Kredilerin aslı ödenmiyor!

2015 bireysel tüketici kredilerinde, bireysel kredi kartlarında ve ticari kredilerde 2009’dan bu yana en sorunlu yıl. Çek ve senetler de dahil olmak üzere giderek yaygınlaşan bir ödememe eğilimi söz konusu... Habertürk yazarı Abdurrahman Yıldırım bugünkü köşesinde faiz tartışmaları ile yeniden alevlenen sorunlu kredilere yer verdi. İşte Yıldırım'ın o yazısı;

Merkez Bankası ataması faiz tartışmasını yine alevlendirdi. Faiz öne çıkınca enflasyon ve kredilerin geri ödenememesi göz ardı ediliyor. Sadece faizler değil, kredinin aslı da geri ödenemiyor. Beklentilerde veya ekonomide sorun var. Var ki, küresel kriz sonrası geri dönmeyen kredi oranı en yükseğinde. Yoksa faizler o dönemin altında.

Bitişikte yer alan grafiklerden görülebileceği gibi, 2015 bireysel tüketici kredilerinde, bireysel kredi kartlarında ve ticari kredilerde 2009’dan bu yana en sorunlu yıl. Çek ve senetler de dahil olmak üzere giderek yaygınlaşan bir ödememe eğilimi söz konusu.

- Ekonominin sorunu, iç pazarla büyüme sınırlı ve buna karşılık ihracat tarafı ilk kez bu kadar uzun süreyle geriliyor.

- İhracatla birlikte turizm sektörü de tarihinin en büyük darbesini yiyor.

- Rusya’nın ambargosu tarım sektörünü de ihracat yönüyle vurdu.

- Demir çelik ise küresel bir sorun yaşıyor ve büyük fiyat düşüşlerinden dolayı çok zor günler geçiriyor.

- Ticari kredilerde, kullanılan krediye oranla en çok tasfiye olunacak alacağın yüzde 3.8 ile inşaat sektöründe olması şaşırtıcı değil.

- İkinci sırada yüzde 3.4 ile ticaret sektörü geliyor ki, terör olayları, azalan turist sayısı, bozulan tüketici eğiliminin negatif etkisi malum.

- Otel ve restoranlar yüzde 3.2 ile borcunu geri ödemede en çok zorlanan üçüncü sektör.

- Yani başında süren savaşa, yurtiçinde terör olaylarına, Rusya’nın ambargosuna, gelmeyen Batılı turistlerin etkisine banka kredileri veya düşük faizli krediler neylesin?

- Bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacakların en yüksek olduğu iller ise yüzde 8.1 ile Adana, yüzde 6.6 ile Diyarbakır, yüzde 6.1 ile Gaziantep, yüzde 5.9 ile Batman’ı Konya, Siirt, Şırnak, Osmaniye, Şanlıurfa ve Mardin izliyor. İlk 10 kent içinde Konya hariç diğer şehirler az veya çok terörden, Suriye’deki savaştan ve ticaretten, Suriyeliler’den olumsuz etkilenen şehirler.

SIRADIŞI TAHMİN SIRADIŞI TAHMİN

- Bireysel kredi kartında tasfiye olacak alacak oranında yine yüzde 17.7 ile Adana ilk sırada. Onu yüzde 17.1 ile Diyarbakır, yüzde 13.2 ile Gaziantep, yüzde 12.5 ile Mersin, yüzde 12 ile Şanlıurfa onu da Osmaniye ve Hatay izliyor. Bu nedenledir ki bireysel kredi ve kredi kartı borcunu ödeyemeyen kişi sayısı 2015’te 1 milyon 331 bin ile 2009’dan sonra en yüksek düzeyine çıktı. Ocaktaki rakam da 145 bin ile geçmiş yılların üstünde ve bu yılı 1.5 milyonun üzerinde bitirmeye adayız.

- Para batıran sadece bankalar da değil. Bankaların batırdığı 48.5 milyar lira yanında factoring, finansal kiralama ve tüketici finansman şirketleri de 5 milyar liraya yakın para kaybetti. Bankalar dahil finansal sistemin batağı 53.5 milyar liraya ulaştı.

- Ticari kesim de kendi arasındaki çek ve senetli finansal işlemlerinden dolayı bankalardan daha fazla batak oluşturuyor. Bankaların tasfiye olacak alacağı yüzde 2.9’u bulurken, çeklerde 27.5 milyar batak var ve bunun oranı da yüzde 3.8. 10.1 milyar lira batak da karşılıksız çıkan senetlerden geliyor. Böylece finansal sistem ile çek ve senetlerde oluşan batak toplamı 91 milyar liraya çıkıyor.

Sorun faizde, kredide, çekte, senette değil galiba, daha başka bir yerde.

SONUÇ: “Gerçekliği tanımlama biçiminiz, gerçekliğiniz haline gelir.” Roz Townsend