Kıdem tazminatı yarı yarıya iniyor

Kıdem tazminatlarını fona devretmeye hazırlanan hükümetin çalışmasının ayrıntıları ortaya çıkmaya başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın, kıdem tazminatına esas alınan yıllık ücret oranının yüzde 8’den yüzde 4’e indirilmesini önerdiği öğrenildi. Milliyet'in haberine göre, kıdem tazminatındaki yarı yarıya düşüşün etkilerinin azaltılması için ise kıdem fonunda biriken paralar yılına göre nemalandırılacak. Parasını fonda 20 yıl tutan, 10 yılda çekenden daha çok kazanacak.
800 liradan 400 liraya
Milliyet’in aldığı bilgiye göre, Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bürokratlarınca kıdem tazminatı sunumu yapıldı. Buna göre önce taşeron işçilerde, sonra tüm işçilere yayılacak şekilde bireysel kıdem tazminatı hesapları oluşturulacak. İşçilerin hak kazanacağı kıdem tazminatı tutarı, aldıkları brüt maaşın yarısına, yani yüzde 4’üne indirilecek. Halen uygulanan ve brüt maaşın yüzde 8’ine karşılık gelen, “1 yıla 1 maaş” hesaplaması sona erecek.
Yeni sistemle, yıllık 10 bin lira kazanan bir işçinin kıdem tazminatına esas olarak kabul edilen ücreti 800 liradan 400 liraya inecek. Kıdem hesabı yıllık değil, aylık tutulacak.
İngiltere modeli önerisi de geldi
Toplantıda, alternatif olarak batı ülkelerindeki farklı kıdem tazminatı oranlarının da gündeme geldiği öğrenildi. Başbakan Yardımcı Ali Babacan’ın, “İngiltere modeli olsun” dediği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in ise sunumu yapılan sistem için, “Bu olsun” dediği ifade edildi.
Çalışma ve Sosyal Bakanlığı, kıdem tazminatı sisteminde yapılacak değişikliği savunurken, mevcut sistemin pratikte işletilemediğini savunuyor. İşçilerin yüzde 93’ünün kıdem tazminatından yararlanamadığını belirten yetkililer, işverenlerin mevcut tazminat oranlarını yüksek bulduğunu ifade ediyor.
Sistem nasıl işliyor?
İngiltere modelinde, bir çalışanın işten çıkarma tazminatına hak kazanması için o işyerinde en az 2 yıllık çalışma geçmişinin bulunmuş olması gerekiyor. İşten çıkarma tazminatının miktarı yaşa, hizmet süresine ve işçinin normal haftalık ücretine göre hesaplanıyor.
İngiltere’deki uygulamada iki tür tavan bulunuyor. Buna göre işçi, 20 yıldan fazla aynı işverene bağlı işyerinde çalışsa bile ancak çalışma süresinin son 20 yılı için kıdem tazminatına hak kazanıyor. İkinci tavan işçilerin hak edeceği haftalık ücret rakamına getirilen üst sınırla uygulanıyor.
Devlet fonu hesabında ‘çok tutan, çok kazanacak’
Yeni dönemde kıdeme esas alınan kazancın düşürülmesi nedeniyle oluşacak kaybın minimize edilmesi için de 3 model önerildi. Buna göre parasını 10, 15 ve 20 yıl fonda tutan işçiler için farklı faiz oranları uygulanacak. Paranın olabildiğince çok fonda tutulması faiz oranlarıyla teşvik edilecek. Maliye bürokratları, bugünkü Faiz oranlarının sistemde değerlendirmesiyle, işçilerin kıdem tazminatlarında kayıp yaşanmayacağını savundu.
Toplantıda, nemalandırma sayesinde devasa boyutlara ulaşan işsizlik fonu, kıdem tazminatı fonuna örnek gösterildi. Bürokratlar, bireysel hesaplarda tutulacak kıdem tazminatlarının da, uygulanacak faiz sayesinde, neması anaparasından büyük hale gelen işsizlik fonu gibi değerleneceğini ifade etti.