Karaciğeri yağlandıran sorunlar neler?

Karaciğer yağlanması 25-30 yıl öncesine kadar alkolü abartanlarda ya da aşırı kilo alanlarda görülen nadir bir sorundu. 2000’li yıllardan sonra durum değişti. Yağlı karaciğer problemi de global bir tehdide dönüştü. İstatistikler, özellikle gelişmiş toplumlarda her dört yetişkinden birinin karaciğer yağlanması ile karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Kısacası konu önemli...

Önemli, çünkü karaciğer yağlanmasına yol açan yeni problemlerle karşı karşıyayız. Bu problemlerin en başında da “insülin direnci” var. İşin kötüsü “yağlı karaciğer-insülin direnci” ilişkisi şeker hastalığı, ürik asit fazlalığı, damar sertliği, bel kalınlaşması ve göbeklenme dâhil başka pek çok problemin de hazırlayıcısı. Yağlı karaciğer iltihap üreten bir odak olduğu için de ciddi bir sorun.

Soru şu: Neden patladı karaciğer yağlanması problemi? Eskiden sadece alkol kullananlarda karşılaştığımız bu sorun, ne oldu da her dört yetişkinden birini tehdit eder hale geldi? Merak ediyorsanız buyurun...

Karaciğeri yağlandıran sorunlar

1 OBEZİTE: Özellikle bel kalınlaşması ile birlikte giden obezite olgularının tamamında karaciğer yağlanması da var. Bel çevresi 100 cm’yi geçen bir erkek, 90 cm’yi aşan bir kadın görürseniz doktor olmanıza, doktorsanız ultrason veya kan incelemeleri yaptırmanıza filan gerek yok. O kişiye rahatlıkla “sizde karaciğer yağlanması var” diyebilir, hatta bahse bile girebilirsiniz.

2 İNSÜLİN DİRENCİ: Henüz obezite düzeyine varmasa bile insülin direnci sorunu yaşayanların kötü kaderlerinden biri de karaciğerin yağlanması oluyor. Daha da mühimi henüz insülin fazlalığının (hiperinsülinemi) insülin direncine dönüşmediği dönemlerde bile karaciğerde yağlanma başlıyor. Açlık insülin ve şekerinizi ölçtürün. Bulduğunuz rakamları birbiri ile çarpıp 405’e bölün. Elde ettiğiniz değer 2,5’tan yüksekse bu sizde insülin direnci olduğunu gösterir. Rakam “karaciğerinize de bir baktırsanız iyi olur” anlamına da gelmektedir.

3 BESLENME SORUNLARI: Şeker tüketiminin artmasını en başa yazın. Özellikle tükettiğiniz şeker (tatlılar, tatlı içecekler) nişasta bazlı früktoz içeriyorsa yandınız! Yoğun früktoz tüketen, hatta gereğinden fazla meyve yiyerek bedeninize fazlaca früktoz yükleyenlerin çoğunun maalesef karaciğerleri de anında yağlanıveriyor. Günde 3-5 çay içen ve her bardak çaya 1-3 şeker atan biriyseniz de alkol kullanmanıza filan gerek yok. Karaciğerinizin yağlanacağından emin olabilirsiniz. Beslenme yanlışları sadece şekerle de sınırlı değil. “Rafine karbonhidrat”lar, yani un ve nişasta zengini besinler, fast food ürünler, paketlenmiş unlu, şekerli atıştırmalıklar (bisküvi, gofret vb.), cipsler de tüketiyorsanız, karaciğer yağlanmasının sizin için bir kader haline gelebileceği aklınızda olsun.

4 ŞEKERLİ İÇECEKLER: Tam bir “şeker eklenmiş içecek” saldırısıyla karşı karşıyayız. Maalesef çoğunun da içinde nişasta bazlı früktoz, yani karaciğere en çok zarar verebilen şekerlerden biri var. İçtiğiniz ister kolalı, ister gazlı bir gazoz, isterse de meyve suyu konsantresi ya da şeker eklenmiş soğuk çay olsun, fark etmiyor! İçindeki şekerin neredeyse tamamı karaciğerinize yağ olarak yükleniveriyor.

5 EGZERSİZ NOKSANLIĞI: Düzenli egzersiz ve aktif bir yaşam vücuttaki fazla insülini temizleyen ve fazla şekeri enerjiye çeviren en mühim önlemlerden biri. Oysa yeni hayat bizi tembelliğe mahkûm etmiş durumda ve bu da karaciğerimizi yağlandıran önemli bir etken.