Küresel ticaret 2020 yılını nasıl geçirdi?

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Korona virüsün ekonomilere daha önce görülmemiş bir darbe indirmesi, skandallar, belirsizlik ve gerilim arttırma politikalarının hüküm sürdüğü 2020 yılında küresel ticarete zarar veren etkenlerden sadece biriydi.

Brexit sonrası ticaret görüşmeleri, ABD-Çin ticaret anlaşması ve iki üst düzey istifa gibi önemli gelişmeler daha önce hiç yaşanmamış olan ekonomilerin kapanması süreciyle birleşerek 12 aylık süreçte küresel ticarete zarar verdi. Çalkantılı bir yılın sona ermesinin ardından Bloomberg’in haberinde küresel tedarik zincirini etkileyen bazı önemli olaylara ve haberlere yer veriliyor.

2020’nin ilk ayında ABD ve Çin arasındaki ticaret anlaşmasının ilk fazı imzalanmıştı. Anlaşma, küresel ticarette tarifeleri yeni normal haline getirerek Pekin’in sürekli olarak yetersiz kaldığı satın alımlara ilişkin kotalar belirledi. Ocak ayı aynı zamanda korona virüs vakalarının ilk kez görüldüğü ay oldu. Hastalığın ölümcül olmasına karşın ekonomik çöküş halen bilinmiyordu.

Şubat ayına gelindiğindeyse hastalığın etkileri daha gözle görülür hale gelerek küresel tedarik zincirinin kırılganlığını gösterdi. Hastalık, küresel ticaretin pandemiden önceki normal zamanlarda uluslararası ticaretin nasıl işlediğini gösterdi.

Mart ayında pandemi olarak sınıflandırılan Kovid-19 salgını nedeniyle daha fazla ülke kısıtlama uygulamaya başladı ve küreselleşmenin en zorlu sınavı başlamış oldu. Dünya Sağlık Örgütü Nisan ayında yaptığı açıklamada korona virüs nedeniyle küresel ticarette herhangi bir savaş sonrası döneme göre en derinlemesine çöküşün yaşanabileceğini belirtti. ABD Başkanı Donald Trump’ın Dünya Ticaret Örgütü’nü sürekli olarak hedef alan açıklamalarının Kovid-19 etkileriyle birleşmesiyle Mayıs ayında DTÖ Başkanı Roberto Azevedo görev için doğru adam olmadığını belirterek grevinden istifa etti.

Haziran ayında et endüstrisinin dikkatleri üzerine çekmesiyle birlikte bazı çirkin gerçekler ortaya çıktı. Stokçuluğun yaygınlaştığı Temmuz ayında vaka sayılarında düşüş görülmesine rağmen dünya çapında binlerce çalışan ticaret gemilerinde mahsur kaldı. Tüm bu olumsuzluklara rağmen küresel ticaret üçüncü çeyreğe girilirken beklenmedik bir şekilde güçlü bir geri dönüş yakaladı.

Ağustos ayında bu sefer Avrupa Birliği Ticaret Komiseri Phil Hogan ülkesi İrlanda’da pandemi kısıtlamalarına uymadığının ortaya çıkmasıyla birlikte istifa etmek zorunda kaldı. Hogan’ın yerine ertesi ay Avrupa’nın en önemli ekonomi politikası uzmanlarından Valdis Dombrovskis getirildi.

Bu atama, AB'nin transatlantik ticaret savaşlarını azaltmadaki kararlılığını vurguladı. Daha sonrasında ise Eylül ayında DTÖ, Avrupa Birliği’nin Boeing'e yapılan devlet yardımına misilleme olarak ABD ihracatına yılda yaklaşık 4 milyar dolarlık vergi uygulama hakkı verdi. Bu karar sonucu Ekim ayında her iki taraftan da tarife tehditleri içeren açıklamalar geldi ve ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerine başkanlık dönemindeki küresel ticarete ilişkin vaatlerini hatırlattı.

Trump’ın Kasım ayındaki seçimleri kaybetmesiyle birlikte Joe Biden yeni kadrosunu oluşturmaya başladı. ABD Ticaret Bakanlığı görevi için düşündüğü Robert Lighthizer Avrupa ile bozulan ticari atmosferi yeniden rayına oturtmayı hedefliyor.

Tüm dünya seçim sonuçlarının ortaya çıkmasını beklerken içlerinde Çin, Japonya ve Güney Kore’nin de olduğu Asya Pasifik ülkeleri dünyanın en büyük bölgesel serbest ticaret anlaşmasına imza attı. Bu anlaşma dünya nüfusunun ve gayrisafi yurtiçi hasılasının üçte birini belirten bir bölümü kapsıyor.

Son olarak Aralık ayında İngiltere ile Avrupa Birliği arasındaki Brexit sonrası ticaret anlaşması nihayete erdi. Dört yıldan uzun süren müzakerelerde anlaşmanın bir türlü oluşamaması ve anlaşma için son tarihin 31 Aralık’ta olması korona virüs pandemisi etkisinde anlaşmasız Brexit ihtimaliyle küresel ticaretin odak noktası olmuştu. Bir anlaşmanın ortaya çıkması olumlu görünse de anlaşma çok geç gelip çok az noktayı düzene soktu.

Tüm zorluklara rağmen 2020 yılı küreselleşmenin acı gerçeklerinin ortaya çıktığı bir yıl oldu. Bazı tedarik zincirleri yıpranırken bir kısmı da gelişim gösterdi. Küresel tedarik zincirlerinin geri kalanınsa dünya ekonomisinin karşı karşıya olduğu yeni zorluklara uyum sağlaması birkaç ay daha sürebilir.

Dünya pandeminin gölgesinde 2021'i böyle karşıladı

Merkel: Bu kadar zor bir yıl yaşamadık

Trump’ın yeni yıl mesajı: Hatırlanmalıyız