İşyeri sahipleri ne kadar kira geliri vergisi verecek

İşyerinden kira geliri elde edenler de yasa tasarısında yer alan vergi artışlarından etkilenecek.
Tasarıyla; Gelir Vergisi Kanunu’nda (GVK); hem götürü giderin oranı yüzde 25’den, yüzde 15’e düşüyor. Hem üçüncü vergi dilimi oranı yüzde 27’den, yüzde 30’a çıkıyor. Her iki değişiklik de; kira geliri elde edenlerin daha fazla vergi ödemesine neden olacak.

İşyeri kira geliri elde edenlerin, konut kirası elde edenlere göre bir avantajı var. Vergi ödemek yerine Maliye’den vergi iadesi de alabiliyorlar. Ancak vergi iadesi alanlar da, tasarıdaki değişikliklerden etkilenecek, en azından alacakları vergi iadesi tutarı azalacak.

Konut kirası elde edenler için vergi hesabına dünkü yazımızda yer vermiştik. Bugün ‘işyeri kira geliri elde edenlerin vergi hesabını’ ele alıyoruz.

Tabloda 2017’de işyeri kirası elde edenlerin ne kadar vergi ödeyecekleri/iade alacakları yer almakta. 15 farklı aylık-yıllık işyeri kira geliri için iki farklı vergi hesaplandı: Birincisi; mevcut yasaya göre, ikincisi tasarıdaki değişikliklere göre yapılan vergi hesabı. Dolayısıyla mülk sahipleri, tasarının yasalaşması durumunda hangi kira geliri için ne kadar fazla vergi ödeyeceğini/ne kadar daha az iade alabileceklerini bu tablodan görebilir. 

Götürü giderdeki düşüşten dolayı tüm -götürü gider tercihi yapan- mülk sahipleri etkilenecek. Gelir vergisi oranındaki artıştan (yüzde 27’den, yüzde 30’a) dolayı ise yalnızca kira geliri-matrahı yıllık 30.000 lirayı aşanlar etkilenecek. Yani; yıllık kira geliri matrahı 30 bin lirayı geçenler -70 bin liraya kadar gelirleri için- normalde yüzde 27 vergi ödeyeceklerken, tasarı ile ödeyecekleri verginin oranı yüzde 30’a çıkıyor.

Kira gelirinden dolayı beyanname verecekler için, kritik konuları da hatırlayalım...

2018 Mart’da kimler beyanname verecek?
2017’de net 24.000 lira, brüt 30.000 liradan fazla işyeri kira geliri elde edenler beyanname (1-25 Mart 2018) verecek (GVK Md. 86/1-c). Eğer işyeri basit usuldeki bir mükellefe kiraya verilmişse (veya vergi kesintisi zorunluluğu olmayanlarca kiralanmış ise) beyanname verme sınırı 2017 gelirleri için 1.600 lira (GVK Md. 86/1-d).

- Gerçek gider kabul edilen harcamalar neler?

Mülk sahiplerinin büyük çoğunluğu hem hesaplaması kolay olduğundan, hem de dönem içindeki gerçek gideri, götürü giderden (gelirin yüzde 25’inden) daha düşük tutarda olduğundan, götürü gideri tercih etmekteydi. Ancak meclisteki tasarının yasalaşması ile beraber götürü gider (yüzde 15) cazibesini kaybedecektir. Dolayısıyla artık daha da çok tercih edilecek ‘gerçek gider’ kabul edilen kalemleri hatırlayalım:
- Gayrimenkul satın alınırken alınan kredinin faizleri gelirden düşülebilir. (GVK Md. 74/4).
- Kira geliri elde ederken diğer taraftan kendisi de kira da oturanların ödedikleri kira bedelleri de hesaplamada gider (-) olarak dikkate alınabilir. (GVK Md. 74/10).
Gelir Vergisi Kanunu’nun 74. maddesinde sayılan diğer ‘gerçek giderleri’ de şöyle özetleyebiliriz: Amortisman giderleri, kiraya verilen gayrimenkul için ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, idare giderleri, sigorta giderleri, sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar, ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle belediyelere ödenen harcamalara katılma payları.
- Son beş yılda konut alanlar konut bedelinin yüzde 5’ni gelirinden düşebiliyor (GVK Md. 74/4). 2013 ve sonrasında konut alanlar (tek bir konutu için) bu hesabı (2017 kira gelirleri için) yapabilir. (İşyeri kirasının vergi hesabında, yüzde 5 giderden faydalanılamıyor).
- Beyanname verdikten sonra götürü gider usulünden dönülebilir mi?
Dün ‘Konut Kira Gelirlerinin’ vergi hesabını incelerken bahsetmiştik... Bugün de tekrarlamakta yarar var. Götürü gider usulünü kabul edenler normalde iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemiyorlar. Elde edilen kira gelirine ilişkin gelir vergisi beyannamelerinde, yanlışlıkla götürü gider usulünü seçenlerse beyannamenin verildiği takvim yılı içerisinde olmak kaydıyla, düzeltme beyannamesi verdiklerinde gerçek gider usulünden yararlanabiliyorlar. (İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, 29.12.2016 Tarih ve 108276 Sayılı Özelge)