Karşılıksız çekler faktoringe darbe

Karşılıksız çeklerdeki artış faktoring sektörünü vurdu. Alacak finansmanı sunan faktoring şirketleri, son dönemde ödenmeyen çeklerin sayısındaki artış nedeniyle kaynak sorunu ile karşı karşıya. Uzayan vadelerin üzerine, çeklerin ödenmeme ihtimalinin eklenmesinin sorun yarattığını belirten faktoringciler, dört gözle yeni çek kanununu bekliyor.

Strateji Factoring Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Ataman, yurtiçi işlemlerde temlik alınan faturaların çekler ile beraber tahsil edildiğini, burada da karşılıksız çeklerin oranında artış olduğunu ifade ederek, “Nakit akışı eksikliğinden ödenmeyenlerin yanında bir takım kötü niyetli ödememe eylemlerini de görüyoruz. Alınan çekler bankacılık sisteminde teminat verilerek tahsil edildiği için keşideci şirketlerin karinelerinde bozulmaya neden oluyor, teminat niteliğini kaybediyor. Bu da faktoring şirketlerinde kaynak konusunda zorluklara neden oluyor” dedi.

KARE KOD GELİYOR

TEB Faktoring Genel Müdürü Çağatay Baydar, karşılıksız çeklerin işaret ettiği sorunların ciddiyetini koruduğunu, ancak 2016’da daha kötüye doğru bir gidiş olmadığını belirten Baydar, “Bir diğer sorun da son dönemde artış görülen iflas erteleme kararları. Bu da piyasa risklerinin arttığının bir diğer göstergesi. Bu durumun faktoringe etkisi geçen sene takipteki alacaklarda kendini gösterdi ve 2014’te takipteki alacak oranı yüzde 4.3’ten, 2015’de yüzde 5.5’lere kadar yükseldi. 2016’nın ilk yarısında da benzer rakamlar olacaktır” dedi.

Çağatay Baydar, çekte yeni düzenlemeye değinerek, şunları söyledi: “Bu yasanın getireceği en önemli yenilik, kare kod uygulaması. Bu sayede çek keşidecilerinin geçmişe yönelik performansları daha kolay takip edilecek. Yani risk yönetiminde, alacak kalitesinin takibinde önemli bir açılım yaratacak. Karşılıksız çek oranlarının düşmesi, sadece yasal düzenlemelere bağlı değil. Ekonomik koşullar ve reel sektördeki canlanmaya paralel olarak bu oranlarda iyileşme beklemeliyiz.”

PİYASALAR ETKİLENDİ

Garanti Factoring Genel Müdürü Hulki Kara, sektörde sorunlu kredi oranının yükseldiğini, bu sıkıntının tüm kredi veren finans kuruluşlar için geçerli olduğunu belirterek, “Sektör olarak kısa vadeli ve sadece alacak temliği ile çalıştığımız düşünüldüğünde, finansman işlemlerimizin geri ödenmemesi durumunda aktif kalitemiz daha hızlı bozulabiliyor. Dolayısıyla da kredi süreçleri ve istihbarat mekanizmaları etkin çalışmayan şirketlerin çeklerin ödenmemesi durumunda satıcı tarafındaki rücu kabiliyetini yitirmeleri halinde olumsuz etkilenmeleri kaçınılmaz oluyor” dedi.

Hulki Kara, alacak garantisi verdikleri işlemlerde, arkasında çek olsun olmasın garanti şartlarının gerçekleşmesi halinde, satıcının ödenmeme riskine karşı kendini garanti altına aldığına dikkat çekerek, şunları söyledi: “Bu sayede de kendi işine odaklanarak işlem hacmini güvenli bir şekilde artırabiliyor. KOBİ’lerin aktiflerindeki en önemli kalemlerinin alacakları olduğu düşünüldüğünde, uzayan vadelerin üzerine bir de vadede ödenmeme ihtimali eklendiğinde, baş edilmesi gereken ciddi problemler ortaya çıkıyor. Karlı, işinde uzman işletmelerin dahi likidite riski yüzünden hayatlarına devam edemediklerini görüyoruz.”

GÜVEN KALMADI

Finans Faktoring Genel Müdürü Nergis Ayvaz Bumedian, asıl sorunun karşılıksız çıkan çeklerin ödenme oranındaki düşme olduğunu belirterek, şunları söyledi: “2015 yılında karşılıksız çıkan çeklerin sonradan ödenme oranı, adet bazında yüzde 24, tutar bazında yüzde 20 seviyesine düşmüşken; 2016’nın 5 ayında toplamda karşılıksız çeklerin sonradan ödenme oranı adet bazında yüzde 16, tutar bazında yüzde 13 seviyesine düştü. Mayıs ayında da tutar bazında ancak yüzde 8’i ödendi. Demek oluyor ki, ödenmeyeceği bilinerek çek keşide ediliyor. Bu da sistemde çeke olan güvenin azalmasına yol açıyor.”
Yeni çek yasasına da değinen Bumedian, “Öncelikle, kare kodlu çek zorunlu olacak. Böylece keşideci ile ilgili birçok bilgiyi buradan görebileceğiz. Bu kod okutulduğunda keşidecinin kaç banka ile çalıştığı, çek ödeme performansı gibi bilgiler, çeki alan kişi tarafından da görülebilecek. Böylece çeki kesen kişinin çek düzenleme yetkisi olup olmadığı sorgulanabilecek” dedi.

KASTİ DOLANDIRICILIK ÖNLENMELİ

Strateji Factoring Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Ataman, yeni hazırlanan çek yasası ile ilgili şunları söyledi: “Eski kanun değiştiğinde çekler, ceza ve ibrazında ödeme gibi önemli yaptırımlarını kaybetti. Çek, bir ödeme emridir ve tanım olarak kanunda vadeli tanım yapılmamıştır. Vadeli çek konusu başlı başına üzerinden geçilecek bir konu. Kanımca ticari vadeli çeklerin faturalar ile eşleştirilmesi gerekir. Burada ceza konusu da bence kasti dolandırıcılığı ortadan kaldıracak şekilde düzenlenebilir. Temel olarak menfi tespit konusunu da ortadan kaldırması gerekir diye düşünüyorum.”

RİSKİ ALIRKEN SEÇİCİ DAVRANIYORUZ

TEB Faktoring Genel Müdürü Çağatay Baydar, karşılıksız çekler ve iflas ertelemelerdeki artışın piyasada genel bir tedirginlik yarattığını, KOBİ’lerin alacak yapısında ve mali durumlarında kötüleşmeye sebep olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Faktoring garantisinden faydalanan KOBİ’ler bu durumdan nispeten daha az etkileniyor. Bütün faktoring şirketleri risk yönetimine ağırlık vererek, aldıkları risklerde daha seçici olmaya başladıklarından, işlemlerini garanti altına almak isteyen firmalar için de çözüm alternatifleri sınırlı hale geliyor. KOBİ’lerin ticaret yaparken, özellikle faktoring sisteminin bile garanti sağlayamadığı alacaklarda çok dikkatli olması lazım.”

ÇEKTE YENİ DÜZENLEMEYİ BEKLİYORUZ

Garanti Factoring Genel Müdürü Hulki Kara, yeni çek kanunu ile gelecek düzenlemelere değinerek, şunları söyledi: “Bizim özellikle gelişmiş ülkelerden farklılığımız, çeke vade ekleyerek, ödeme vasıtası işlevinin yanına bir de alıcı kredisi özelliğini koymamız. Bu nedenle de vade işlevi için keşidecinin ödeme garantisi için neler eklenebileceğine bakmak gerekiyor. Kare kodlu çekler, keşidecinin geçmiş performansını göstermesi açısından önemli bir adımdı. Yeni düzenleme ile birlikte keşidecinin gelecekteki ödemelerini yerine getirmesi için bir takım zorlayıcı şartların görüşülüyor olması olumlu karşılandı.”

MÜŞTERİ LİMİTLERİ KISILDI

Finans Faktoring Genel Müdürü Nergis Ayvaz Bumedian, karşılıksız çeklerle ilgili soruna uzun zamandır dikkat çektiklerini vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü: “Gerek faktoring sektörü gerekse bankacılık sistemi bu gelişmelerden olumsuz etkilendi. Özellikle KOBİ’lerde bankalar, çek karşılığı kredilerdeki iştahlarını kaybetmeye, onun yerine ipotek gibi maddi teminatlı kredilere ağırlık vermeye başladılar. Temel faaliyet konusu alacak finansmanı olan faktoring sektörü ise çok daha fazla etkilendi. Müşteri limitleri kısılmaya, marjlar açılmaya başladı.”