MB Başkanı'nın maaşına tırpan

İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki en büyük çaplı küresel krizden çıkılmaya çalışılan bu dönemde merkez bankası başkanı olmak çok zorlaştı. Ekonomiyi bir an önce canlandırmak ve kamuoyunun baskısını azaltmak isteyen siyasilerle sağlam adımlar atıp dengeleri merkez bankası yöneticileri arasında zaman zaman büyük çekişmeler yaşanıyor. Merkez bankası başkanları siyasilerin baskısı nedeniyle bunalıyor. Bugünlerde bu zorluğu en fazla yaşayan kişi ise Macaristan Merkez Bankası Başkanı Andras Simor. İktidara geldiğinden beri kamu sektöründeki birçok üst düzey yetkiliyi değiştiren Başbakan Viktor Orban liderliğindeki yeni hükümet, ülke ekonomisinde yaşanan durgunluktan Simor'un izlediği politikaları sorumlu tutuyor ve istifa etmesini istiyor. Macaristan hükümeti Simor'u Güney Kıbrıs'ta offshore yatırımları yapmakla suçlarken, Başbakan Orban da maaşını yüzde 75 oranında kesti. Görev süresi 2013'te bitecek olan Simor ise yasadışı bir şey yapmadığını belirterek suçlamaları reddederken, görevinin başında kalmaya devam ederek merkez bankasının bağımsızlığını savunacağını söylüyor. Macaristan'da hükümet ile Simor arasında yaşanan bu çekişme Avrupa Birliği (AB) yetkilililerinin de dikkatini çekti. Avrupa Komisyonu, siyasilerin merkez bankalarına yönelik haksız müdahalelerine karşı yasal yaptırımlar geliştirme konusunda çalışmalar yapıyor. Macar ekonomisi zorda borç krizi kapıda AB ve Uluslararası Para Fonu (IMF) geçen ay Macaristan'a yönelik kredi programını askıya almış ve bütçe uyarısı yapmıştı. Bu karar, Macaristan'ın IMF ve AB'nin birlikte oluşturduğu 25.1 milyar dolarlık kredi paketinin geri kalan kısmına erişiminin engellenmesi anlamına geliyor. Bu durum Macar borsasında ve para birimi forintte sert düşüşler yaşanmasına neden olmuştu. Borcun gayri safi yurtiçi hasılaya oranının yüzde 80'i bulduğunu hatırlatan uzmanlar hükümetin bütçe açığını küçültme hedefini gerçekleştirememesinden ve bu durumun Yunanistan'daki gibi bir mali krize yol açmasından korkuyor. Macaristan'ın gelecek yıl başında 30 milyar dolara yakın borcunu geri ödemesi gerekiyor. Bu borcun ödenemesi durumunda büyük sıkıntılar başgösterebilir. Ekonomist Peter Rona, New York Times gazetesine yaptığı açıklamada, Macaristan'ın IMF'nin kısa vadede vereceği destek olmadan çok tehlikeli bir duruma düşebileceğini söyledi. İşsizliğin yüzde 11'lerde seyrettiği, kriz öncesinde dövizle borçlananların para biriminin değerinde yaşanan sert düşüş nedeniyle iflas noktasına geldiği, halkın alım gücünün düşmesi nedeniyle perakende fiyatlarında düşüş yaşandığı ülkede Başbakan Orban ile Merkez Bankası Başkanı Simor arasında yaşanan çekişme durumu daha da kötüleştiriyor. Arjantin Devlet Başkanı azletti Latin Amerika'nın üçüncü büyük ekonomisine sahip olan Arjantin'de de Merkez Bankası Başkanı Martin Redrado, Christine Fernandez de Krichner ile yaşadığı çekişme sonrasında görevinden azledilmişti. Kirchner dış borçların ödenmesinde uluslararası döviz rezervlerinin bir kısmının kullanılmasını istiyordu. Redrado ise buna karşı çıkıyordu. Bu kriz nedeniyle Redrado'nun merkez bankasına girmesi polis tarafından engellenmişti. Redrado ayrılırken yaptığı açıklamada, ülkede 30 yıldır ilk defa para istikrarının sağlandığını, ancak Devlet Başkanı Kirchner'in bunu gözardı ederek yasal olmayan bir şekilde azledilmesi talimatı verdiğini söylemişti. Kendisinin tüm anayasal yolları kullandığını ancak hükümetin merkez bankasının bağımsızlığını gözardı ettiğini dile getiren Redrado, merkez bankasını Kirchner'in dolar rezervlerini kontrol etme çabalarından daha fazla koruyamayacağını belirterek istifa ettiğini kaydetmişti. Başbakan Anibal Fernandez ise Redrado'nun istifasının geçerli olmadığını, zaten görevden alındığını söylemekle yetinmişti. Yılın adamı seçilen Bernanke de eleştirildi Küresel krizden çıkışta öncü rol oynayan ve Time dergisi tarafından 2009'da yılın adamı seçilen ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke de eleştirilerden kurtulamadı. Kriz döneminde çöküşün eşiğine gelen dev kuruluşlara yüzlerce milyar dolarlık borç vererek yardıma koşan Bernanke, geçen yıl mart ayında Senato'nun Bütçe Komitesi'ne ifade vermeye çağrıldı ve burada kendisine 2.2 trilyon dolar borcu nerelere dağıttığı soruldu. Bağımsız Senatör Bernie Sanders Bernanke'ye, "2.2 trilyon doları kime verdiği açıkla" demiş, "Bu parayı almak için büyük, açgözlü ve dikkatsiz mi olmak gerekiyor" diye sormuştu. Bazı uzmanlar ise Bernanke'yi 2007 yılında ortaya çıkan emlak krizini hafife almakla ve geç kalmakla suçladı. Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Jean-Claude Trichet de üye ülke liderlerinin müdahaleleriyle karşı karşıya kaldı. Alman Handelsblat gazetesi haziran ayında yayımladığı bir haberde Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin ekonomi danışmanını AMB yönetimine sokmak istediğini yazmış, Fransa Cumhurbaşkanlığı bürosu bu iddiayı yalanlamıştı. Sarkozy AMB'nin kriz karşısında nasıl çalışması gerektiği konusunda Almanya Başbakanı Angela Merkel'le de anlaşmazlık yaşadı. Sarkozy ekonomik büyümenin desteklenmesine yönelik politikalara odaklanılmasını istiyor bunun için mali disiplinin teşviklere izin verilecek şekilde esnetilebileceğini dile getiriyordu. İstikrar ve mali önlemlerin sıkılaştırılmasından yana tavır koyan Merkel ise AMB'nin düşük enflasyonlu büyümeye odaklanılmasını istiyordu.