Mahkemeler ihtisaslaşıyor

“Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, birden fazla dairesi bulunan büyük adliyelerdeki hukuk mahkemelerine gelen dosyaların dava konularına göre tevzi edilerek mahkemelerin uzmanlaşmasını öngörüyor.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kanuna göre, davanın esastan reddi veya kabulünü içeren kesin bozmaya uyularak verilen kararların önceki bozmayı ortadan kaldıracak şekilde yeniden bozulması üzerine, alt derece mahkemesince verilen kararın temyiz edilmesi halinde inceleme, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca yapılacak.
Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre, ana gayrimenkulün mesken olarak gösterilen bağımsız bölümlerinde, kat maliklerinin izni ve benzeri şartlar aranmaksızın avukatlık, serbest muhasebeci mali müşavirlik veya yeminli mali müşavirlik faaliyetinde bulunulabilecek.
Aynı yargı çevresinde birden fazla idare veya vergi mahkemesinin faaliyet gösterdiği hallerde, ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak, mahkemeler arasındaki iş bölümü Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca (HSYK) belirlenebilecek. Bu kararlar Resmi Gazete’de yayımlanacak. Mahkemeler, tevzi edilen davalara bakmak zorunda olacak.
HSYK, aynı yargı çevresinde birden fazla idare veya vergi mahkemesi kurulması halinde 6 ay içinde mahkemeler arasındaki iş bölümüne ilişkin karar verecek. Kararda, mahkemelerin iş bölümü esaslarına göre çalışmaya başlayacakları tarih de belirtilecek. Bu tarihe kadar açılmış olan davaların görülmesine bulundukları mahkemelerde devam edilecek.
Hakim ve savcıların uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin uygulanmasına ilişkin çalışmaları da mesleki başarılarının değerlendirilmesinde dikkate alınacak. Böylece, ilgili kanunlardaki “sulh” veya “arabuluculuk” hükümlerinin etkin uygulanmasının sağlanması amaçlanıyor. Hakim ve savcıların alternatif uyuşmazlık çözüm yollarını uygulamaları teşvik ediliyor.
Yurt dışında görevlendirilen hakim ve savcılar, Dışişleri Bakanlığı memurlarına sağlanan hak, ödenek ve imkanlar ile kira yardımından yararlandırılacak.
Mahkemeye gelen işler sayısal anlamda tevzi edilmek yerine, aynı mahkemenin numaralı şekilde isimlendirilmiş daireleri arasında, gelen işlerin dava konuları esas alınarak paylaştırılacak. Böylece, birden fazla dairesi bulunan bazı büyük adliyelerdeki hukuk mahkemelerine gelen dosyalar, dava konularına göre tevzi edilerek mahkemelerin uzmanlaşması amaçlanıyor.
Buna göre, iş durumunun gerekli kıldığı yerlerde hukuk mahkemelerinin birden fazla dairesi oluşturulabilecek. Bu daireler numaralandırılacak. İhtisaslaşmanın sağlanması amacıyla gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak, daireler arasındaki iş dağılımı HSYK’ca belirlenebilecek.
Daireler, tevzi edilen davalara bakmak zorunda olacak. Böylece, mahkeme, HSYK kararı uyarınca kendisine tevzi edilen dosya hakkında, dosyaya aynı yer mahkemesinin başka bir dairesince bakılacağı gerekçesiyle gönderme kararı veremeyecek. Ancak, aynı yerdeki hukuk mahkemeleri arasında (örneğin asliye hukuk ile tüketici mahkemeleri) arasında görevsizlik ya da yetkisizlik kararı verilmesine herhangi bir engel bulunmayacak.
Kanuna aykırı olarak eğitim kurumu açan veya işleten kişilere verilen hapis cezası ortadan kaldırılıyor. Buna göre, TCK’nın, “kanuna aykırı olarak eğitim kurumu açan veya işleten kişilere verilen üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası verilmesini” öngören maddesi yürürlükten kalkıyor.
Adalet Bakanlığına, taşra teşkilatında kullanılmak üzere 5 bin 60 personel alınacak.