KMH'dan 3 ayda 2.7 milyar TL çektik

30 Mart itibarı ile toplam tutarı 2.7 milyar TL’ye ulaşan Kredili Mevduat Hesabı’na (KMH) ilişkin tartışmalar sürüyor. KMH’lar, tüketicinin vadesiz mevduat hesabına tanımlanan açık kredi limiti olarak biliniyor.

Bankaların müşterilerine hesaplarında para olmaması durumunda, acil kredi sıkışıklığı ya da otomatik ödeme gibi durumlarda kullanmaları için sundukları bu ürün, bilinçsiz kullanılması halinde tüketiciler açısından risk oluşturuyor.

Konuyu şöyle izah edelim; sizin bir bankada hesabınız var. Vadesiz hesapta bulunan paranız kullanılıyor. Elektrik, kira, telefon, cep telefonu paranız ödeniyor. Fakat diyelim hesabınızda para kalmadı. O zaman KMH devreye giriyor.

Banka, hesapta olmayan parayı müşterisine, müşterisinin onayı ile kredi olarak kullandırıyor. KMH, diğer yandan tüketicilerin hesaplarında para bulunmasa bile nakit ihtiyacını hem şubelerden hem de 7/24 tüm ATM’lerden karşılayan bir sistem. Böylece, acil nakit ihtiyacı giderilebildiği gibi, fatura ödemelerinde de ‘gecikme’nin önüne geçilebiliyor.

Buraya kadar sorun yok. Fakat bankaların bu krediyi, normal kredilere göre daha yüksek faizler kullandırdıklarına ilişkin eleştiriler var. Bu konuda da otoritelerden uyarılar, eleştirilerde geliyor. Bankaların aylık KMH’lara uyguladıkları aylık faiz oranı yüzde 4.5 ile 5.5 arasında değişiyor. Bu oran kredi kartı faizlerinden bile daha yüksek bir orana işaret ediyor.

Eğitim Kredisi, Konut kredisi, Faturalı Alış Veriş Kredisi gibi bireysel ihtiyaç kredilerinin oranları ise bankalar arasında farklılık gösterse de yüzde 0.70 ile 1.60 arasında değişiyor. Kredi kartına uygulanan maksimum faiz oranı ise yüzde 2.8 olarak belirlenmiş durumda bulunuyor.

BDDK Başkanı Tevfik Bilgin’de bu konuda bazı eleştirilerde bulunmuştu. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, “Tutarda çok ciddi bir artış yok. Fakat faiz oranları çok yüksek… Hatta kredi kartı faiz oranlarından bile daha yüksek. Bankalarımızın bu faiz oranlarını gözden geçirmelerine ihtiyaç olabilir. Gerekirse onlarla çalışırız, onları yönlendiririz” ifadesinde bulunmuştu.

Garanti Bankası Genel Müdür yardımcısı Nafiz Karadere konuya ilişkin geçen ay yaptığı açıklamada, Tevfik Bilgin’i haklı görmekle birlikte yine de KMH’ye bir ödeme kolaylığı olarak bakılması ve faizinin kredi kartı faiziyle benzer olmasının normal karşılanması gerektiğini ifade etmişti.

Merkez Bankası ise son yayımladığı Finansal İstikrar Raporunda kredili mevduat hesaplarının kullanımını arttığına dikkat çekmişti. Merkez, bu hesapların kullanımının faizinin ihtiyaç kredisi faizlerin çok üzerinde olduğu için tüketicileri mecbur kalmadıkça bu hesapları kullanmaması gerektiği konusunda uyardı.

Kredili Mevduat Hesaplarında kullanılan kredilerdeki hızlı artış bankaların ilk çeyrek bilançolarına da yansımış durumda. 31 Mart itibarı ile bankaların bu hesaplardan kullandırdıkları kredilerin tutarı 2.7 milyar TL’ye kadar çıktı. Bu tutar, 40.4 milyar TL olan ihtiyaç kredilerinin yüzde 6.6’sına, 93.8 milyar TL olan tüketici kredilerinin ise yüzde 2.8’ine denk geliyor.

Bankacılar ise faiz oranlarının yüksek olmasını müşterilere ödeme kolaylığı sağlamasına paralel olarak değerlendirilmesini gerektiği ifade ediliyor. Ayrı olarak müşterilere sınırlı kullanım hakkı tanındığı özellikle vurgulanıyor. KMH’nın kısa vadeli kısa süreler için dizayn edilmiş bir hesap olduğu, gerektiğinde müşterinin kirasının ödendiği, elektrik ve su faturasının karşılandığı belirtiliyor. Öte yandan KMH’nın bireysel kredi portföyü tutarı içinde çok küçük bir orana işaret ediyor. Bireysel kredi portföyündeki KMH oranın sadece yüzde 2 olduğu hatırlatılıyor.

Bankacılar bu hassas konuda kendilerine yönelen eleştirilerle ilgili genellikle sessiz kalmayı tercih ediyor. Yine de sorularımaz yanıt veren bir banka var. ING Bank Yönetim Kurulu Murahhas Üyesi Vincent van den Boogert, KMH ürünü kredi kartından bağımsız olarak genellikle müşterilere maaş tutarları ile orantılı olarak sınırlı limitlerde tanımlanan bir ürün olduğunu belirtiyor. Boogert, risk tüketici düzeyinde kontrol edilebilir düzeyinde olduğu ifade ediyor.

Vincent van den Boogert,, “Ürün özellikle kullanım kolaylığı ile birlikte, tüketicilerin her seferinde kredi prosedürleri ile uğraşmadan limiti dahilinde acil nakit ihtiyaçlarını karşılamasını sağlıyor. Ayrıca bu hesabı sadece ihtiyacı olduğunda kullanan tüketiciler, limitlerinin kullanmadıkları kısmı için herhangi bir ücret ödemiyorlar” diye konuşuyor.

Faiz farkı olağan

ING Bank Yönetim Kurulu Murahhas üyesi Boogert, ING Bank’ta son dört yıl içinde faiz oranlarında bir artış olmadığını vurguluyor. Bogert, “Bankamızın KMH faizlerinde 2006 Haziran ayından beri artış yaşanmamıştır. Buna karşın kredi faizleri bu dönemden beri birçok kez değişerek yüzde 3 seviyelerini dahi görmüştür. Tüm bu dönemler boyunca KMH müşterilerimiz aynı sabit faiz oranı ile açık kredi limitlerini kullanabilmiş ve krizden etkilenmemişlerdir.” şeklinde konuşuyor.

Vincent van den Boogert, “Açık kredi limiti olması ve asgari ödeme tutarının aylık tahakkuk eden faiz tutarı kadar olması gibi kolaylıklardan dolayı, uygulanan faiz seviyesinin diğer ürünlere göre yüksek olması olağandır. Ayrıca piyasa arz ve talep dengesine göre faiz oranlarının önümüzdeki günlerde bir miktar düşmesi beklenmektedir.” diye görüşlerini özetliyor. ’ KMH müşteriye kolaylık tanıyor fakat Kredili Mevduat Hesabı’nda kullanımın bazı riskler içerdiği tüketicilerin bu hesabı kullanırken azami dikkat etmesi gerektiğini hatırlatalım.

“Bankamızın tüm bireysel kredi bakiyesi içinde yüzde 2’lik bir paya sahip olan KMH bakiyesi 72 milyon TL’dir. Toplam bireysel kredi bakiyesi ise 30 Haziran itibarı ile yaklaşık 4.250 milyar TL’dir. Bankamızın aylık genel faiz oranı yüzde 4.50’dir. Ancak birçok müşteri segmentine yüzde 3.99’a varan indirimli faiz oranları uygulanıyor. Merkez Bankası’nın kredi kartları faizlerinde üst limit belirlenmesinden sonra KMH faizleri bir miktar yüksek kaldı. Ancak tüm bireysel kredi ve konut kredisi portföyünde sadece yüzde 2 payı olan KMH ürününün yüzde 25 paya sahip kredi kartı kadar tüketicileri etkileyecek bir büyüklükte değil. Ayrıca KMH ürünü kredi kartından farklı olarak, genellikle müşterilere maaş tutarları ile orantılı olarak sınırlı limitlerde tanımlanan bir ürün olup, riski tüketici bazında kontrol edilebilir düzeydedir. Pazara düşen faiz hadleri ve nakit avans gibi yeni rakip ürünler ile kendi faiz seviyesini bulacaktır. Bu nedenle kredi kartına göre çok düşük risk bakiyesi bulunan KHM ürünü için piyasanın kendi arz ve talep seviyesine görev faiz oranlarını ayarlaması uygun olacaktır.”

’