Kârsız birincilik

Türkiye, dünya fındık ihracatının birincisi olsa da bu üründen elde edilen ihracat gelirleri azaldı. Bazı ülkelere daha fazla ihracat yapıldığı halde daha az döviz elde edildi. Geçen sezonu küçülmeyle kapatan ihracatçı, yüksek ihracat umudunu 1 Eylül itibarıyla başlayan yeni sezona bıraktı.

Rekabet etmek zor

Karadeniz İhracatçı Birlikleri’nin (KİB) verilerine göre, 1 Eylül 2018-31 Ağustos 2019 sezonundaki fındık ihracatı, geçen sezona göre miktarda yüzde 6 düşüşle 269 bin 399 tona geriledi. Bu ihracattan elde edilen gelir ise yüzde 10.2 azalışla 1 milyar 592 milyon dolara düştü. En önemli pazarlardan Almanya’ya yapılan ihracat ise miktarda yüzde 11.2 artarken, değerde yüzde 9.2 düştü. Hollanda’ya da yüzde 10 daha fazla fındık satılıp, yüzde 6 daha az kazanıldı. 2018 genelindeki fındık ihracatı yüzde 3.5 artarken, elde edilen gelir yüzde 12.4 azalmıştı.

Miktardaki düşüşün rekolteyle, gelirdeki düşüşün ise kurdaki hareketle ilgili olduğunu belirten Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (KFMİB) Yönetim Kurulu üyesi Cem Şenocak, “Kurun artması işimize yaramıyor. Onların alım gücü artıyor, fiyatı geri çekiyorlar. Yüksek kurun ihracatı artırdığına katılmıyorum” dedi.

KİB verileri, üretici olmamalarına rağmen ithal ettikleri fındığı iç veya işlenmiş olarak ihraç eden Fransa ve İsviçre’nin, geçen yıl Türkiye’den ithal ettiği fındık miktarını yüzde 2 ile yüzde 19 arasında düşürdüğünü de ortaya koydu. Türk ihracatçısının Avrupa ülkeleriyle rekabet ederken vergisel güçlükle karşılaştığına dikkat çeken KFMİB Yönetim Kurulu Başkanı İlyas Edip Sevinç, “Ancak ABD ile Çin arasında yaşanan gerilimler Türk fındığının işine yarıyor. Çin’e ihracat artmaya başladı” dedi.
Hedef 300 bin ton

Karadeniz İhracatçı Birlikleri’nin verilerine göre, 2018’de Çin’e yapılan ihracat yüzde 6.5 azalarak 6 bin 825 tona gerilemişti. Bu yıl Çinli bir heyetin fındık alımı için Karadeniz’e gelmesiyle yalnızca 2019 Temmuz itibarıyla 8 bin tonluk ihracat yapılıp, 58 milyon dolar döviz elde edildi.

Geçen sezonu düşüşle kapatan fındık ihracatçıları, 1 Eylül itibarıyla başlayan yeni sezondan ise umutlu olduklarını söylüyor. KFMİB Başkanı Sevinç, “Bu sezon Çin, Japonya ve ABD başta olmak üzere fındık ihracat pazarımıza 300 bin tonun üzerinde satış gerçekleştirmeyi planlıyoruz” diye konuştu.

İç piyasada da sıkıntılar büyüyor. Karadeniz’in yeşil altını fındıkta, serbest piyasadaki fiyat düşüşü üreticileri tedirgin ediyor. Bunun önüne geçilmesini isteyen Tüm Üretici Köylüler Sendikası Ordu Şube Başkanı Zekai Sağra, fındığın devlet tarafından yasal korunmaya alınması gerektiğini belirtti. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) levant kalite fındığı 16 lira 50 kuruştan alırken, serbest piyasada fındık 13.5-14 liradan işlem görüyor.

Üreticide fiyat endişesi

İç piyasada da sıkıntılar büyüyor. Karadeniz’in yeşil altını fındıkta, serbest piyasadaki fiyat düşüşü üreticileri tedirgin ediyor. Bunun önüne geçilmesini isteyen Tüm Üretici Köylüler Sendikası Ordu Şube Başkanı Zekai Sağra, fındığın devlet tarafından yasal korunmaya alınması gerektiğini belirtti. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) levant kalite fındığı 16 lira 50 kuruştan alırken, serbest piyasada fındık 13.5-14 liradan işlem görüyor.

Zonguldak Alaplı Ziraat Odası Başkanı Şeref Türkoğlu, fındığın devlet tarafından yasal bir çerçeveye alınması gerektiğini belirtti. Üreticiler, tüccarların nakit ihtiyacının artmasını fırsata çevirdiğini düşünüyor. Gamze Bal /Cumhuriyet