Maliye'de üstadlık dönemi bitti

Ahmet Yavuz/ Zaman
Yıllardır konuşulan vergi denetim birimlerinin tek unvan altında birleştirilmesi, Resmi Gazete'de dün yayımlanan kanun hükmünde kararname ile gerçekleşti.
Kararnameye göre hesap uzmanı, vergi denetmeni, maliye müfettişi ve gelirler kontrolörü unvanları kaldırıldı. Yerine tüm çalışanların ortak olarak kullanacağı 'vergi müfettişi' unvanı getirildi. Bu birimlerde çalışanlar mesleğe giriş kıdemlerine göre vergi müfettiş yardımcısı, vergi müfettişi ve vergi başmüfettişi kadrolarına geçecek. Yeni yapı; 1879 yılında kurulan 'maliye müfettişliği'ni, 1936'da kurulan 'gelirler kontrolörlüğü'nü ve 1945'ten beri hizmet veren 'hesap uzmanlığı'nı sona erdiriyor. Kıdemli olan maliye müfettişlerine 'üstad' diye hitap ediliyor. Vergi inceleme yetkilerini düzenleyen VUK 135. maddesi de değiştirildi. Bu kadrolarda çalışacak müfettişler Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde yer alacak. Kurul bakana bağlı olarak çalışacak. Yeni düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerle devam edilecek. Vergi müfettişliğine atananların daha önce başlamış işleri devam ettirilerek ilgili mevzuatta yer alan hükümlere göre sonuçlandırılabilecek.
Bu arada Vergi Denetim Koordinasyon Kurulu da kaldırıldı. Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu başkanı ve Hesap Uzmanları Kurulu başkanı ile Gelir İdaresi Başkanlığı Gelirler Kontrolörleri başkanı kadrolarında bulunanların görevi de sona erecek. Bu kadrolarda bulunanlar özlük hakları korunarak bakanlık müşaviri kadrosuna atanacak.
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı kuruldu
Vergi incelemelerinin tek elden yapılması, uzmanlaşmanın sağlanarak daha etkin politikalar geliştirilmesi için özel bir başkanlık kuruldu. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, doğrudan bakana bağlı olarak başkan, başkan yardımcıları, grup başkanları ve vergi müfettişlerinden oluşacak. Kurula verilen görevlerin yerine getirilmesinde, uzmanlaşma ve iş bölümünün sağlanması amacıyla uygun görülen yerlerde başkanlığa bağlı olmak üzere grup başkanlıkları kurulabilecek. Kurulması planlanan grup başkanlıkları; Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı, Büyük Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı, Organize Vergi Kaçakçılığı ile Mücadele Grup Başkanlığı ve Örtülü Sermaye, Transfer Fiyatlandırması ve Yurtdışı Kazançlar Grup Başkanlığı olarak belirlenmiş. Bu başkanlıklar ihtiyaca göre birden fazla sayıda kurulabilecek. Kurulan başkanlıklarda görev alanlar yer değişikliğine tabi olacak.
Daha önce vergi denetmeni kadrosunda bulunanlar Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı'nda göreve başlayacak. Burada gösterilen performans, lisansüstü çalışmaları, mesleğe girişte alınan puan, yazılan raporlar ve rapor değerlendirme komisyonlarının değerlendirmeleri dikkate alınarak diğer grup başkanlıklarına geçiş yapılabilecek. Müfettişler bu süreçte çeşitli sınavlara da tabi tutulacaklar. Mesleğe giriş aşamasında en başarılı yüzde 5'in seçilerek, diğer üç başkanlıklarda çalıştırılıp geriye kalanların Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı'nda göreve başlatılması, buradan diğer birimlere geçiş şartları konulması ve ek ödemelerde ayrı katsayılar uygulanmasına imkân tanınması Maliye'deki ayırımın devam ettirilmek istendiğini gösteriyor.
Müfettiş incelediği firmalara geçemeyecek
Vergi müfettişliği kadrosuna daha önce bu birimlerde çalışanlar da geçebilecek. Buna göre kararname yürürlüğe girmeden önce maliye müfettişi, hesap uzmanı, gelirler kontrolörü ve vergi denetmeni unvanını kazanmış olanlardan, bu unvanları kazandıktan sonra özel sektörde çalışmış olanlar hariç olmak üzere bakanlık ve bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarında yönetici kadrolarında bulunanlar vergi müfettişi kadrolarına atanabilecek.
Ayrıca vergi incelemesine yetkili olanların, görevlerinden ayrıldıktan sonra üç yıl süreyle, görevden ayrılış tarihi itibarıyla son üç yıl içinde inceleme yaptıkları mükellefler veya bu mükelleflerin veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu kurumlarda herhangi bir görev veya iş alması yasaklandı. Bu yasağa uymayanlar hakkında Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun hükümleri uygulanacak. Vergi müfettişleri ile müfettiş yardımcıları tarafından düzenlenen inceleme raporları, meslekte on yılını tamamlamış en az üç müfettişten oluşturulacak rapor değerlendirme komisyonları tarafından vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu yönünden değerlendirilecek. İncelemeyi yapanla komisyon arasında uyuşmazlık oluşması halinde uyuşmazlığa konu vergi inceleme raporları üst değerlendirme mercii olarak, Maliye Bakanlığı'nca belirlenen tutarları aşan tarhiyat önerisi içeren vergi inceleme raporları ise doğrudan, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde bir başkan yardımcısının başkanlığında dört grup başkanından oluşan beş kişilik merkezî rapor değerlendirme komisyonu tarafından vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu yönünden değerlendirilecek. İncelemeyi yapanlar, raporlarını bu komisyon tarafından yapılacak değerlendirmeye uygun olarak düzenleyecek.
Bu sayede mükelleflerin konusu net olmayan gri alan olarak tabir edilen konularda vergi ve cezalarla daha az karşılaşması, mahkemelere giden dosyaların azaltılması sağlanmış olacak. Gerçekten bir devrim niteliği gösteren bu düzenlemenin vergi denetimini daha etkili ve işlevsel bir hale getireceğini düşünüyorum. Önemli olan mükelleflerde hakkaniyet duygusunun incitilmemesi ve vergi kaçıranın yanında kaldığı duygusunun izale edilmesidir. Vergi denetimindeki bu değişikliklerin memleketimiz ve vatandaşımız için hayırlı olmasını diliyorum.
HANGİ BİRİMDE KAÇ KİŞİ ÇALIŞIYORDU?
Maliye müfettişi 163
Hesap uzmanı 335
Gelirler kontrolörleri 363
Vergi denetmenleri 3.939
Toplam 4.800
[email protected]