Küresel ekonomi için büyük tehdit: ABD temerrüde düşer mi?

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’nin borç tavanı krizi bir kez daha küresel ekonominin gündeminde. Yaklaşık 25 trilyon dolarlık Amerikan tahvil piyasası ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhuriyetçi Parti kontrolündeki Temsilciler Meclisi’nin anlaşamaması halinde temerrüde düşebilir. Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, ABD’nin iflasın anlamına gelen bu gelişme aynı zamanda küresel ekonomi için de büyük bir felaket senaryosuna da yol açabilir.

New York Üniversitesi Stern İşletme Okulu İktisat Profesörü Lawrence J. White Barrons’taki yazısında bu kıyamet senaryosunun yanı sıra borç tavanı anlaşmazlığının halihazırda Amerikan ekonomisi üzerinde etkili olduğunu yazdı. Prof. White ABD tahvillerine kredi derecelendirme kuruluşları tarafından biçilen notlara dikkat çekti. İşte ekonomi profesörünün o yazısı:

“İşte yine başlıyoruz. Kongre'deki Cumhuriyetçiler ve Biden yönetimi, ABD hükümet borcu için mevcut tavanı yükseltme olasılığı konusunda çıkmaza girmiş durumda. Şimdilik ABD Hazinesi'nin tüm borçlarını zamanında ödeyemeyeceği ve sonuç olarak federal hükümetin yükümlülüklerini yerine getirmeyeceği gün olan 'X tarihinin' 1 Haziran olacağı anlaşılıyor.

Bir temerrüdün sonuçlarının ABD ekonomisi için fazlasıyla olumsuz olacağı yaygın olarak anlaşılmaktadır. Daha az iyi bilinen şeyse, son birkaç aydır ne olabileceğine dair belirsizliğin halihazırda bazı maliyetlere yol açmış olmasıdır. Bir uzlaşmaya varılsa ve felaket önlense bile, federal hükümet ve daha genel olarak ABD ekonomisi için uzun vadeli sonuçların hâlâ olumsuz olması muhtemeldir.

Kredi derecelendirme kuruluşlarına bakın.

Moody's, S&P Global ve Fitch, ABD'deki üç büyük kredi derecelendirme kuruluşudur. (Başkaları da var, ama bunlar "Üç Büyükler"dir.) Modern finansal piyasalarda önemli bir rol oynamaktadırlar. Şirketler ve hükümetler tarafından ihraç edilen tahviller için AAA, BB gibi derecelendirmeler yaparlar. Bu yüzden genellikle ‘tahvil derecelendirme kuruluşları’ olarak da tanımlanırlar. Bu derecelendirmeler pratikte derecelendirme kuruluşlarının tahvillerin ve tahvil ihraççılarının kredibilitesine ilişkin görüşlerini temsil eder. Özündeyse bu notlar tahvilleri puanlayan kurumların, tahvil sahiplerinin faiz ödemelerini ve geri ödenmiş anaparalarını zamanında alma olasılığına ilişkin görüşleridir. Tahvil piyasası büyük ölçüde kurumsal nitelikte olsa da en azından bazı tahvil yatırımcıları bu derecelendirmelere dikkat ediyor gibi görünmektedir.

Kredi derecelendirme kuruluşlarının şirket tahvillerine ve belediye tahvillerine yönelik derecelendirmeleri genellikle medyanın daha fazla ilgisini çekse de, ajanslar ABD devlet tahvillerini de derecelendiriyor. 2011 yılına kadar her üç kurum da ABD tahvillerini "AAA" olarak derecelendirmişti. S&P’nin açıklamasıyla, "Borçlunun yükümlülükle ilgili finansal taahhütlerini yerine getirme kapasitesi son derece güçlüdür" deniliyordu. Ve işte burada önemli bir hikaye yatıyor.

2011 yazında, Obama yönetimi, borç tavanının yükseltilmesi konusunda Kongre'deki Cumhuriyetçilerle yaptığı görüşmelerde "uçuruma" yaklaştı. Ağustos ayı başında bir uzlaşmaya varıldı ve temerrüde düşülmesi önlendi. Ancak uzlaşmaya varıldıktan birkaç gün sonra, S&P tüm ABD tahvillerinin notunu "AA+"ya düşürdü; diğer iki büyük derecelendirme kuruluşu ise notlarını AAA'da tuttu. S&P için, "'AA’ olarak derecelendirilmiş bir yükümlü, en yüksek dereceli borçlulardan yalnızca küçük bir dereceye kadar farklıdır. Borçlunun yükümlülükle ilgili mali taahhütlerini yerine getirme kapasitesi çok güçlüdür." Ve "+" ibaresi farkı daha da küçültür. Yine de, "aşırı" ve "çok" arasında bir fark vardır. Ve S&P notunu bugüne kadar AA+'da tuttu.

Bu neden önemli? Çünkü Hazine'nin borçlanma maliyetleri biraz artmış olabilir. Bununla birlikte mevcut borcu yeniden finanse etmek ve ek borç alabilmek için bir veya iki baz puanlık daha yüksek maliyetlerle borçlanmak bile kamu tarafından tutulan hükümet borcunun 25 trilyon dolara ulaşması anlamına gelir ve ABD Hazinesi yılda yaklaşık 3 trilyon dolar borç alıyor. Benzer bir şekilde, 2012 yılında ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi, ağustos ayı başındaki anlaşmadan önceki belirsizliğin (ve ardından S&P'nin notunun düşürülmesinin) Hazine'ye 1,3 milyar dolarlık daha yüksek borçlanma maliyetlerine mâl olduğu tahminini yayınladı.

Bu da bizi şu anki çıkmaza götürüyor: ABD hükümeti kısa bir süre için bile olsa yükümlülüklerini yerine getirmeyecek olursa kredi derecelendirme kuruluşlarının tüm Hazine borçlarının notunu düşürmesi muhtemeldir. Sonuçta, ABD bu kadar güvenilir bir yükümlü olmayacaktır.

Ancak Biden yönetimi ve Kongre'deki Cumhuriyetçiler 1 Haziran'dan önce bir anlaşmaya varsalar bile, anlaşma tüm borç tavanı kavramının kaldırılmasını içermediği sürece (ki mevcut siyasi iklimde bu pek olası görünmüyor) bu riskli oyununun birkaç yılda bir tekrarlanması muhtemel. Ve bu dönemlerden birinde, iki taraf bir anlaşmaya varmadan önce uçurumdan aşağı düşülebilir. Peki sonra...

Dolayısıyla 1 Haziran'dan önce bir anlaşmaya varılsa bile ne olacağını düşünün. Moody's veya Fitch'in ABD tahvil notundan sorumlu olsaydınız, ABD'nin yükümlülüklerini zamanında yerine getirmeye devam etme olasılığının "son derece güçlü" olduğu sonucuna varırken için vicdanen rahat hisseder miydiniz?

Buna göre, daha fazla derecelendirme kuruluşunun ABD tahvillerinin notunu düşürmesi ihtimali halihazırda yaklaşıyor olabilir. Bununla birlikte, daha yüksek borçlanma maliyetleri ve ABD Doları’nın uluslararası işlemler için dünyanın önde gelen rezerv para birimi olarak konumunun zayıflaması gelecektir.

Bu düşüşler gerçekleştiğinde, Washington derecelendirme kuruluşlarını ‘vergi mükelleflerinin maliyetlerini artıran’ ‘temelsiz’ not düşürmeler nedeniyle suçlayacak ve yüksek sesle çığlıklar atılacak. Özündeyse bu çığlık sadece "elçiyi vurmak" olacaktır. Ama bu riskli oyununu tekrar oynama ihtimalimizi düşünün ... ve tekrar ... ve tekrar...

Bu hoş bir olasılık değil.”

ABD bankacılığından rekor kâr

ABD'de borç limiti açmazı: Biden, Kongre liderleriyle görüştü

Yellen: Borç limitini yükseltmeliyiz