Kendi ayrılanlar da kıdem tazminatı alabilir
İşçi, kendi ayrılsa bile işverenden kıdem tazminatını alabilir. Ancak tek bir şart gerekiyor
Yazılarınızdan okuduğum kadarıyla, 15 yıl çalışan bir kişi kıdem tazminatını hak ediyor. Buna istinaden SGK'ya kıdem tazminatı alabilmek için dilekçe yazdım. Cevap olarak ekli dosyadaki açıklamayı verdiler ve bana 25 yılı dolduracağım zaman bu yazıyı vereceklerini belirttiler. Bu konuda bilgi verebilir misiniz? Cavit Bülbül
1475 sayılı kanunun yürürlükteki 14. maddesine 1999 yılında 4447 sayılı kanunun 45. maddesi ile yapılan düzenleme sonucunda; "506 sayılı kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları ve aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleriyle işten ayrılmaları sebebiyle kıdem tazminatına hak kazanacaklardır." denilmektedir. Kanunun bu hükmü doğrultusunda; 506 sayılı kanunun 60. maddesinin birinci A bendinin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yaş şartlarını sağlamadığı halde,
Kadın ya da erkek olsun 7 bin gün prim ödemiş olan,
Kadın ya da erkek olsun en az 25 yıl sigortalı olan ve en az 4 bin 500 gün prim ödemiş olan,
506 sayılı kanunun geçici 81. maddesinin (B) bendinde belirtilen yaş şartını sağlamadığı halde,
Kadın ise 20, erkek ise 25 yıl sigortalılık süresi ile anılan maddede belirtilen gün sayılarını tamamlayanlar (işe girilen tarihe göre 5 bin ile 7 bin gün arasında değişmektedir.)
506 sayılı yasanın geçici 81. maddesinin (C) bendinde belirtilen yaş şartını sağlamadığı halde,
Kadın ya da erkek, en az 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3 bin 600 gün prim ödemiş olanlar en az 1 yıl kıdeme ulaştıktan sonra işyerinden ayrıldıkları takdirde kıdem tazminatı alarak ayrılabilir. Kanundan da anlaşılacağı üzere kıdem tazminatı bir lütuf değil, kanunun işçiye tanıdığı haktır ve bu para, işçilerimizin analarının ak sütü gibi helaldir.
İşçiler işyerlerinden kıdem tazminatı talep etmeden önce bulunduğu Sosyal Güvenlik İl müdürlüğüne ya da merkez müdürlüğüne kıdem tazminatına hak kazandıklarına dair yazı almalarını müteakip iş sözleşmelerini sonlandıracaktır. SGK müdürlükleri, işçilerin bu haklı taleplerini dikkate almak ve kendilerine kıdem tazminatına hak kazandığına ilişkin yazı vermek zorundadır. SGK (eski SSK) Genel Müdürlüğü'nün 10 Eylül 1999 tarih ve 12-99 sayılı genelgesinde, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra kendi istekleriyle işlerinden ayrılan sigortalılara, talepleri halinde işverenlerine ibraz edilmek üzere genelge ekinde belirtilen yazının verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Ancak Aydın SGK'ya benzer bir şekilde sanayinin çok olduğu ve sanayicilerle SGK yetkililerinin sıkı fıkı olduğu Manisa SGK İl Müdürlüğü de önceki yıllarda, 15 yıl ve 3 bin 600 günü dolduranlara kıdem tazminatı yazısını vermemişti. Bunun üzerine bir işçi konuyu yargıya taşımış, Manisa İş Mahkemesi de 9.2.2004 tarih ve E. 2003/143, K. 2004/15 sayılı kararı ile işçinin, yaş şartı dışındaki en az 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3 bin 600 gün prim ödeme şartını taşıdığından 1475 sayılı yasanın 14. maddesine 4447 sayılı yasanın 45. maddesi ile eklenen 5. bendi hükmü uyarınca, kıdem tazminatı yazısının verilmesi gerektiğine karar kılmıştı.
SSK Başkanlığı zamanında, kanun 15 yıl ve 3 bin 600 güne 'kıdem tazminatı alabilir' yazısı verilir dediği halde, 18.07.2007 tarihinde, SGK'ya devredilen, "SSK Tahsisler Dairesi Başkanlığı tüm illere, 21.05.2007-09.062007 tarihleri arasında yapılan "Karar ve ödeme işlemleri eğitiminde belirlenen tereddütlü konular ile hatalı uygulamalara ilişkin aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek duyulmuştur." diyerek, 15 yıl ve 3 bin 600 güne kıdem tazminatı yazısı vermeyin, demişti. Ama bu hatalı karardan sonra açılan davaları kaybetmeye başlayınca da 2008 yılı Ekim ayında tüm illere gönderdiği yazısı sonrasında, 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3 bin 600 günü tamamlayanlara artık 'Kıdem Tazminatı Alabilir' yazısı verilmeye başlandı. Ancak bu yazıda 08.09.1999 günü ve öncesinde işe girenlere bu yazının verileceği, diğerlerine verilmeyeceği öngörülmüştür.
AYDIN'DA MEVZUATI BİLEN YOK HERHALDE
Anlaşılan Aydın SGK il müdürü ve çalışanlarının SGK'nın genelgesinden ve yargı kararından haberi yok. Ya da çalışanlar kıdem tazminatı yazısı isteyen işçiye 'kötülük olsun' diye yazısını vermiyor veya Aydın SGK il müdürünün, kendi müdürlüğünde ne olup bittiğinden haberi yok.
Bu arada İstanbul'da kıdem tazminatı alınabileceğine ilişkin yazı daha önce sadece Unkapanı Sosyal Güvenlik Merkezi'nden alınırken, İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün duyarlı ve işçi dostu il müdürü Mustafa Kurucu, ildeki bütün sosyal güvenlik merkezlerine talimat vererek, işçilerimize kıdem tazminatı yazısı verilmesini sağlamıştır. Kurucu'ya bu duyarlı davranışından dolayı sizler adına teşekkür ediyor, aynı duyarlılığı ve sorumluluğu Aydın SGK il müdüründen de bekliyorum. Siz de Aydın SGK il müdürüne gidip memurların 'kıdem tazminatı alabilir' yazıyı vermediklerini ifade edin. Size çözüm getirmezlerse de Ankara SGK Başkanlığı'na kendisini yazılı bir dilekçe ile şikayet edin. Bundan da çözüm bulamazsanız Aydın İş Mahkemesi'nde SGK'yı dava edin.
Gazetecinin emeklilik zamanı
Bir gazetede çalışıyorum. 16.10.1969 doğumluyum, 23 Haziran 1986 günü sigortalı oldum, şimdiye kadar 7 bin 170 günüm var. Bunlardan basın sigortası olanlarının sayısı 5 bin 850 gün. Ne zaman emekli olabilirim? M.Kara
Esasen hesaplamayı tam yapabilmem için 23.05.2002 günü basında kaç gününüz olduğunu da bilmem gerekir ama ben tahminen 23.05.2002 günü basında 3 bin 600 gününüz bulunduğunu sanıyorum. Bu doğru ise 23.06.1986 olan başlangıcınız 3 bin 600 günün dörtte biri olan 2,5 yıl kadar geriye gidecek ve 23.12.1983 olacaktır. Buna göre de emeklilikteki baz yaşınız 48 olacak ama bu yaştan bir de toplam basın gününün dörtte biri olan 1.462 gün (4 yıl 22 gün) düşme hakkı da kullanıldığında, bundan sonra çalışmasanız bile 44 yaşında yani 16.10.2013 günü SSK'dan emekli olursunuz.ZİYA PERVER-ZAMAN