Küreselleşmede yeni aşama: Renminbi

HSBC Grubu RMB İş Geliştirme Başkanı Candy Ho yazdı

Çin para birimi Renminbi (RMB), değer kazanmasının da sağladığı uygun ortam ile son birkaç yılda  hızla uluslararası piyasalarda kullanılır hale geldi. Ancak RMB döviz kurunda son dönemde yaşanan düşüşün ardından, “RMB’nin uluslararasılaşması duraksayacak mı?” sorusu gündeme gelmeye başladı. Aksine, RMB’nin; döviz kurunda piyasa odaklı bir mekanizmanın kademeli olarak oluşması ile birlikte uluslararasılaşması, Çin’in ekonomik küreselleşmesinde dolaylı olarak daha önemli bir rol oynamasını sağlıyor.

RMB’nin uluslararasılaşması sürecinde yalnızca işlem yapılan bir para biriminden, yatırım aracı olan bir para birimine dönüştüğüne tanıklık ettik. Bu gelişmeye ek olarak; RMB’nin geçen yıl Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Özel Çekme Hakları sepetine dâhil edilmesi, uluslararası arenada rezerv para birimi olarak kabul edilmesini sağladı. Ancak rezerv para birimi haline gelmesi kurda dalgalanma yaşanmayacağı anlamına gelmiyor. İngiliz Sterlini ve Japonya Yeni’nde yaşanan dalgalanmadan yola çıkarak döviz kurlarındaki dalgalanmanın para birimlerinin kabul edilebilirliklerini etkilemediğini söyleyebiliriz. Offshore RMB piyasasının gelişimi ile birlikte onshore sermaye piyasalarının istikrarlı bir şekilde dışarıya açılması, yatırımcıların risk yönetim kabiliyetlerini geliştirmelerini sağlayacak etkin finansal araçlara erişmelerine imkân verecek. Bu sayede piyasa katılımcılarının RMB’ye yönelik güveni daha da güçlenecek.

RMB’nin ABD doları karşısında değer kaybetmesi ile birlikte offshore RMB mevduat havuzlarındaki kademeli düşüş piyasanın odağı haline geldi ve bu durumun RMB’nin uluslararasılaşması önünde engel oluşturabileceğine ilişkin birtakım endişeler oluştu.

RMB ürünleri geçtiğimiz beş yılda çeşitlendi

Ancak offshore RMB piyasasının gelişimini incelerken büyük resme bakmakta fayda var; RMB’nin uluslararasılaşması uzun vadeli bir yolculuk. Hong Kong örneğini incelediğimizde, Aralık 2016 sonunda 546,7 milyar RMB olan offshore RMB mevduatlarının Eylül 2012’dekine (545,7 milyar RMB) yakın bir seviyeye gerilediğini görüyoruz. Ancak RMB ürünleri geçtiğimiz beş yılda çeşitlendi. Offshore RMB döviz, tahvil, hisse senedi ve türev ürünlerine ek olarak; offshore ve onshore sermaye piyasaları arasında ortak piyasa bağlantısı oluşturuldu. Söz konusu çeşitlenme daha fazla sayıda uluslararası yatırımcının Çin piyasasına erişimine izin verirken, Çin’in sabit değerlerinin uluslararası sermaye piyasasına uyumunu hızlandırıyor. RMB yatırımı için daha fazla kanalın ve daha çeşitli varlık dağılım alternatiflerinin mevcut olması ile birlikte offshore RMB artık mevduat bankacılığı ile sınırlı değil. Bu durum, offshore RMB likidite havuzunun boyutu üzerinde etkili oluyor.

Hâlihazırda offshore RMB’nin günlük spot işlem hacminin 10 ila 12 milyar dolar arasında, RMB vadeli kontratlarında günlük iş hacminin ise 20 milyar dolar civarında olduğu öngörülüyor. Ocak ayında Hong Kong Borsası’nda işlem gören USD/CNH (offshore RMB) vadelilerinin günlük iş hacmi rekor kırarak 20 bin 338 kontrata ulaştı. OTC (borsa dışı) vadeli kontratları, para birimi swapı ve opsiyonları gibi diğer finansal ürünlere ek olarak; borsada işlem gören RMB opsiyonlarının da bu yılın ilk çeyrek döneminde piyasaya sürülmesi bekleniyor.

Uluslararası yatırımcıların RMB mevduat havuzunun daralmasına rağmen, RMB’ye yatırım yapması Çin’in ekonomik görünümüne duydukları güveni yansıtıyor. Çin’in ekonomik büyüme dönüşümü ve yapısal reformları, teknoloji ve çevre koruma gibi gelişmekte olan ve yüksek teknolojili sektörleri sürdürülebilir bir büyüme modeli için çalışmaya teşvik ediyor ki bu da pek çok yatırımcıyı Çin’e çekiyor. “Şanghay-Hong Kong Borsa Bağlantısı” ve “Shenzen--Hong Kong Borsa Bağlantısı” uluslararası yatırımcıların yeni Çin ekonomisine doğrudan RMB ile dâhil oldukları en elverişli yolları oluşturuyor. ‘Bağlantı’ programı RMB’nin uluslararasılaşmasında önemli bir role sahip.

Sermaye piyasalarının liberalleşmesini teşvik

Öte yandan onshore piyasada geçtiğimiz 12 ayda kayda değer bir ilerleme gösterdi. Örneğin; daha fazla yabancı para biriminde doğrudan döviz işlemi yapılması ile RMB’nin sınır dışında, Çin’in ticaret ortakları tarafından kullanılmasına imkân veriyor. Çin, bankalararası döviz piyasasına katılacak yabancı bankalardan oluşan ilk grubu onayladı. Ülke, 21 devlete ait kurumun doğrudan dış borç ihraç etmelerine ve getirileri kendi ihtiyaçlarına göre onshore ve offshore faaliyetlerinde kullanmalarına imkân sağlayacak pilot bir uygulama başlattı.

Çin Devlet Döviz Yönetimi Kurumu (SAFE) son dönemde, nitelikli yabancı yatırımcıların onshore döviz piyasasında döviz türev ürünleriyle işlem yapmalarını ve Çin tahvil alımlarından kaynaklanan CNY (onshore RMB) risklerini hedge etmelerini sağlayacak yeni yönergeler yayınladı. Sermaye piyasalarının liberalleşmesini teşvik etmeye ve piyasa erişilebilirliğini geliştirmeye yönelik devam eden çabaların bir göstergesi olan bu adım, Çin bankalararası tahvil piyasaları (CIBM) için potansiyel tahvil göstergelerinin dâhil edilmesinin önünü açıyor. Bu açılımla birlikte CIBM yabancı yatırımcıları bundan sonra hem CNH hem de CNY döviz spot ve türev ürün piyasalarına erişebilecek. Bu yeni gelişme, CIBM tahvil yatırımlarından doğan para birimi risklerinin hedge edilmesi konusunda yatırımcı taleplerinin karşılanmasına yardımcı olacak; daha doğrudan ve etkin hedge enstrümanları ile yabancı yatırımcılar için RMB ürün paketinin zenginleştirilmesi sağlayacak.

Bu konu hakkında diğer gelişmeler ise “Kredi Temerrüt Swapları Esasları”nın resmi olarak duyurulması ile piyasa katılımcılarının kredi risk yönetimi enstrümanlarına ilişkin olarak artan taleplerinin karşılanması ve ayrıca Şanghay Serbest Ticaret Bölgesi’nde yurt dışı RMB tahvili ihracı için şirketlere izin verilmesini içeriyor. Onshore sermaye piyasası olgunlaşırken, bir yandan da uzun vadede offshore piyasa ile entegre hale geliyor ki bu da RMB’nin uluslararasılaşmasında başka bir kilometre taşı olacak.

Yatırımcıların RMB’yi kullanma isteği

Çin’in sabit değerleri henüz tam olarak dışarıya açılmış değil, dolayısıyla onshore ve offshore finans enstrümanları arasında hala bir fiyat farkı bulunuyor. Ancak bu farkın, onshore sermaye piyasasının kademeli olarak liberalleşmesi ve bu piyasalar arasında iki yönlü fon akışının gelişmesiyle azalması bekleniyor.

RMB finansmanı ile ilgili olarak; ihraççılar artık onshore veya offshore tahvil piyasası yoluyla fon sağlayabilecekler. Pekin, kademeli olarak Panda Tahvil Piyasası’nı dışarıya açıyor, ülkeleri ve yurtdışı finansal kuruluşları Çin’de RMB tahvili ihraç etmeye teşvik ediyor. Toplanan fonlar ise yerel amaçlar veya yurt dışı işlemler için kullanılabilir. Buna karşılık; Çin şirketlerinin yurt dışı iştirakleri, Panda Tahvilleri ile fon sağlayarak Çin’deki işletmelerini veya projelerini destekleyebilir.

Offshore ürünlerin çeşitlendirilmesi ve likiditenin yeterli olması, piyasanın RMB’de hedge, finansman, yatırım ve diğer işlemler konusunda artan taleplerinin karşılanmasında büyük önem taşıyor. Sınır ötesi işlem ve yatırım yapacak taraflar, kur oranını ve faiz riskini yönetmek için farklı offshore RMB türev ürünlerini tam anlamıyla kullanabilirler. Bu da yatırımcıların RMB’yi kullanma ve kabul etme isteğini artırarak, Çin şirketlerinin ve “ Kuşak ve Yol” İnisiyatifi’nin genişlemesine güçlü bir destek sağlayacaktır.

Çin’in ekonomik küreselleşmesinin iti gücü olan ‘Kuşak veYol’ girişimi 65 ülkeyi ve altyapı, enerji, lojistik ve perakende başta olmak üzere birçok sektörü kapsıyor. Finansman ihtiyacı yüksek olan bu inisiyatif tüm dünyadan yatırımcıların ilgisini çekiyor. ‘Kuşak ve Yol’  inisiyatifi ve RMB’nin uluslararasılaşması birbirini tamamlayan iki unsur. Uluslararası yatırımcıların RMB’yi kademeli olarak majör bir uluslararası para birimi olarak benimsemesi ile birlikte ‘Kuşak ve Yol’  ülkeleri ile yapılan ticaret ve yatırımlar RMB’nin, finansmanda ve daha entegre hale gelen Çin sermaye piyasasında geliştirilen risk yönetim çözümlerinde kullanımını teşvik ediyor.