Köylü tasarruf ediyor, şehirli harcıyor

Ekonomi yönetimi tasarrufu artırıcı önlemler alırken, şehirleşme, harcamalardaki artışı da beraberinde getiriyor. Dünya Bankası'nın çalışmasına göre Türkiye'de gıda ve diğer gerekli ihtiyaçlar karşılandıktan sonra düzenli olarak tasarruf etme oranı oldukça düşük.
Zaman'ın haberine göre Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) destek verdiği Türkiye Finansal Yeterlilik Araştırması'nda ortaya çıkan tespitlere göre kırsal kesimde zorunlu ihtiyaçları karşılama ön plana çıkarken, şehirlerde ise harcama eğiliminin yüksekliği dikkat çekiyor. SPK'nın konuya ilişkin açıklamasında, “Kırsalda yaşayan ve düşük gelir grubundakiler zorunlu ihtiyaçlarını karşılamadan, zorunlu olmayan harcamalara girmekten çekinmekte; şehirde yaşayan ve yüksek gelir grubundakiler ise tam tersi yönde eğilim göstermektedir.” tespitlerine yer veriliyor. Genel olarak elde kalan para, en yüksek oranla yüzde 15 olmak üzere “acil ve öngörülemeyen durum ve sağlık harcamalarını karşılamak üzere” biriktiriliyor. İhtiyaçların karşılanmasından sonra elde kalan parayla, mal ve varlıklara yatırım yapma oranı ise yüzde 4,1. “Hanenizde kalan parayla ne yapılır?” sorusuna verilen cevapta yüzde 9,8'i “Belirli bir amaç gütmeden para biriktiririm.” cevabını veriyor. Araştırmaya göre uzun vadeli gelecek planı yapanların oranı da genel olarak düşük. Gelecek için yapılan planların en çok ne kadar uzun süreli olduğuna yönelik soruya yüzde 52'si ‘altı aydan az' cevabını veriyor.
Ankete katılanlar, paraya ihtiyaç olması halinde kredi ve bir başkasından borçlanma yoluna gidiyor. “Siz ve haneniz şimdiye kadar hiç paranın yetmemesi nedeniyle gıda veya diğer zorunlu harcama kalemlerini karşılamak için kredi veya borç para kullandınız mı?” sorusuna yüzde 55 ‘evet’ cevabı verdi. “Sizin ve hanenizin var olan borçlarınızı ödemek için şimdiye kadar hiç başka bir yerden/birinden borç aldığınız olur mu?” sorusuna da katılımcıların yüzde 51'i evet cevabını verdi. Araştırmaya göre aile ve yakın tanıdıklar borç alınan kaynaklar arasında birinci sırada yer alıyor. “Finansal Yeterlilik Araştırması” Dünya Bankası tarafından 12 ülkede uygulanan “Finansal Yeterlilik Araştırması”nın Türkiye ayağı. Araştırmanın saha çalışması 21 Nisan–4 Temmuz 2012 tarihleri arasında yapıldı. Türkiye genelinde 40 ilde 142 ilçede 3 bin 9 kişi ile ortalama 37 dakika görüşme gerçekleştirildi. Araştırmada ortaya çıkan temel bulgular şöyle: “Görüşülen kişilerin çoğu kısa vadeli plan yapmaktadır. Gelecek için düzenli olarak para biriktirmezler.” Bireysel bütçe planı yapan ve kırsalda yaşayanların gelecek planı yapma oranı, hane halkı bütçesi yapanlara ve şehirde yaşayanlara oranla düşük çıktı.