Lozan Anlaşması 95 yıl sonra ilk kez sergilenecek

Birinci Dünya Savaşı’nın bitiminin 100’üncü yılı nedeniyle Paris’teki Ordu Müzesi tarafından düzenlenen sergide Türkiye’nin Lozan Antlaşması onay metni ve Mustafa Kemal’in 1923 tarihli mührü de ilk kez sergilenecek.

Suriye’nin Rusya ile ABD arasında etki alanlarına bölüneceği tartışmalarının yaşandığı şu günlerde, Birinci Dünya Savaşı’nda Ortadoğu’yu Avrupalı güçler arasında bölüştüren gizli Sykes Picot antlaşmasının orijinal metni, paylaşım haritasıyla birlikte Paris’teki Ordu Müzesi’nde sergilenecek. Yarın açılacak serginin en önemli parçaları arasında ayrıca yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin Lozan Antlaşması’nın onay belgesi de bulunuyor. Onay belgesi ilk kez sergilenecek ve bu sayede Cumhuriyet’in kurucusu Mustafa Kemal’in dosyanın üstündeki mührü de 1923’ten beri ilk kez günyüzü görecek.

Barçın Yinanç'ın Hürriyet'teki haberine göre, serginin en önemli paydaşlarından biri Fransız Dışişleri Bakanlığı’nın Diplomatik Arşivler Merkezi. Merkezin başında Türk basınının yakından tanıdığı Herve Magro bulunuyor. Ortaokulu Türkiye’de okuyan, 2009 ile 2013 tarihleri arasında İstanbul Başkonsolosu olarak görev yapan Magro akıcı Türkçesini hâlâ muhafaza ediyor.

Magro eşliğinde uç uca eklendiğinde binlerce kilometre uzunluk oluşturan yüzbinlerce belgenin bulunduğu raflar arasında dolaşma fırsatı buldum. İki uzman tarafından onarım ve muhafaza çalışmalarının da yapıldığı merkez çok sayıda orijinal tarihi haritaya da ev sahipliği yapıyor.

Birinci Dünya Savaşı’nın bitiminin 100’üncü yılı nedeniyle Ordu Müzesi tarafından düzenlenen sergiye diplomatik arşiv merkezi de 40 civarında parçayla katkı sunuyor. “Doğu’da Bitmeyen Savaş. 1918-1923?” şeklinde çevrilebilecek sergiyle ilgili bilgi veren Magro, “Fransızlar için büyük savaş 1918’de sona erdi. Halbuki savaş Avrupa’nın doğusunda ve Ortadoğu’da devam ediyordu. Tarihin bu dönemi bizim kamuoyumuzca fazla bilinmiyor. Buna karşın dünya tarihi açısından bir dönüm noktasından bahsediyoruz. Avusturya – Macaristan imparatorluğu ile Osmanlı imparatorluğunun dağılması Avrupa ve çevresine damgasını vurdu ve günümüzde bu etki devam ediyor” diye konuştu.

20 OCAK’A KADAR AÇIK

Fransa, Lozan Antlaşması’na taraf ülkelerin onay belgelerini göndereceği ülke olarak belirlendiği için Türkiye’nin onay belgesi de Paris’in Courneuve adlı banliyösündeki arşiv merkezinde muhafaza ediliyor. Diplomatik arşivler, Mustafa Kemal’in Atatürk soyadını almadan önceki imzasıyla gönderdiği belgelere de ev sahipliği yapıyor.

Ordu Müzesi’ndeki sergi 20 Ocak’a kadar sürecek. Websitesinde ziyaretçileri Arabistan’lı Lawrence’ın izlerinin peşinden gitmeye davet eden serginin tanıtım yazısında tarihi yeniden keşfetmek ve günümüz dünyasını daha iyi anlamak için görülmesi elzem deniyor.