Küresel ekonomilerdeki enflasyonun üç ana kaynağı

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD Merkez Bankası’nın (FED) 2023 yılına kadar faizleri artırmayı beklemediğine dair geçtiğimiz haftaki açıklamalarının ardından %0'a yakın faiz oranları ekonomik toparlanmayla uyumlu olmayı sürdürüyor. Ayrıca, ABD'de hızla genişleyen para arzı, kolay para polikaları ve 1,9 trilyon dolarlık teşvik paketinin dağıtılmaya devam etmesi geçtiğimiz yıl ABD ekonomisine gelen yaklaşık 3 trilyon dolarlık teşviki destekliyor.

Tüm bunlar, ABD’nin toplam ödenmemiş borcunun 27 trilyon doları aştığı ve tırmanmaya devam ettiği anlamına geliyor. Buna ek olarak, yeni Kovid aşılarına onay geldikçe ve Amerikalılar ekonomik toparlanmaya doğru ilerledikçe, ekonomik büyüme Kovid-19 salgınının etkilerinden kurtuluyor gibi görünüyor.

Kuşkusuz bu ortam, FED’in ekonomiyi yavaşlatmak, Amerikan Doları’nın değerini korumak ve çok daha yüksek enflasyon riskini azaltmak için faiz oranlarını yükseltmesi gerektiği anlamına geliyor.

Ancak MarketWatch yazarı Steve Wyett’e göre söz konusu ekonomik ortam tam olarak bu beklentileri gerektirecek bir şekilde şekillenmiş olmayabilir. Wyett, ekonominin bazı alanlarında enflasyonist eğilimler olduğunu kabul ederken, bazılarında ise dezenflasyonist (hatta deflasyonist) bir eğilim oluştuğunu görüyor. Örneğin enflasyon, kereste fiyatları rekor seviyede olan konut inşaat sektörü için bir sorun teşkil ediyor. Ancak gökdelenlerde ticari ofisleri olanlar için, kiralar daha da düşüyor, bir diğer deyişle sektörde sönme gerçekleşiyor.

FED Başkanı Jerome Powell da dahil olmak üzere FED yetkililerinin geçtiğimiz haftaki yorumları, ekonomik tahminlerin iyileştiği, ancak Faiz oranlarının uzun bir süre düşük kaldığı bir görünüme işaret ediyor. Ancak Wyett’e göre enflasyonu düşünürken, ekonomi içindeki fiyat değişimlerinin üç ana kaynağı değerlendirmek gerekiyor:

Emek maliyetlerinin hala yükselmesi gerekiyor

ABD Kongresi ek mali teşvikleri desteklemeye devam ettikçe, ABD Hazinesi’nin menkul kıymetler piyasasındaki daha uzun vadeli faiz oranları artış gösterdi. Bu durum, tahvil piyasasının FED’in şu anda tahmin edilenden daha hızlı faiz artırmasını gerektirecek seviyelerde büyüme ve enflasyon tahmin etmeye başlayıp başlamadığı sorusunu gündeme getiriyor. Piyasalar doların değerini sorgularken enflasyonun daha da ciddi bir sorun haline gelme riski var mı?

Şu anda, FED enflasyon seviyeleri için çok az risk görüyor. ABD salgının en kötü etkilerinden kurtuldukça enflasyonun hızlanıyor gibi görünebileceğini kabul ediyor. Özellikle Mart, Nisan ve Mayıs aylarına ilişkin enflasyon verileri, ekonominin daraldığı bir yıl önceki döneme göre artışlar gösterebilir.

Ancak FED, bu "reflasyonun" gerçek enflasyon olmadığını belirtiyor. FED'in bakış açısına göre hala salgın öncesi seviyelerden yaklaşık 10 milyon daha az istihdamın olduğu işgücü piyasasındaki zayıflık emek maliyetlerinin bir süre daha sessiz kalacağı anlamına geliyor. FED ayrıca, salgından önce %3,5 civarındaki tarihi seviyelerde olan işsizlik rakamlarının sürdürülebilir enflasyonun o dönemde %2'nin üzerine çıkmadığına dikkat çekiyor. FED’e göre işgücü piyasası buradan maddi olarak toparlanana kadar enflasyonun en önemli itici unsuru eksik kalmaya devam edecek.

Kira enflasyonu en iyi ihtimalle karışık

ABD’deki gayrimenkul değerleri rekor derecede düşük enflasyon oranları sonucu artış gösteriyor. Bu güç, ekonomik büyüme için iyi bir kaynağı oluşturuyor. Ancak şehirler ve banliyöler arasındaki karşılaştırmalı fiyat değişiklikleri ve ofisler ve perakende de dahil olmak üzere ticari gayrimenkullerde değişen görünümde fiyat artışlarının olduğu alanlar fiyat düşüşleriyle dengeleniyor. Ayrıca milyonlarca insan da kira ve mortgage ödemelerini karşılamakta zorlanıyor. Sonuç olarak kiralardaki enflasyon görünümünün belirsiz olduğu bir ortam meydana çıkıyor.

Emtialarda enflasyon geçici görünüyor

Değerli metaller, endüstriyel metaller, tarımsal emtialar ve enerji de dahil olmak üzere emtia piyasasında enflasyon daha belirgin görülür. FED tarihsel olarak enflasyona eski gıda ve enerji fiyatları bazında bakarak birçok emtiayı denklemden çıkarmıştır. Emtia fiyatları tarihsel olarak değişken olduğu için bu yaklaşımın bir değeri vardır. Bu enflasyon rakamlarının, gıda ve enerji de dahil olmak üzere bazı emtia değerleriyle birlikte çok daha değişken olduğu anlamına gelir.

Enflasyonun "çekirdek" olarak adlandırılan oranını kullanmak, FED'in hızlı bir şekilde tersine çevrilmesi gerekebilecek kararlardan kaçınmasına yardımcı oluyor. Bu aynı zamanda FED’in son derece dengesiz fiyat hareketlerini "geçici" terimini kullanmasına ortam hazırlıyor. Bu nedenle, genel enflasyondaki bu değişiklikler sürdürülebilir kabul edilmiyor ve ABD para politikasında bir değişiklik gerektirmiyor.

FED şu anda emtialardaki fiyat artışlarının çoğunun "geçici" olduğunu ve daha "sürdürülebilir" artışlarını ifade eden emek ücretleri ve kira ve mortgage ödemeleri alanlarındaki enflasyonunsa kısa vadede yükseliş sinyali vermediğini görüyor.

Pandemi karşısında hem FED’den hem de ABD Kongresi'nden gelen tepki, krizin en kötü senaryosu ihtimalini başarıyla azalttı. Ancak şimdi ABD gelecekte seçimlerini çok fazla sınırlandırabilecek bir mali konumda. ABD ekonomisi, enflasyon ve dolar üzerindeki nihai etkileri bilinmemekle birlikte, öngörülebilir gelecek için FED’in uzlaşmacı kalmasını ve ekonomik büyümeyi memnuniyetle karşılamasını bekliyor.

Sürdürülebilir enflasyon ancak ekonominin tamamen yeniden açılması, işgücünün daha fazla bölümüne yayılan istihdam kazanımları ve uzun bir süre için yakın tarihin üzerindeki seviyelerde ekonomik büyüme gibi birçok mükemmel sonuç gerçekleşirse ortaya çıkacaktır. Tüm bunlar birçok yönden oldukça pozitif bir tabloyu oluşturuyor.

4 trilyon dolarlık yeni paket

Petrol haftaya yatay başladı

Türkiye'de işsizlik oranı yüzde 13.2 oldu