İsviçre bankalarından 1 dolar getir kurtul!

Meclis’teki torba yasaya sürpriz bir şekilde eklenen yurtdışındaki varlıkların Türkiye’ye getirilmesini amaçlayan madde tartışmalara neden oluyor. Başta parayı veya varlığı yurtdışından gönderen ile buradan alacak olan kişinin aynı olmaması eleştirilmeye başlandı. Ancak bu maddenin özellikle transfer fiyatlaması nedeniyle inceleme yapılabilecek çok ortaklı şirketler için çıkarıldığı tahmin ediliyor. Transfer fiyatlaması grup şirketleri arasında alım satım yapılırken söz konusu oluyor. Bu yöntemle birbirleriyle ilişkili şirketler birbirlerine fon transferini gerçekleştirme şansını yakalarlar ve daha az vergi yüküne sahip olan bölüme aktarılan fonlarla birlikte toplamda daha az vergi yükü altında kalmış olurlar. Özellikle uluslararası şirketlerin değişik ülkelerde bulunan şubelerine veya yapılanmalarına dönük gerçekleştirdikleri bu tarz işlemler vergi kaybına neden olduğu için son yıllarda devletler bu tarz şirketlerin kendi aralarındaki işlemlerde uyguladıkları fiyatları “transfer fiyatları” inceleme altına alıyor veya belirleme yoluna gidiyor.

Şimdi bu madde ile transfer fiyatlaması şüphesine sahip şirketler Türkiye’ye riskleri kadar bir tutarı transfer ederek olası bir cezadan kurtulabilecek.

ÖNCEKİ YASADA VARDI

Kamuoyunun gözünden kaçan ikinci konu ise bundan önceki varlık barışı maddesi ile karşılaştırıldığında ortaya çıkıyor. Yeni torba yasanın 5’inci maddesinde “Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle, bildirim veya beyanda bulunan kişiler ile birinci fıkrada sayılan varlıkların nam ve hesabına getirildiği diğer gerçek ve tüzel kişiler nezdinde hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaz, vergi cezası kesilmez” deniliyor. Bu cümle yurtdışından varlığı gönderen ve alan kişilerin herhangi bir incelemeye tabi tutulamayacağını ortaya koyuyor. Her ne kadar açıklamanın başında ‘bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle’ cümlesi yer alsa da hangi varlığın bildirilen hangi varlığın bildirilmeyen mal olduğu tespit edilemeyeceği için bu cümle riskli bulunuyor. Uzun ve birbirine bağlı birkaç cümleden oluşan cümleler bütününde hangi cümlenin hangisini tanımladığı da net değil.

Nitekim bundan önce çıkarılan ve yine varlık barışı uygulamasın getiren 6486 sayılı yasada sınır konularak ancak getirilen varlığın incelenmeyeceği onun dışındaki varlıkların incelenebileceği açık olarak belirtiliyor. Önceki yasada “Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaz” denildikten sonra sınırlama şöyle konuluyordu: “Ancak, diğer nedenlerle bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra başlayan 1/1/2013 tarihinden önceki dönemlere ilişkin vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları uyarınca gelir, kurumlar ve katma değer vergisi yönünden tespit edilen matrah farkından, bu madde kapsamında beyan edilen tutarlar, bu tutarlara ilişkin tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi koşuluyla mahsup edilerek tarhiyat yapılır.” İşte bu miktar sınırlanması olmadan getirilen ‘incelenemez’ kelimesi eğer yasa Meclis’ten süre veya miktar sınırlaması konulmadan geçerse benzer tartışmaları beraberinde getirebilir. Böylece örneğin İsviçre’den 1 dolar getirilse dahi şirket veya kişiler bu maddeye dayanarak incelenemeyeceğini iddia edebilir. 1 dolar ile geçmiş 5 yıllık vergi incelemelerinden kurtulabilir.

BU KEZ VAR OLAN MADDE SORUNLU

Yeni yasada bu kez olmayan değil olan bir düzenleme de eleştirilmeye başlandı. Meclis’teki yeni yasanın yine 5’inci maddesinde bildirimde bulunanların bu beyanlarından dolayı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu, bazı maddeleri hariç Sermaye Piyasası Kanunu, Gümrük Kanunu, Türk Ceza Kanunu’nun kara paraya ilişkin suçları düzenleyen 282’nci maddesinin uygulanamayacak olması uluslararası alanda sıkıntı yaratabilir endişesi doğurdu. Çünkü Türkiye’ye karşı zaten önyargılı olan Batı dünyasının yeni kanun ile kara paranın aklanmasına kolaylık sağlandığı algısı ile hareket edebileceği vergi uzmanlarınca kaydediliyor.

2008'DEKİ BARIŞTA 48 MİLYAR BEYAN EDİLDİ

2008 yılındaki varlık barışı uygulamasında 64 bin 567 gerçek ve tüzel kişi 28 milyarı yurtdışı, 20 milyarı da yurtiçi olmak üzere 48 milyar liralık varlığı sisteme sokacağını bildirdi. Bu kişiler için 1.6 milyar lira vergi tahakkuk ettirildi.

*İsviçre’de Türk işadamlarının yaklaşık 60 milyar dolarlık malvarlığı olduğu bazı bürokratlar tarafından da ifade edilmişti. Varlık barışı yasalarının altında bu paranın yurda getirilmesi amacı yatıyor.

Habertürk/Rahim Ak