Kabin yasağıyla ilgili 11 soru ve yanıtları

Aralarında İstanbul’un da bulunduğu 8 şehirdeki 10 havalimanından ABD’ye, Türkiye’nin de olduğu 6 ülkedeki tüm noktalardan İngiltere’ye doğrudan sefer yapacak uçaklarda yolcuların uçağa cep telefonundan büyük elektronik cihaz sokamayacak olması birçok soruyu da beraberinde getirdi. Tolga Özbek ve Ceyhun Kuburlu'nun Hürriyet'teki  haberinde, yasakla ilgili merak edilen sorular ve uzman yanıtları yer aldı. İşte o sorular ve yanıtları...

1) Yasak hangi şehirleri ve hangi hava yollarını kapsıyor?

* ABD’nin yasağı 8 ülkedeki 10 havalimanını kapsıyor. Yasak Türkiye’de İstanbul Atatürk Havalimanı’nın yanı sıra Abu Dabi ve Dubai (Birleşik Arap Emirlikleri), Amman (Ürdün), Cidde, Riyad (Suudi Arabistan), Doha (Katar), Kahire (Mısır), Kazablanka (Fas) ve Kuveyt (Kuveyt) için geçerli olacak. İngiltere’nin yasağı ise Türkiye’nin yanı sıra Lübnan, Mısır, Tunus ve Suudi Arabistan’dan yapılacak tüm seferlerde uygulanacak.

2) ABD’de ve İngiltere’de hangi şehirlere direk uçuşlar bu yasaktan etkileniyor?

* İstanbul Atatürk Havalimanı çıkışlı ABD varışlı tüm seferler bu yasaktan etkileniyor. İngiltere yasağı için Türkiye’den tüm noktalardan çıkış ve İngiltere’den de tüm Türkiye noktaları için bu yasak geçerli.

3) Yasaklı havayollarının başka havayolları ile yaptığı ortak uçuşlar da bundan etkilenecek mi?

* Yasak doğrudan yapılan uçuşlarda geçerli. Örneğin İstanbul’dan Paris aktarmalı bir uçuşta bu yasak bulunmuyor.

4) Kabin yasağı uygulanan şehirden başka hava yolları ile etkilenmeden uçulabilecek mi?

* Bu yasaklardan en çok etkilenecek havayolu şirketleri THY, Emirates, Qatar ve Etihad Havayolları olacak. Çünkü bu şirketler İstanbul, Dubai, Doha ve Abu Dabi üzerinden ABD’ye direk uçuş gerçekleştiriyordu. Ancak ABD-Türkiye uçuşlarını bir süre önce iptal eden Amerikan havayolu şirketi Delta, tekrar İstanbul’dan ABD’ye uçuş gerçekleştirirse yasak bu havayolu şirketi için de geçerli olacak.

5) Kabin yasağı hangi ürünleri kapsıyor?

* Cep telefonu dışındaki birçok cihaz bu yasak kapsamına giriyor. Örneğin; tablet bilgisayar, dizüstü bilgisayar, kamera, e-kitap ve DVD oynatıcılar bu cihazların başında geliyor. Ancak sağlık amaçlı kullanılan cihazlar yasak kapsamında yer almıyor.

6) Bu yasağın amacı nedir?

* Amerikan Özel Kuvvetleri’nin Yemen’de El Kaide’ye yaptığı operasyonda, terör örgütünün elektronik aletlerin içine gizlenmiş patlayıcıyla uçaklara karşı eylem yapacağı istihbaratının belgeleri ele geçmişti. Bunun üzerine Müslüman ülkelerden bu tür bir saldırı riski nedeniyle ABD güvenlik kurallarını daha da sıkı hale getirdi.

7) Yasaklanan ürünler ne gibi riskler içeriyor?

* Güvenlik uzmanları, cep telefonlarından daha büyük cihazlar içine konulabilecek patlayıcıların uçağın gövdesine hasar verebilecek etkiye sahip olacağına dikkat çekiyor. Yüksek irtifada, dışarısı ile kabin arasında basınç farkı nedeniyle gövdedeki deformasyon hızla ilerleyerek parçalanmaya ve uçağın düşmesine neden olabiliyor.

8) Cihazlar bagajdayken de risk oluşturmuyor mu?

* Geçtiğimiz yıllarda devreye sokulan Explosives Trace Detectors (ETD) teknoloji sayesinde bagaja giden bavulların içinde patlayıcı madde olup olmadığı ayrıntılı bir şekilde kontrol edilebiliyor. Böylece uçaklardaki bagaj sistemi daha güvenli hale geliyor. Ayrıca özel eğitimli köpekler bombayı hemen fark ediyor.

9) Bu yasakların bir süresi var mı?

* Cep telefonu hariç elektronik cihazlara getirilen kabin yasağı için bir süre verilmedi.

10) Bu yasaklar ekonomik olarak ABD’li ve Avrupalı hava yollarının lehine mi olacak?

* Amerika uçuşlarına getirilen düzenleme en çok THY, Emirates, Qatar ve Etihad Havayolları’nı etkilemesini bekleniyor. Yolcular uçarken diz üstü bilgisayarlarını kullanmak istiyor. Bu yasağa karşı birçok yolcu aktarmalı uçuşları tercih ederek Almanya, Fransa gibi ülkelerden uçuş yaparak ABD’ye uçacak. Yolcular elektronik cihazların zarar görebileceği veya çalınacağı korkusuyla bagaja vermek istemiyor.

11) THY’nin cirosunda ABD’nin payı ne kadar? THY bu yasaktan nasıl etkilenir?

* Geçen yıl THY, ABD’ye 690 bin yolcu taşıdı. Yolcu sayısının yaklaşık 380 bini transitti. Yani Türkiye’ye dışarıdan gelip THY ile uçtu. Bu yolculardan elde ettiği toplam gelir ise 1 milyar doları buldu. Yasakla birlikte THY’nin ciddi bir ekonomik kayba uğrayabileceğine dikkat çekiliyor.

TÜRKİYE, UÇAK İPTALİ YAPAR MI?

YETKİLİLER getirilen yasağın en çok THY, Emirates, Qatar ve Etihad Havayolları’nı etkileyeceğini söylüyor. 2016 yılında dünyanın en iyi havayolu şirketleri sıralamasında ilk 10’da yer alan bu 4 şirket, son yıllarda Avrupalı ve Amerikan havayolu şirketlerinin tahtını sallamayı başarmıştı. Eski uçaklar ve ikramda bu 4 şirketin gerisinde kalan Amerikan ve Avrupalı şirketler hızla pazar kaybediyordu. Yetkililer, “Amerika bu kısıtlama ile kendi şirketlerinin pazarını büyütmeye çalışıyor. Ancak Türk sivil havacılığı büyürken 40-50 milyar dolarlık uçak siparişi verdi. Bu siparişlerin önemli bir kısmı ABD’li şirketlere yapıldı. Türkiye bu şirketlere karşı ‘uçak iptali’ silahını kullanabilir” dedi.

EN İYİ 10 ŞİRKETTEN 4’Ü YASAKLANDI

1. Emirates
2. Qatar Airways
3. Singapore Airlines
4. Cathay Pacific Airways
5. All Nippon Airways
6. Etihad Airways
7. Turkish Airlines
8. EVA Air
9. Qantas
10. Lufthansa