Madenci yaşamını hiçe sayan karar

Madenlerde kullanılan ekipmanlarda Avrupa Birliği’ne (AB) uyumluluk şartı 2020’ye ötelendi. Madenler, AB’ye uyum belgesi olmayan ekipmanlarla artık çalışabilecek. AB’ye uygun ekipmanları bulunmadığı için kapatılan madenler de, hiçbir önlem almadan tekrar açılacak.

Hacer Boyacıoğlu'nun Hürriyet'teki haberine göre İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer, düzenlemenin madenlerde iş güvenliğini tehdit etmeyeceğini savundu ve “Madenlere geçiş süreci verdik. Çünkü bu konu maden ocaklarında çok temel bir konu haline geldi” dedi. Denetim elemanları ise kaygılı. Düzenlemenin maden sektöründen gelen “Biz Çin malı kullanıyoruz, bu zorunluluğu öteleyin” açıklamalarından hemen sonra yapılması da dikkat çekti.

BİR GECEDE 5 YIL ÖTELENDİ

Resmi Gazete’de önceki gün yayınlanan karara göre, patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanlar ve koruyucu sistemler AB’ye uyumlu olduğunu gösteren ATEX sertifikasını almamışsa 2020 yılına kadar ATEX’e uyumlu ürünlerle değiştirilecek. Bu değişiklik yapılana kadar da, 2 yıl içinde yetkili akredite kuruluşlar madenlerde kullanılan ekipmanı “temel güvenlik gereklerini karşılayıp karşılamadığı” açısından inceleyecek ve “uygundur” raporu verirse bu ürünler kullanılmaya devam edilecek. Akredite kuruluşlar tarafından inceleme yapılana kadarsa, ATEX belgesi olmayan ürünler madenlerde kullanılmaya devam edecek. Böyle bir durumda tüm yükümlülük işverende olacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer, düzenlemenin madenlerde güvenlikte bir sıkıntı yaratmayacağı görüşünü ileri sürdü. ATEX’in Avrupa Birliği’nin belirlediği standartlara uygunlugu içerdiğini belirten Özer şunları söyledi:

GEÇİŞ SÜRECİ VERDİK

“Ama mesela Kanadalı ve ABD’li olup ATEX şartlarından daha ileri koşulları taşıyan makineler var. Yani ATEX sertifikası olmayanın kötü olması gibi bir durum yok. Çin menşeli ürünlere kolaylık sağlandığı iddia ediliyor. Oysa Çinliler çok rahatlıkla ATEX sertifikası alabiliyor. Biz bir madene gittiğimizde öncelikle cihazların antigrizu ve ateş sızdırmaz özelliklerinin olup olmadığına bakıyoruz. Buna bakmaya da devam edeceğiz. Ama ATEX’le ilgili değişiklik yapılmasaydı, ATEX sertifikası olmayan madenlerin kapatılması zorunluluğu devam edecekti. Biz hem geçiş süreci verdik, hem de bir an önce belgenizi alın yönlendirmesi yapmış olduk. ”

BÜYÜK RİSKLER İÇERİYOR

DENETİM elemanları ise alınan kararın çok büyük riskler içerdiğine dikkat çekiyor. Bugüne kadar madenlerde ATEX sertifikalı ekipman ve koruyucu teçhizat yoksa hemen kapatma yoluna gittiklerini kaydeden kaynaklar şu bilgileri veriyor: “Bir madende ATEX sertifikası getirildiğinde, bu belgenin doğruluğunu teyit etme şansımız var. ATEX sertifikası internet üzerinden doğrulanabiliyor. Oysa şimdi, firma bize Çince bir yazı verecek. Üstünde sadece uygundur yazıyor olacak, biz buna razı olmak zorunda olacağız. Tek bir örnek bile yeter. Bu yıl ATEX sertifikası olmadığı için belli bölgelerde kapatılan madenlerin bir kısmı açılmak için başvuru yaptı. Bu demek ki, madenler denetimler sonucunda kendi sistemlerini revize edebiliyor. 2020’ye kadar geçen sürede Türkiye’de şu an için 3 olan akredite kuruluşlar, büyük çoğunluğu Çin menşeli olan ürünler ve ekipmanlar için laboratuvar ortamında bir güvenlik testi yapmadan sertifika verecek. Üstelik laboratuvar ortamında olmadan verilecek bu sertifikalar için de işverenin 2 yıllık süresi var. Bu yeni düzenlemeden dolayı her an yeni bir maden faciasıyla karşılabiliriz.”

Kömür üreticileri  açıklamıştı

TARTIŞMA yaratan düzenlemeden hemen önce Kömür Üreticileri Derneği Başkanı Muzaffer Polat’ın yaptığı açıklamalar dikkat çekti. Polat haziran ayında yaptığı açıklamada, ATEX sertifikası alma zorunluluğunun çok kısa sürede uygulamaya geçtiğini, ancak sektörün buna hazır olmadığını belirtmişti. Kendilerinin Çin malı getirdiğini belirten Polat, “En basit örnek olarak; kullandığımız kabloların ve motorların bu standarda uygun olması gerekiyor. Bunun için de neredeyse tüm sistem değişmeli. Biz Çin malı anti-grizu damgalı ürünleri getirdik ama kabul edilmiyor. Doğu Avrupa’dan 4-5 misli ücretle ithal etmemiz gerekiyor. İngiltere, ATEX’in uygulanması için 9 senelik süre zarfını kabul ettirmişken bizim direkt uygulamaya geçmemiz bekleniyor. Bu durum nedeniyle Soma maden faciasından bugüne kadar 192 yeraltı kömür işletmesinden yaklaşık 126 tanesi kapalı durumda ve 40 tanesi de rölantide çalışıyor” diye konuşmuştu. Polat’ın istediği değişiklikler böylece 2 ay içinde yapılmış oldu.

ATEX nedir? 

MUHTEMEL patlayıcı ortamda kullanılan teçhizat ve koruyucu sistemlerle ilgili Avrupa Birliği Direktifi’ne ATEX deniyor. ATEX’in mevzuat çalışmaları 1995’de başladı, 2006’da müktesebat tamamlandı. Türkiye’de de bir süredir madenlerde kullanılan ekipmanların ATEX’e uyumluluğu yönünde sertifika zorunluluğu bulunuyor. Bu sertifikası olmayan madenler de kapatılıyor.