İşte sezon zamları! Fiyatlar uçtu

Yazın gelmesi ile birlikte, sezonluk sebze ve meyveler raflarda yerini aldı. Fakat bu yıl geçen yıllardan farklı olarak sofralarda kendine yer bulan gıdaların fiyatları tüketicinin cebini zorluyor. Bunda, kurdaki artışa bağlı olarak çiftçinin başlıca maliyet kalemlerinden mazot ve gübrenin fiyatının yükselmesi etkili oldu. Ayrıca, geçen yılki üretim adedinin yüksek olması neticesinde mahsulünü ucuza satan çiftçinin, bu yıl aynı ürünleri ekmemesi de bazı gıdalarda hem talebi hem de fiyatı artırdı. Şiddetli yağışlar ve dolu gibi olumsuz hava şartları ile gıda hastalıklarının da, fiyat artışının diğer etkenleri olduğu belirtiliyor. Fiyatlardaki yükseliş dün gündeme getirdiğimiz gibi sadece patates ve soğan ile de sınırlı değil. Temel sebze ve meyvelerin neredeyse hepsinde bir yıllık fiyat değişimleri göze çarpıyor. İstanbul hal fiyatlarına göre, 2017 Haziran ayına kıyasla fiyatını en çok artıran ürün kuru soğan, erik ve patates oldu. Bu dönemde kilogram fiyatı 4 liraya yakın yükselen eriğin haldeki fiyatı tam yüzde yüz arttı. İstanbul’daki market raflarına baktığımızda ise halde 8 liradan satılan eriğin kilosuna tüketicilerden yaklaşık 10 lira talep edildiği görülüyor. Havuçtaki bir yıllık değişim de azımsanacak gibi değil. Halde fiyatını 2 lira artırarak yüzde 67 değerlenen havuç, marketlerde ise ortalama 6 TL’den satılıyor. Hal fiyatlarına göre patates bir yılda yüzde 75 değerlenirken, sivribiber ve mantarın kilosu yüzde 40, karpuz ve muzun kilosu da yüzde 25 oranında fiyat yükselişine sahne oldu.

SOĞANDAKİ ARTIŞ ENFLASYONU SOLLADI

Bu ürünlerin marketlerdeki ortalama satış fiyatı da aynı oranda yükseldi. İstanbul’daki marketlerde sivribiberin kilosunun 7.8 TL’den, mantarın 16.5 liradan, karpuzun 1.5 liradan ve muzun 9 liradan satıldığını yerinde gözlemledik. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre ise, gıda enflasyonu şampiyonu yüzde 58 ile kuru soğan oldu. Bu sonuç ile kuru soğan, yıllık yüzde 12.15’lik enflasyonu da katladı.

İKİ KİŞİLİK MENEMEN MALİYETİ %30 ARTTI

Domates, yumurta ve biberdeki fiyat artışı menemeni de vurdu. 3 yumurta, 3 biber ve 3 domates ile hazırlanan iki kişilik bir menemenin fiyatı bir yıl içinde değişime uğradı. 2017 yılında yumurtanın tanesi 40 kuruş, biberin kilosu 5 lira ve domatesin kilosu da 4.5 liraydı. Rakamlar göz önüne alındığında, 100 gramlık bir biberin fiyatının 50 kuruş, 150 gramlık bir domatesin fiyatının da 67 kuruş olduğu sonucuna varılıyor. Buna göre, 3 domates 2 lira, 3 biber 1.5 lira ve 3 yumurta 1.2 lira ediyor. Bu hesaba göre, iki kişilik bir menemenin 2017’deki maliyetinin 4 lira 70 kuruş olduğu ortaya çıkıyor. 2018 Haziran ayında ise, yumurta tanesi 50 kuruştan, biber kilosu 7 liradan ve domates kilosu 5.5 liradan satılıyor. Buna göre iki kişilik bir menemen hazırlamanın maliyeti bugün 6.1 lira. Rakamlar, menemenin fiyatının da bir yılda yüzde 30 arttığını gösteriyor.

MERKEZ BANKASI FİYAT ARTIŞLARINI KURDAKİ YÜKSELİŞE BAĞLIYOR

Merkez Bankası da Para Politikası Kurulu toplantısında mayıs ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunun yıllık enflasyonunun 2.19 puan artarak yüzde 11.00 seviyesine yükseldiğini belirterek gıda grubu yıllık enflasyonundaki artışın, işlenmemiş gıdadan kaynaklandığını; işlenmiş gıda yıllık enflasyonunun ise düşüşünü sürdürdüğünü belirtti. Ancak Merkez, mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatlarında belirgin bir artış gözlendiğine vurgu yaparak özellikle sebze, patates, beyaz ve kırmızı et ile yumurta gibi bazı kalemlerdeki fiyat artışlarına dikkat çekti.

İlk çeyrek genelinde yüksek seyreden işlenmiş gıda fiyat artışlarının ise nisan ayından sonra bu dönemde de yavaşlamaya devam ettiği grup yıllık enflasyonunun yüzde 13.42 seviyesine gerilediği dile getirildi. Merkez, Finansal İstikrar Raporu’nda ise döviz kurlarında gerçekleşen artışların başta temel mal ve enerji kalemleri olmak üzere enflasyon üzerinde baskı oluşturmaya devam ettiğini belirterek gıdada fiyat artışında kurdaki yükselişin etkisine değindi.

KABAK TADI VERDİ

İKİ KAT FİYAT

Kuru soğan yüzde 135 ile halde son 1 yılda fiyatı en fazla artan ürün oldu. Erikte fiyat artışı da yüzde 100’ü buldu.

‘PATATESTEKİ FİYAT ARTIŞI YÜKSEK MALİYET VE AZ EKİM YÜZÜNDEN’

Sandıklı Ziraat Odası Başkanı Süleyman Yıldız, fiyatlardaki yükselişin üretim maliyetlerindeki artış ve geçen yıllara oranla ekim alanlarının azalmasına bağlı olduğunu kaydetti. İlçedeki depolarda bulunan patatesin 2 ay önce bittiğini söyleyen Yıldız, “Mazot, işçi yevmiyesi, ilaç ve gübre maliyetlerinin yüksek olması ve çiftçinin patatesten birkaç yıldır zarar etmesi nedeniyle patates ekimi düştü. Geçen senelerdeki milova hastalığı da bu tabloda etkili oldu” dedi.

Fiyat artışları en çok markette kendisini gösteriyor. Sezonluk meyve-sebze reyonları vatandaşın gıda faturasının kabarmasını sağlıyor.(Yiğitcan Yıldız/Habertürk)