Kıyafetini avatarın seçsin, kripto parayla öde, drone eve getirsin

VOLKAN KARSAN – FINANSGUNDEM.COM / KAZANDIRAN SOHBETLER

Sebze, meyve, temel gıdalar, akaryakıt aklınıza ne gelirse alım gücünü zorlayan boyutta ama AVM dolaşanlarını bir başka sürpriz daha bekliyor… Tekstil ihraç eden bir ülke olan Türkiye’de giyimde bu yıl çok zamlandı… Yeni sezon ürünlerini almak isteyenler etiketlere bakıp şok oluyor. Dünyaca ünlü moda tasarımcısı Evrim Timur’u "Kazandıran Sohbetler"e konuk ettik, sektörü ve bunun ötesinde dijitalleşen dünyada bizleri nelerin beklediğini konuştuk…

"BÜYÜK BİR DİJİTAL DÖNÜŞÜM BAŞLADI, PANDEMİ BU DÖNÜŞÜMÜ ÇOK HIZLANDIRDI"

- Sayın Timur önce moda tasarımcı olarak bugüne kadarki çalışmalarınızı ve değişen, gelişen güncel çalışmalarınızı anlatır mısınız?

- Uluslararası moda ve hazır giyim sektöründe çalıştım. Fransa Hazır Giyim Federasyonu tarafından dünya genelinde üçüncülükle ödüllendirildim. Milano Moda Haftası’nın açılış defilesini yapan ilk ve tek Türk tasarımcıyım. Amerika Northstrom mağaza zincirleri tarafından 'geleceğin tasarımcısı' unvanına layık görüldüm. Uluslararası zincir markaların Türkiye kreatif direktörlüklerini ve tasarım danışmanlıklarını yaptım. Halen danışmanlığa devam ediyorum ama daha çok sürdürülebilir doğa dostu ürünler üzerinde çalışıyorum. Büyük bir dijital dönüşüm başladı. Pandemi bu dönüşümü çok hızlandırdı. Alışveriş alışkanlıklarımız değişeceği gibi alacağımız ürünler de değişecek. Ben de dijital dönüşüme katılabilmek üzere hazırlıklarımı sürdürüyorum.

"İKİNCİ EL ALIŞVERİŞ, TAKAS, PAYLAŞIM YÖNTEMLERİNİN GEÇERLİ OLDUĞU SOSYAL MEDYA GRUPLARI OLUŞTU, BEN DE BU FARKINDALIĞI DESTEKLİYORUM"

- Girişte sözünü ettiğimiz tekstil dünyasındaki pahalılığın nedenlerini öğrenebilir miyiz?

- Ülkemizde pamuk dahil birçok tekstil ham maddesi ithal ediliyor. Döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalar ham madde fiyatlarını olumsuz etkiliyor. Ham maddede olduğu gibi yan ürünler, aksesuarlar hatta iplerin büyük kısmı ithal. Yerli üretim diye düşündüğümüz ürünlerin oluşumunda neredeyse sadece isçilik yerli. Pandemiyle birlikte hazır giyim ve tekstil sektörleri büyük zarar gördü. İnsanlar harcamalarında bu tür tüketimden kısarak temel tüketime yöneldiler. Arzın talebi geçtiği bu dönemler sektörel zarara sebep oldu. Artan fiyatlar ve artan tüketim farkındalığıyla ikinci el pazarının gelişimi hızlandı. Sosyal medyadan vintage mağazalara kadar uzanan bir yaygınlık ortaya çıktı. Hatta ikinci el alışveriş, takas, paylaşım yöntemlerinin geçerli olduğu sosyal medya grupları oluştu ve ben de bu farkındalığı destekliyorum. Bahsi geçen ana etkenler yüksek enflasyon ortamında fiyatların yükselmesine sebep oluyor.

Pandemiyle birlikte hazır giyim ve tekstil sektörleri büyük zarar gördü. İnsanlar harcamalarında bu tür tüketimden kısarak temel tüketime yöneldiler. Arzın talebi geçtiği bu dönemler sektörel zarara sebep oldu. Artan fiyatlar ve artan tüketim farkındalığıyla ikinci el pazarının gelişimi hızlandı.

"YURT DIŞINDA BAŞARILI OLMAK İÇİN TASARIM GÜCÜMÜZÜ ARTIRIP, RAFİNE VE MODERN BİR 'TÜRK TARZI' TASARIM DİLİNİ YARATMALIYIZ"

- Bir jean markamız, bir uygun fiyatlı giyim markamız yurt dışında dükkân açıp oldukça ilgi görüyor… Ama yine de moda sektörü bir türlü İtalya veya Fransa markalarına rakip çıkartamıyor. Bu konuda görüşleriniz neler?

- İç pazarda yerli markalar başarılı ancak yurt dışında başarılı olmak için tasarım gücümüzü artırmamız ve başka ülkelerin yaptığı gibi rafine ve modern bir 'Türk tarzı' tasarım dilini yaratmamız gerekiyor. Toplu hareket etmek ise bu işin katalizörü. Son zamanlarda Güney Kore tarzının bütün dünyada hızla yaygınlaştığını görüyoruz. Güney Kore, K-pop, diziler, kozmetik ve sanat atılımlarıyla özellikle gençlerin ve Z kuşağının dikkatini çekmeyi hatta kabul görmeyi başardı. Toplu atılım, markaları yeni ülkelere kalıcı şekilde taşıyabiliyor. Bildiğimiz Avrupa ve Amerika markaları gençleri yakalayabilmek için K-pop, dizi ve KLog (Güney Kore tarzı vlog ve blogların tümü) starlarıyla pazarlama kampanyaları sürdürüyor. BTS (Bangtan Boys adlı Güney Koreli müzik grubu) ve LV (Louis Vuitton) iş birliğini örnek gösterebiliriz.

Metaverse'de aldığınız bir ürünün teslimatı çok yakında dronlarla yapılabilecek ya da evinizdeki 3D yazıcınıza aldığınız kodu göndererek üç boyutlu olarak yazdırabileceksiniz. Tasarımcılar hayal ettikçe teknoloji bu hayalleri hayata geçiriyor. Giyilebilir teknoloji hareket kabiliyetimizi artırdığı gibi gerçek ve sanal arasındaki geçişi kolaylaştırıyor.

"SANAL YAŞAMDA PARA KAZANMAK, SOSYALLEŞMEK, ALIŞVERİŞ YAPMAK, EĞLENMEK, EĞİTİM ALMAK GİBİ FAALİYETLERE HER GEÇEN GÜN BİR YENİSİ EKLENİYOR"

- Gelelim dijitalleşen dünyadaki oldukça ilginç gelişmelere, fütürist bir bakışla neredeyiz, nereye gidiyoruz?

- Değişim o kadar hızlandı ki bugün fütürist dediğimiz bir gelişmenin yarın hayatımızın merkezine yerleştiğine tanık oluyoruz. Avatar filmiyle duyduğumuz 'avatar' kavramı bugün on line giysi deneme teknolojileriyle normalleşti. Yine avatarlarımızla 'Metaverse' platformlarında sanal bir varoluş sağlayabiliyoruz. Yeni internet olacağı söylenen 'metaverse' benzeri sanal yaşam evrenlerinin, gerçek yaşama alternatif olarak, insanların kendi varoluşlarını yönlendirebileceği, yönetebileceği paralel bir sanal yaşam olanağı sunması toplum nezdinde kabul görmüş gibi. Sanal yaşamda para kazanmak, sosyalleşmek, alışveriş yapmak, eğlenmek, eğitim almak gibi faaliyetlere her geçen gün bir yenisi ekleniyor.

Metaverse'de aldığınız bir ürünün teslimatı çok yakında dronlarla yapılabilecek ya da evinizdeki 3D yazıcınıza aldığınız kodu göndererek üç boyutlu olarak yazdırabileceksiniz. Tasarımcılar hayal ettikçe teknoloji bu hayalleri hayata geçiriyor. Giyilebilir teknoloji hareket kabiliyetimizi artırdığı gibi gerçek ve sanal arasındaki geçişi kolaylaştırıyor. Metaverse'de denize girdiğinizde giyilebilir teknoloji sayesinde suyun serinliğini hissedebiliyorsunuz mesela. Gerçek yaşamda satın aldığımız bazı ürünlerin artık NFT karşılıkları var. Hatta bazı ürünler sadece NFT olarak satılıyor. Bu in store navigation (yani mağaza içi gezdiriyor) ya da try-on (sanal deneme) gibi uygulamalar ise alışveriş eylemini hem kolaylaştırıyor hem de eğlenceye çeviriyor. Dünya yeniden büyük bir değişim yaşıyor.

"EN ALTTAN EN ÜSTE KADAR HER SEGMENTTEN BİRÇOK ÜNLÜ MARKA METAVERSEDE YERİNİ ALMIŞ BULUNUYOR"

- Peki, bu anlattıklarınızı bir günlük yaşamımıza uyarlarsak nasıl dile getirebiliriz?

- Gerçek hayatta kahvaltı yaparken avatarınıza kıyafet seçiyorsunuz. Meta evinizde bulunan giysi alanınızda meta giysiler, skinler, NFT kıyafetler ve aksesuarlar bulunuyor. Meta giysiler metaverse gibi sanal gerçeklik ortamları için tasarlanmış özel giysiler. Skinler, özellikle oyunlarda kullanılan ve fonksiyonları olan giysi ve aksesuarlar. Mesela bunlarla koşma hızınızı yükseltebilir hatta uçabilirsiniz. Bunun gibi çok sayıda skin özelliği var. NFT giysiler ise içerik bakımından koleksiyon ürünü olma özelliğine sahip sanatsal ya da özel tasarlanmış parçalar. Gerçek dünyada satın alınan bir giysinin sanal dünyada kullanılan NFT’si olabileceği gibi aynı zamanda bu NFT giysi bir yatırım unsuru da olabilir, yanı al/sat yapılabilir. Dolabınızda eksiğiniz varsa hemen o anda alışveriş yapma olanağınız var. En alttan en üste kadar her segmentten birçok ünlü marka metaversede yerini almış bulunuyor. Gucci, Dolce&Gabbana gibi devlerin yanı sıra Zara, H&M gibi büyük zincir hızlı moda markaları sanal evrende çok farklı hizmetler de sunuyor. En büyük yatırım yapanlardan biri Nike. Gerçek dünyadaki mağaza adedini azaltıyor buna karşılık dijital alanlarda varlığını büyütüyor. Hikayemize devam edelim. Alışveriş asistanınız ihtiyacınıza uygun seçeneklerin defile ya da mağaza resimlerini fiyatları ve detaylı bilgileriyle önünüze getiriyor. Kendi vücut ölçülerinizde oluşturduğunuz avatarınızda denediğiniz ürünlerden almak istediklerinizin ödemesini dijital cüzdanınızdan kripto paralarla yapabiliyorsunuz. Aldıklarınızın bazıları gerçek olarak kapınıza gerçek ürün olarak da teslim edilebiliyor. Hatta aldığınız bir ürünü evinizdeki 3D yazıcınızda ürünün kodunu aktararak üretmeniz mümkün. Aslında bu yeni MR (mixed reality) dünyada 3D yazıcılar sayesinde fabrikalar evlere giriyor. Bildiğimiz konvansiyonel gerçeklik kavramı çok genişliyor.

Dijital marketten alışveriş yapacaksanız AR gözlüğünüzü takıyor ve metamarkette gezerek alışverişinizi yapıyorsunuz. Gittiğiniz kafede içtiğiniz kahvenin tadını XR teknolojilerle hissedebiliyorsunuz. Hatta bu kafe bir tropik adada olabilir ve siz denize girebilir, giyilebilir teknoloji sayesinde suyun serinliğini hissedebilirsiniz.

Öğlen yemek yerken meta marketlerden birinde alışveriş yapıp sonrasında arkadaşlarınızla bir kafede buluşuyorsunuz. Markette yapacağınız alışverişi gerçek dünyada yapacaksanız “shop navy”, “try on” gibi app’ler size yardımcı oluyor. Marketin içinde ilerlerken in shop navy uygulamasıyla indirimler, yeni ürünler, kampanyalar telefon ekranınızda beliriyor siz de yönlendirme sayesinde hızlıca bunlara ulaşabiliyorsunuz. Seçtiğiniz ürünlerin barkodunu app deki sepetinize ekliyor, sepet ödemenizi yaptıktan sonra paketlerinizi çıkışta paketlenmiş olarak teslim alıyorsunuz. Kapınıza teslim seçeneği de var tabii. Dronlar paketlerinizi evinize teslim ediyor. Dijital marketten alışveriş yapacaksanız AR gözlüğünüzü takıyor ve metamarkette gezerek alışverişinizi yapıyorsunuz. Gittiğiniz kafede içtiğiniz kahvenin tadını XR teknolojilerle hissedebiliyorsunuz. Hatta bu kafe bir tropik adada olabilir ve siz denize girebilir, giyilebilir teknoloji sayesinde suyun serinliğini hissedebilirsiniz.

Öğleden sonra işiniz bitince Tarkan’ın konserine gidebilirsiniz. Hafta sonu sosyal oyunlar oynar, meta spor yapar, daha önce görmediğiniz şehirleri karış karış gezer, rahatlayabilirsiniz. Çocuklar meta okullara gittiğinden yolda vakit kaybetmez sabahları doya doya uyurlar. Okul çıkısı kazandıkları zamanda arkadaşlarıyla gerçek dünyada daha çok oynayabilirler. Kimse trafik yüzünden strese girmez.

K-pop
K-pop İngilizce "Korean pop" ifadesinden kısaltma olan bu tür Güney Kore kökenli bir pop müzik türüdür. İnternet sayesinde çok geniş kitlelere yayılmış durumdadır. Güney Koreli şarkıcı Psy'nin "Gangnam Style" şarkısının klibi, YouTube'da en çok izlenen videolardan biri olmuştur. PSY'dan sonra ilk defa bir Kpop grubu 1 milyar izlenim almıştır. Blackpink "Ddu du ddu du" ikinci olarak BTS grubunun "DNA" şarkısı milyar izlenime ulaşmıştır. K-pop sadece pop müziği değil aynı zamanda birçok farklı müzik türünü de barındırmaktadır. Aynı zamanda bir altkültür olarak da görmek mümkündür.

XR teknolojisi
XR, Artırılmış Gerçeklik (AR), Karışık Gerçeklik (MR) ve Sanal Gerçeklik (VR) dahil olmak üzere, bilgisayarla değiştirilmiş gerçekliğin tüm çeşitli biçimlerini kapsayan şemsiye kategorisidir. VR ve AR uygulamaları ve cihazları için açık bir standart oluşturma ve endüstrinin parçalanmasını ortadan kaldırma girişimi.

İnfo Yatırım’dan Metaverse daveti! İnfoVerse’de avatarlı tur

Tunçbilek: Pardus’un halka arz geliri yatırıma akacak

Serdar Eser: Yatırımcılar açısından GYO hisseleri iyi bir tercih

Prof. Dr. Üstün: Çiçek aşısı olanlar 'maymun çiçeği’nden korkmasın!

Sandık: Otomobil dövizden de altından da fazla kazandırıyor

TÜRKODER Kurucu Başkanı Boyacı hedefi gösterdi: 100 milyon turist, 100 milyar dolar gelir

Prof. Dr. Helvacı: Bence Spor Yasası lüzumundan ağırdır

İstanbul’un 'asırlık' şekerlemecisi Feridun Dörtler: Tatil şekerden daha tatlı!

Tarkan Akgül: BİST’te bundan sonra bir hareketin bankalarla başlayacağını düşünüyorum

Dr. Yaşaroğlu: Zekât ekonomik büyüme ve kalkınmaya destek olur