Maliye kayıt dışı için taktik değiştiriyor

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Vergi Denetim Kurulu (VDK) bünyesindeki Risk Analiz Merkezince geliştirilen yeni program sayesinde riskli mükellef ve illerin tespit edileceğini bildirdi. Şimşek, "Artık, son 5 yıl içinde ikiden fazla zarar beyan eden veya vergi cenneti ülkelerle yüksek miktarlı işlem yapanlar yüksek risk grubunda değerlendirilecek" dedi.

VDK, vergide kayıp kaçağın ve kayıtdışılığın önüne geçmek için önemli bir adım atarak, Türkiye'nin risk haritasını çıkarma çalışmalarına başladı. Geliştirilen yeni yazılım ile her mükellefin, her sektörün ve her ilin risk puanlaması yapılacak. Kurul, denetimlerini bu risk puanına göre yoğunlaştıracak. Bu sayede kayıp kaçağın büyük oranda azaltılması hedefleniyor.

Şimşek, VDK'nın vergi denetiminde etkinliği ve verimliliği arttırmak, kayıtdışı ekonomi ile mücadele etmek için denetim süreçlerinin elektronik ortamda gerçekleştirdiğini ifade etti.

Kurulun, söz konusu çalışmaları kapsamında yeni bir uygulamaya daha geçmeye hazırlandığını aktaran Şimşek, "VDK bünyesinde kurulan Risk Analiz Merkezi tarafından geliştirilen yeni program sayesinde mükelleflerin risk profilleri ve Türkiye geneli risk haritası hazırlanabilecek" diye konuştu.

"500'den fazla risk senaryosu ile test ediliyor"

Farklı kaynaklardan elde edilen nitelikli, işlenebilir ve güvenilir verilerin, uygun analiz araçları ve uzman personel aracılığıyla objektif ve bilimsel kriterlere göre analize tabi tutulduğunun altını çizen Şimşek, VDK'nın bu amaçla kullandığı veriler arasında her türlü dış kaynaktan elde edilen bilgiler, Gelir İdaresi Başkanlığı, SGK, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, gümrük idareleri, bankalar ve finans kuruluşları gibi kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarından alınan veriler ile çeşitli istatistiksel yöntemlerin bulunduğunu bildirdi.

Söz konusu programın, elde edilen verileri vergi kayıp ve kaçağına yol açtığı düşünülen 500'den fazla risk senaryosu ile test ederek tespit yaptığını anlatan Şimşek, süreci ise şöyle özetledi:

"Örneğin; şirket ortakları ile yoğun ekonomik ilişkide bulunmak, son 5 yıl içinde ikiden fazla zarar beyan etmek, 36 ay boyunca sürekli olarak devreden KDV beyan etmek, vergi cenneti olan ülkelerden yüksek alım/satımı olmak gibi hususlar yüksek riskli unsurlar olarak değerlendiriliyor. Söz konusu senaryolar tüm mükellefler için ayrı ayrı uygulanırken, her bir mükellef her bir senaryo itibari ile belli ağırlığa sahip olan risk puanı alıyor. Ayrıca mükelleflerin kendi verileri, benzer ölçekli mükelleflerin verileri ve sektör verileri de karşılaştırılarak, genel bir risk puanı belirleniyor."

"Riskli sektörler, mükellefler ve risk alanları objektif olarak belirleniyor"

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, VDK'nın, belirlediği risk puanlarını göz önünde bulundurarak incelemede öncelikli mükellefleri ayrıştırdığını bildirdi.

Bunun ardından ise sektörler, mükellef grupları ve mükellefler, bölgeler, iller ve vergi daireleri bazında tasnifin yapıldığını anlatan Şimşek, şöyle devam etti:

"Kurul, yaptığı analiz ve mukayeseler neticesinde riskli sektörler ve mükellefler ile risk alanlarını ve derecelerini objektif olarak belirliyor. Ayrıca, incelenecek konu ve mükellefleri aktif işgücü ile risk alanları ve risk derecelerini dikkate alarak seçebiliyor. Hazırlanan mükellef risk durum raporu ve Türkiye geneli risk haritası sayesinde incelemelerde öncelik tanınacak mükellefler ile inceleme ve denetim çalışmalarının planlanması ve bu planların uygulanmasında karşılaşılacak sorunların en aza indirilmesini hedefliyoruz."

İller

Yapılan değerlendirme çalışmaları neticesinde, tüm illerin risk puanının çıkarıldığını açıklayan Şimşek, vergisel açıdan en riskli illerin Hakkari, Kocaeli, Siirt, Diyarbakır ve İstanbul, riski en düşük olan illerin ise Ardahan, Bayburt, Muğla, Aydın ve Edirne olduğunu bildirdi.