Kadınlar teknolojiyi teknoloji de kadınları sevdi

Aman anne, bilgisayara dokunma!” dediğimiz dönemler artık geride kaldı. Annenin dokunduğu teknolojik aletin bir daha iflah olmayacağına inananların sayısı da azaldı. Şimdi mail atan, facebook ve twitter ile sosyalleşen, internette oyun oynayan annelerin dönemi. Hatta artık teknolojiyi işkolu olarak seçen, şirketler kuran, uluslararası devlerin üst düzey yöneticiliğini yapan kadınlar görüyoruz. ABD’de bu alanda öncü olan birçok isim var. Yahoo ve eBay gibi dev şirketlerin eski CEO’ları Susan Decker ve Meg Whitman, google’ın arama ürünleri ve kullanıcı tecrübelerinden sorumlu genel müdür yardımcısı Marissa Mayer gibi. Peki Türkiye’de durum ne? Sayıları henüz az olmakla birlikte bizim de bu sektörde başarılı olmuş kadın yönetici ve girişimcilerimiz var. Intel gibi çok büyük bir şirketin, Türkiye operasyonunu Çiğdem Ertem yönetiyor. KAGİDER (Kadın Girişimcileri Destekleme Derneği) Başkanı Gülseren Onanç aynı zamanda Ticketturk ile cesur bir atılım yapan bir girişimci. Japonların önemli markalarından OKI Printing Solutions’ın genel müdürlüğünü sekiz yıldır aynı isim, Lusi Adut yapıyor. Ayşe Işıl ise kendi kurduğu Admin Bilişim ile Türkiye’deki yazılım sektöründe adından başarıyla söz ettiriyor. Bu dört önemli isim ile 8 Mart Kadınlar Günü öncesi hikayelerini ve ‘kadın-teknoloji’ ilişkisini konuştuk. Biz mükemmellik arıyoruz erkekler rekabet peşinde Kadın ve girişimcilik kavramları yan yana geldiğinde aklımıza ilk gelen isim oluyor Gülseren Onanç. KAGİDER Başkanı olarak kadınlar adına oldukça çetin bir mücadeleyi yıllardır başarıyla sürdüren Onanç, teknolojide kadın-erkek girişimci oranının dengesizliğine ilişkin olarak da şunları söylüyor: “Teknolojiyi eğitim ve kariyer alanı olarak seçen ya da bu alanda girişim yapan kadın sayısı maalesef az. Nedense teknoloji kadınların girmek istemediği ve daha karmaşık bulunan bir alan olarak kalıyor. Ama üniversitelerde araştırma projesi yürütenler arasında kadınların sayısı daha fazla. Bunu üniversite dışına taşıyıp bir girişimcilik haline dönüştürmek çok daha başka bir cesaret, yetkinlik ve destek mekanizması gerektiriyor.” İnternetin diğer tüm sektörlerde olduğu gibi doğru bir iş planıyla iyi bir girişim mecrası olduğunu da söyleyen Onanç şöyle devam ediyor: “E ticaret işletmelerini incelerken kadın ve erkek açısından şöyle farklılıklar olduğunu gördüm: Erkekler daha uzun dönemli, daha para kazanmaya yönelik bakarken kadınlar operasyonel mükemmelliğe takılıyor.” Peki Onanç’ın kendi girişimi Ticketturk nasıl gidiyor: “Ticketturk’ü 2003’te kurduk. Pazara girdiğimizde Biletix bütün bağlantılarını uzun vadeli sözleşmelerle yapmıştı. Müşterilere önceden nakit ödeme yapmak gibi bizim yapamayacağımız imkanlar sununca oyunun kuralı değişti. Dolayısıyla pazarda büyük ve küçük olarak kaldık. Ama Ticketturk bizim için çok önemli bir tecrübe oldu.” Bilgisayar devinin üç çocuklu genel müdürü Intel, bilişim sektöründe kadın erkek çalışan dengesini en çok gözeten şirketler arasında. Intel’in Türkiye, Ortadoğu ve Afrika Bölgesi Direktörü de bir kadın, Türkiye Genel Müdürü de. Çiğdem Ertem genel müdürlük görevini 2008 Şubat’ından beri yapıyor. Peki Ertem, böylesine önemli bir pozisyona nasıl geldi? İşte yanıtı: “Ben yapı olarak zoru seven biriyim. Zor şeyler beni motive ediyor. Üniversite sınavına girerken bilgisayar mühendisliğinin çok zor bir alan olduğunu söylerlerdi. Sanırım bu zorluk beni çekti. ODTÜ bilgisayar mühendisliğinden mezun oldum ama sürekli kariyer planı yapan biri hiç olmadım. Hep insanlarla iç içeydim. Onları etkileme becerimi gösterebileceğim zor görevleri tercih ettim.” BİLİŞİMDE FARKLILIK YARATMALIYIZ Yakın zamana kadar Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği yönetimindeki tek kadın olan Ertem, çocuk ve gençlerin doğru yönlendirilmesiyle önümüzdeki dönemde bu dengesizliğin giderileceğine inanıyor. Ertem bilgisayar kullanımının yaygınlaşması ve dolayısıyla bilgiye kolay erişilebilmesi ile ilgili çalışmaları da çok önemsiyor: “Geçtiğimiz günlerde bilgisayar kullanımı ile ilgili bir araştırma yaptırdık. Araştırmamız gençlerin bilgisayar kullanım oranının yüksek olduğunu ama üretkenliğin düşük seviyede kaldığını gösterdi.” Ertem’in en büyüğü 13 en küçüğü dört yaşında üç çocuğu var. “Planlı olmak önemli. Aynı anda çok iş yapabilen biriyim. Ev ile iş yaşamınızı başarıyla yürütmek için çok iyi bir organizasyon yeteneğinizin olması lazım” diyen Ertem “O kadar üretken bir insanım ki çalışmasam mutsuz olurdum. Üçüncü çocuğuma hamile olduğumu öğrendiğimde Intel’de genel müdür yardımcısıydım. Biraz korktum açıkçası ama Allahtan bugüne kadar ciddi bir sorun yaşamadık” diye konuşuyor. Eğitimi olan herkes iş hayatına girmeli Bilişim sektöründe 20 yılı aşkın süredir çalışan Lusi Adut, 2002’den bu yana OKI Printing Solutions’ın Türkiye Genel Müdürlüğünü yapıyor. “İşe başladığım dönemde sektörde kadınlar bugünkünden çok daha azdı ve özellikle üst yönetimde nadiren bulunuyordu” diyen Adut, işlerin gelişimi ve şirketlerin büyümesine paralel olarak şu anda geçmişe göre daha fazla sayıda kadının bilişim sektöründe çalıştığını söylüyor. Adut’a göre kadınlar çağdaş yönetici fonksiyonlarını en az erkekler kadar iyi yerine getiriyor: “Kadınlarda doğal olarak bulunan esneklik, detaylara inebilme, sorun çözme becerisi gibi özellikler, bugünün yöneticisinde bulunması gereken nitelikler. Ancak hala kadınların yetenek ve zekasından yeterince yararlanılmıyor.” Adut, tabloya bakıp kara kara düşünmek yerine, özellikle eğitimli kentli kadınların iş hayatına girip şansını denemesinin daha doğru bir yol olduğuna inanıyor: “Bir kadın yönetici olarak kadınlara tavsiyem şu: Kadın oldukları için kendilerini negatif anlamda ayrı bir yere koymasınlar, çalışma dünyasını anlamaya ve ciddiyetle içinde yer almaya çalışsınlar. Eğitimli ve bir iş yapacak beceriye sahip olanlar kendilerinin şanslı olduğunu düşünsün. Kendilerini ifade edebilecekleri, rahat hissettikleri ortamlarda çalışsınlar. Kültürel olarak anlaşamayacakları işyerleri kadında karamsarlık ve yılgınlık ortaya çıkıyor. Bir takım hakları elde ederken akıl, çok çalışmak ve gayret gerekiyor. Bunun da zaman, sabır ve azimle olduğunu unutmamak lazım.” Değişik bakış açılarına sahip olmamız avantaj Ayşe Işıl, Admin Bilişim’in kurucusu. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden mezun olduktan sonra muhasebe gibi rutin bir iş yapamayacağına karar vererek kendisine hareketli bir alan seçmiş: “Doluca Şarapları’nda 15 yıl boyunca satış pazarlama, kurumsal işler ve müşteri ilişkileri konularında önemli işler yaptık. Çok verimli bir çalışma dönemi geçirdim orada. İşinizi zevkle yapınca alanınız olmayan birçok iş de sizin sorumluluğunuza veriliyor. Satış otomasyon sistemleriyle ilgili yeni projeleri öğrenmeye başladım ve 90’lı yılların başında yazılım sektöründe çok ciddi bir iletişim kopukluğu olduğunu gördüm. DİĞER TARAFA GEÇTİM Ne istediğimizi yazılım firmalarına aktarırken ciddi bir efor harcıyorduk. Masanın bu tarafını çok iyi bildiğim için diğer tarafında da çok başarılı olacağımı düşündüm ve 2005’te kendi şirketim olan Admin Bilişim’i kurdum. ” ÇALIŞMAYAN ANNE VARMIŞ Işıl, kendi sektöründe kadın ve erkek çalışma tarzları arasındaki farka ilişkin ise şunları anlatıyor: “Kadınlar ayrıntıya takılır, detaylara düşkündür derler. Ben kadınların çok farklı bakış açılarıyla yaklaşabilme yeteneğini çok önemsiyorum. Bu çok ciddi bir artı değer. Örneğin süreç analiz çalışmalarında müşterinin ne istediğini onları yormadan süratle algılayabildiğim için ne kadar mutlu olduklarını görebiliyorum. Ayrıntıyı görüp bütüne gidebilme konusunda erkek arkadaşlarımıza göre biraz daha hızlıyım.” 17 yaşında bir oğlu olan Işıl “Oğlum çalışmayan anneler de olduğunu ilkokul ikinci sınıfa giderken görüp çok şaşırmıştı” diyor. ESRA CENGİZ / Star