Kredi hacmi limitleri zorluyor

Cari açığı büyütme riski nedeniyle, bankacılık sektörünün kredi hacminde yılın tümünde yüzde 15’i geçmemesi öngörülen genişleme, ilk on ayın sonunda yüzde 27’ye yaklaştı.
DÜNYA’nın Merkez Bankası verilerinden yaptığı belirlemeye göre 2012 sonunda 759.7 milyar TL olan toplam kredi hacmi, yüzde 26.6 oranındaki 201.8 milyar liralık artışla 1 Kasım itibariyle 961.6 milyar liraya ulaştı. Kredi hacminde 1 Kasım itibariyle yıllık artış ise yüzde 32.9 oranında 238.1 milyar lira oldu.
Toplam kredi hacminin 724.3 milyar liralık bölümünü TL, 237.3 milyar lirasını ise yabancı para cinsinden açılan krediler oluşturdu. 1 Ocak-1 Kasım döneminde TL krediler yüzde 23.1, yabancı para cinsi kredilerin TL cinsinden karşılığı da yüzde 38.4 artış gösterdi. Dolar kurundaki artıştan arındırıldığında ise yabancı kredilerdeki artış yüzde 24, toplam kredi hacmindeki artış da yüzde 23 olarak bulundu. Başka deyişle kur sabit bile kalsa bile, yıllık limit fazlasıyla aşılmış olacaktı.
1 Kasım itibariyle toplam kredi hacminin 943.8 milyar liralık bölümü mali olmayan kesime açılmış durumda. Bu kredilerde yılbaşından bu yana artış yüzde 26.9 oldu. Mali olmayan kesime açılmış kredilerin yüzde 89.3’ünü oluşturan mevduat bankaları kredilerinin hacmi bu dönemde yüzde 26.7 oranında 177.5 milyar lira genişledi. Aynı dönemde kalkınma ve yatırım bankaları kredileri yüzde 37 artışla yaklaşık 41 milyara, katılım bankaları kredileri yüzde 23.2 artışla 60 milyar liraya yükseldi.
Mali kesime verilen krediler de aynı dönemde yüzde 11.9 artarak 17.8 milyar lira oldu.
1 Ocak-1 Kasım arasında kredi hacmi hızla büyürken toplam mevduat ve fon hacmindeki büyüme ise düşük kaldı. Mevduat bankalarındaki mevduatlar ile katılım bankalarınca toplanan özel ve cari fonların toplam tutarı, bu dönemde yüzde 16.2 oranında yaklaşık 122 milyar liralık bir artışla 873.4 milyar liraya yükseldi. Buna göre bankacılık sektörü ilk on ayda mevduatta kaydettiği artıştan, net olarak 80 milyar lira daha fazla yeni kredi açtı. Yurt dışından borçlanma yoluyla da kaynak yaratan bankalar, topladıkları tüm mevduatın çok üzerinde kredi kullandırıyor.
Toplam kredilerin, 2012 sonu itibariyle yüzde 101.1 olan toplam mevduat ve fon hacmine oranı, bu dönemde 9 puan artarak 1 Kasım itibariyle yüzde 110.1’e kadar yükseldi.Kredilerin mevduata oranında son bir yıldaki artış 10 puana yaklaştı. Kredi/mevduat oranı geçen yıl aynı tarihte yüzde 100.5’ti.
Menkul değerler cüzdanı yerinde saydı
Bankaların topladığı kaynakları DİBS’te değerlendirme yerine, krediler yoluyla reel sektörü ve tüketiciyi fonlama eğilimi bu yıl da ağır bastı. Bankaların portföyündeki vadeye kadarelde tutulacak menkul kıymetlerin hacmi yılbaşından 1 Kasım’a kadar olan dönemde yüzde 1.6 artışla 238.9 milyar lira oldu. Başka deyişle bankaların menkul değerler cüzdanı ilk on ayda yerinde saydı. Söz konusu varlıkların mevduat ve benzeri fon hacmine oranı anılan dönemde 3.8 puan, son bir yılda ise 5.8 puan düşerek yüzde 27.3’e kadar indi.