki matrah ve ÖTV değişikliklerinin grup enflasyonunu önümüzdeki dönem yukarı yönlü etkileyebileceği değerlendirilmektedir.

Giyim ve ayakkabı grubunda sezon indirimi bir önceki yıla kıyasla bir miktar daha yüksek gerçekleşmiştir. Bu dönemde, diğer temel mal grubu fiyatlarında bir miktar artış gözlenmiştir.

Enerji grubu fiyatları Ağustos ayında yüzde 1,29 oranında artmıştır. Bu dönemde döviz kuru ve uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 2,17 oranında yükselmiştir. Ayrıca bu dönemde şebeke suyu ve katı yakıt fiyatları sırasıyla yüzde 2,69 ve yüzde 1,13 oranında artış kaydetmiştir. Bu gelişmelerle, grup yıllık enflasyonu 1,02 puan artarak yüzde 9,59 olmuş, doğalgaz fiyatlarındaki yüksek baz bu artışı bir miktar sınırlamıştır.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ağustos ayında 0,78 puan yükselerek yüzde 13,51 olmuştur. Bu gelişmede, yıllık enflasyonu 1,51 puan artışla yüzde 15,36’ya yükselen işlenme
miş gıda grubu belirleyici olurken, işlenmiş gıda yıllık enflasyonu sınırlı bir artışla yüzde 11,86 olmuştur . İşlenmemiş gıda grubunda, mevsimsellikten arındırılmış veriler taze meyve ve sebze fiyatlarının Ağustos ayında arttığına işaret ederken, diğer işlenmemiş gıda grubu fiyatları yatay seyretmiştir. Bu dönemde işlenmiş gıda fiyatları yüzde 0,81 oranında artmış, bu artışta ekmek ve tahıllar öne çıkmıştır.

Diğer işlenmiş gıda yıllık enflasyonu ise Ağustos ayında yatay seyretmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon bir miktar artmıştır. Ağustos ayında alkollü içeceklerde fiyatlar yüzde 2,58 oranında artarken tütün ürünleri fiyatları yatay seyretmiştir. Alkol-tütün yıllık enflasyonu tütün fiyatlarındaki yüksek bazın etkisiyle 19,34 puan düşerek yüzde 2,44’e gerilemiştir.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında yüzde 2,35 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 3,20 puan artarak yüzde 11,53 olmuştur. Bu gelişmede döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki gelişmeler etkili olmuştur. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğilimi bu dönemde artmıştır.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji grubu hariç bütün alt gruplarda yükselmiştir. Aylık bazda, enerji fiyatlarındaki düşüşte elektrik ve gaz imalatı fiyatları belirleyici olurken, petrol ürünleri ve ham petrol fiyatlarındaki yükseliş bu düşüşü sınırlamıştır. Ara malları fiyatlarındaki artışta demir-çelik, ana metaller ve plastik ürünler öne çıkarken sermaye malları grubundaki artışta metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarları ve makineler etkili olmuştur.

Dayanıklı tüketim malları fiyatları mücevherat öncülüğünde yükselirken, dayanıksız tüketim mallarındaki artışta tekstil ürünleri, katı-sıvı yağlar ile fırın ürünleri ve unlu mamuller belirleyici olmuştur. Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar artmıştır."