Küresel ticaret nefes alamıyor

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Korona virüsün etkisiyle mart ayının başından itibaren büyük bir küresel durgunluğun başladığına dair kanıtlar artıyor. Çöküşün derinliği, küresel çapta gelen ekonomik verilerle görülmeye başladı. Dizginlenen iş yatırımları, tüketicilerin adeta savunmaya geçmesi ve artan işsizlik krizin dünya ticaretindeki bütün dengeleri olumsuz yönde değiştiriyor.

Bloomberg’in haberine göre küresel çaptaki talep düşüklüğü ABD’nin mart ayı ihracat hacmi üzerinden net bir şekilde görülebiliyor. Veriler mart ayının ilk iki haftasının tamamında geçen yıl aynı dönemde gerçekleşen ihracat sevkiyatının yarısından azının gerçekleştiğini gösteriyor. Bunun yanında ABD’de cuma günü açıklanan beklentilerin üzerindeki işsizlik rakamları da Kovid-19’un ABD ekonomisi üzerindeki etkisini gösteriyor.

Krizin küresel boyutu korkutucu

Mart ayında açıklanan diğer rakamlar üreticilerden hane halkına, ticaret devlerinden daha yalıtımlı ekonomilere ve gelişmekte olan piyasalara salgının küresel boyutta ne derece sert bir etki bıraktığını açıklıyor.

Almanya’da normal şartlarda Mart ayında zirve yapan yeni araç kayıtları geçen yıla göre %38 azalmış durumda, İngiltere’de ise aynı oran %44 düşüş gösteriyor. Arap ülkeleri ekonomileri petrol krizinin etkisinde. Brezilya’da hizmet endeksi 2016 yılından beridir en düşük seviyede. Güney Afrika’da araç satışları %30 azaldı. Otuz yıldır resesyon yaşamayan ve henüz karantina önlemleri alınmayan Avustralya’da dahi 2009 yılından beridir iş veren ilanları en düşük seviyede.

Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Genel Müdürü Roberto Azevedo konuyla ilgili yaptığı röportajda, “Tüm sistem, tedarik zincirinin tamamı önemli ölçüde sarsıldı” ifadelerini kullanıyor ve ekliyor “Bazı açılardan bugünkü resim 2008-2009 krizinden daha kasvetli görünüyor.”

DTÖ'nün Çarşamba günü küresel ticaretle ilgili yeni bir tahmin yayınlaması planlanıyor. Azevedo’nun açıklamalarına göre, DTÖ’nün gelecek senaryoları dünya ticaretindeki düşüşün 2009 yılındaki %12,6 oranını geçeceğini ve aynı yıldaki %2’lik küresel ticaret daralmasının aşılacağını öngörüyor.

Azevedo’nun öngörüleri, Uluslararası Para Fonu’nun ve Dünya Bankası’nın bu yılki büyük düşüşle ilgili giderek kasvetli hale gelen tahminleriyle benzerlik gösteriyor.

Yatırımların düşmesi ve daha fazla insanın çalışamamasıyla birlikte küresel gayri safi hasıla da hükümetlerin sosyal mesafe önlemleriyle birlikte azalacağı öngörülüyor. Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü’nün (OECD) hesaplamalarına göre küresel gayri safi hasılada her geçen ay için %2 oranında düşüş gerçekleşiyor.

'Ekonomik parçalanma'

Avrupa’da Airbus’ın ve ABD’de FedEx’in de dahil olduğu şirketler düşüşün süresini tahmin etmek veya hasarı değerlendirmek için çok erken olduğu konusunda uyarıyor. Zira genellikle kırsal alanlarda ve gelişmekte olan ekonomilerde bulunan küçük firmaların belirsizliğinin tedarik zincirine etkisi halen tam olarak öngörülemiyor. Bu durum Avrupa ve ABD’de hükümetleri küçük işletmelerin kapanmasını önlemek için acil önlemler yürürlüğe koymasına itiyor.

Airbus 135 bin çalışanına geçen hafta gönderdiği mektupta parça sıkıntısı ve havayolu şirketlerinin yeni uçak alımı yapamaması nedeniyle tüm operasyonlarına geri dönmelerinin mümkün olmadığını yazdı.

 
FedEx cuma günü piyasa düzenleyicilerine yaptığı başvuruda "küresel tedarik zincirindeki ve ekonomideki parçalanmanın uzaması işlerini maddi anlamda olumsuz etkileyebileceği" ve "uzun süreli küresel durgunluğun" daha da gerginleşeceği konusunda uyardı. 177 bin çalışanı bulunan FedEx gelirlerinin yarısından fazlasını uluslararası satışlarla gerçekleştiriyor.

Almanya'da yüzde 4'ün üzerinde daralma bekleniyor

Fed eski başkanı Bernanke: Hızlı bir toparlanma olmayacak