İşte 220 milyar dolara mal olan en tartışmalı kupa: Katar 2022

VOLKAN KARSAN – FINANSGUNDEM.COM / KAZANDIRAN SOHBETLER

Pandemi nedeniyle ertelenen Dünya Kupası farklı zamanda, farklı bir ülkede liglerin ve Avrupa kupalarının tam orta yerinde başladı… Futbol sektörü bu olağanüstü gelişmeden nasıl etkilenecek? Uluslararası Spor Yazarları Birliği AIPS’in Avrupa Genel Sekreteri, deneyimli gazeteci Murat Ağca’yı “Kazandıran Sohbetler”e konuk ettik ve sektörün durumu ile dünyadaki gelişmeleri kendisine sorduk…

“7 OLİMPİYAT, 100 ULUSLARARASI SPOR ETKİNLİĞİNİ HABERCİ SIFATIYLA YERİNDE İZLEDİM”

- Bildiğimiz kadarıyla yaşayan spor yazarları arasında en fazla uluslararası organizasyonu yerinde takip eden gazetecilerin başında gelen biri olarak mesleki geçmişinizi biraz hatırlayabilir miyiz?

- Tam 30 yıl önce, henüz medya Babıali’yi terk etmemişken, Cağaloğlu yokuşunu tırmanan son nesil gazetecilerden biri olarak başladım. Baş döndüren hızda değişimlere tanıklık ettiğimiz bu dönemde, gazeteciliğin harika ve berbat zamanlarını yaşadım. Mesleğe, spor basınının amiral gemisi Milliyet’te dış haberci olarak adım attım. Olimpik spor dallarında uzmanlaştığım 17 yılın ardından Gazete Habertürk macerası başladı. 10 yıla yakın süren bu süreçte çalışma arkadaşlarımızla Türk medyası için ezber bozan işlere imza attığımızı düşünüyorum. Fakat iyiler fazla yaşamaz kuralı burada da işledi, gazete kapanmaktan kurtulamadı! Ardından sürekli konuk veya yorumcu olduğum televizyon dünyasına bu kez idareci olarak döndüm. Velhasıl, 30 yıldır tüm spor dallarını kapsayacak şekilde yazıyor, konuşuyor, yorumluyorum… Şanslıyım ki bu süreçte, 7 kez olimpiyat oyunları olmak üzere birçok branşta 100’ün üzerinde uluslararası spor etkinliğini haberci sıfatıyla yerinde takip edebildim.      

“DÜNYA KUPASI HİÇ SEZON ORTASINDA, BÖYLE BİR MEVSİMDE, BU COĞRAFYADA VE BU KADAR KÜÇÜK BİR ÜLKEDE YAPILMADI”

- Dünya Kupası ilk kez alışılmadık bir tarihte yapılıyor, nasıl bir organizasyon öngörüyorsunuz?

- FIFA, Katar’da kupanın ayarlarıyla oynayarak bir laboratuvar çalışması yapıyor sanki. Dünya Kupası hiç sezon ortasında, böyle bir mevsimde, bu coğrafyada ve bu kadar küçük bir ülkede yapılmadı. Bu köklü farklılıklar kuşkusuz hem futbolcuları hem taraftarları etkileyecek. Asıl konu ne yönde etkileyeceği. Sonuç ne olursa olsun bu kupanın, tarihteki en tartışmalı Dünya Kupası olacağı kesin…

Katar, ev sahipliği hakkını kazandığı 2010 yılından bu yana bunun harika bir fikir olduğunu ispatlamak için inanılmaz paralar harcıyor. Sadece tesislere ve altyapıya değil, işin PR çalışmalarına da milyonlarca dolar döküyor. Örneğin Katar 2022’nin elçisi yapılan David Beckham’a 277 milyon dolar ödeniyor! 12 yıla yayılan 220 milyar dolarlık tahmini maliyetle, bu kupa tarihin açık ara en pahalı spor organizasyonu. Sadece yeni yapılan özel klimalarla soğutulacak 7 stat için 10 milyar dolara yakın harcama yapıldığı tahmin ediliyor. FIFA ise bu cesur karar karşılığında kupadan 4,7 milyar dolarlık rekor gelir bekliyor. Takımlara dağıtılacak ödül 440 milyon dolar. Kupaya futbolcu gönderen kulüpler de futbolcu başına günlük 10 bin dolar kazanacak. Kısacası paralar havada uçuşuyor…

Ne var ki Katar, Dünya Kupası’nı FIFA’dan adeta ‘satın almış’ gibi gözükse de para her şeyi çözemiyor. Son 10 yılda hazırlıklar için ülkede çalıştırılan göçmen işçilerin insan hakları ihlalleri ve sağlık koşullarıyla ilgili endişeler uluslararası örgütler tarafından sürekli dile getiriliyor. Kafaları karışık yabancı taraftarların ilgisi zayıf, yerlerini para ile tutulan seyircilerin alacağı iddia ediliyor. Zira önceki dünya kupalarında sokaklara taşan kutlamalar Katar’da sadece ‘funzone’larda (sınırlı eğlence alanları) yaşanabilecek. Stadyumlarda ve açık alanlarda alkol tüketmek yasak, sarhoş olmak da! Tüm bu farklılıklar ve sıkıntılar, dünyanın geri kalanında da Dünya Kupası’nın 1930’lardan bu yana yaşanan klasik heyecanının oluşmasını engelledi. Şimdi o maçları güzel bir yaz günü, futbolseverlerle dolu bir plaj kenarında, soğuk içeceğinizi yudumlarken izleyip coşmadıktan sonra o kupa, gerçek bir Dünya Kupası olabilecek mi? Göreceğiz…

Katar, ev sahipliği hakkını kazandığı 2010 yılından bu yana bunun harika bir fikir olduğunu ispatlamak için inanılmaz paralar harcıyor. Örneğin Katar 2022’nin elçisi yapılan David Beckham’a 277 milyon dolar ödeniyor! 12 yıla yayılan 220 milyar dolarlık tahmini maliyetle, bu kupa tarihin açık ara en pahalı spor organizasyonu. Sadece yeni yapılan özel klimalarla soğutulacak 7 stat için 10 milyar dolara yakın harcama yapıldığı tahmin ediliyor.

“ESKİDEN FUTBOLSEVERLER, DÜNYA KUPASI GELİNCE TELEVİZYONLARINI DEĞİŞTİRİRDİ, ARTIK TABLETİNİ VEYA TELEFONUNU DEĞİŞTİRİYOR!”

- Dijitalleşme sonrası futbolun olumsuz etkileneceği konusunda iddialar var… Özellikle Z kuşağının randevulu karşılaşmalardan çok istediği anda istediği sonuca varmak gibi bir eğilimi olduğu öne sürülüyor… Dünya Kupası izlenme oranları ve Katar’ın özel konumu nedeniyle nasıl bir tablo ortaya çıkabilir?

- Dijitalleşmenin nimetlerinden yayıncılık sektörü de nasibini aldı aslında. Bu alandaki tüm teknolojik yenilikler, Katar 2022 Dünya Kupası’nda kullanılacak. TV operasyonları için FIFA 247 milyon dolar harcayacak. Yani kaz gelecek yerden tavuk esirgemeyecekler. Çünkü 2,67 milyar dolarlık yayın hakları satışı var. Tüm dünya televizyonları 64 maçın tamamını yayınlayacak. Fakat asıl rekabet artık sosyal medya mecralarında yaşanacak, mobil uygulamalar yarışacak. Ayrıca bu kez kupa, klasik TV’ler yerine daha çok akıllı cihazlar üzerinden tüketilecek. Eskiden futbolseverler, Dünya Kupası gelince televizyonlarını değiştirirdi, artık tabletini veya telefonunu değiştiriyor! İzlenme oranlarına gelince; futbolseverler kupa Mars’ta da olsa bulup, izler. Önemli olan Z kuşağını ve futbola mesafeli olanları yakalamak. İşte bu noktada da yukarıda saydığımız dijital ve mobil yenilikler devreye giriyor.

“KUPADA YAŞANABİLECEK MUHTEMEL SAKATLIKLAR, SEZONUN İKİNCİ YARISI ÖNCESİ TALİHSİZ KULÜPLERİ ZORA SOKABİLİR”

- Her Dünya Kupası sektörün transfer piyasası açısından farklı vitrin olurdu… Ancak bu kez transfer mevsimi, maçların hemen bitiminde gerçekleşmeyecek ve yaklaşık bir ay sonra ara transfer olacak bu sektörü nasıl etkiler?

- Dünya Kupası’ndaki radikal değişiklik, kulüpleri de endişelendiriyor. Birçok ülkede erken başlatılan sezonlar ortasında kesildi, devre arası kupa sonrasına kalınca transfer pencereleri de değişti. FIFA buna göre bir düzenleme yaptı ama sonuçta transferler asıl değil ara transfer döneminde olacak. Kulüpleri asıl endişelendiren nokta ise tabii ki sakatlık riski. Kupada yaşanabilecek muhtemel sakatlıklar, sezonun ikinci yarısı öncesi talihsiz kulüpleri zora sokabilir. Ayrıca futbolcuların kupa sonrası performanslarının nasıl olacağı da soru işareti. Türkiye dahil kimi liglerde işleri yolunda götüren kulüpler, kupa sonrası aynı çizgiyi yakalayabilecek mi? Ya da kupa arası sıkıntıdaki kulüplere nefes aldırabilecek mi? Nereden bakarsanız bakın, futbol adına eşyanın tabiatına aykırı bir durum söz konusu… 

Futbol, en çok bahis oynanan alan olduğu için manipülasyon da en çok futbolda görülüyor. Bu alanda kurulmaya çalışılan kontrol mekanizmalarının çok sağlıklı işlediğini pek sanmıyorum. Özellikle illegal bahis sporu zehirleyen etkenlerin başında geliyor. Belki Dünya Kupası’nda çok zor ama alt liglerde ve bazı ülkelerde manipülasyon oldukça yaygın. Ancak bu dev endüstriyi bahis üzerinden kurban etmek doğru değil.

"KATAR’DAKİ DÜNYA KUPASI BOYUNCA SADECE ABD’DE 20 MİLYONDAN FAZLA KİŞİNİN 2 MİLYAR DOLAR CİVARINDA BAHİS OYNAMASI BEKLENİYOR"

- Siz genelde olimpik sporlar konusunda yetkin bir isim olarak, bahisler de dahil olmak üzere milyarlarca dolarlık bir spor dalını nasıl yorumluyorsunuz? Futbol hala olimpiyat oyunlarında yer almalı mı?

- Bahis sadece futbolun değil tüm spor dünyasının kaçınılmaz gerçeği. Spor bahis pazarı 132 milyar dolarlık bir hacmi aşmış durumda. İllegal bahisler bu rakamın birkaç katı büyüklükte. Katar’daki Dünya Kupası boyunca sadece ABD’de 20 milyondan fazla kişinin 2 milyar dolar civarında bahis oynaması bekleniyor. Futbol, en çok bahis oynanan alan olduğu için manipülasyon da en çok futbolda görülüyor. Bu alanda kurulmaya çalışılan kontrol mekanizmalarının çok sağlıklı işlediğini pek sanmıyorum. Özellikle illegal bahis sporu zehirleyen etkenlerin başında geliyor. Belki Dünya Kupası’nda çok zor ama alt liglerde ve bazı ülkelerde manipülasyon oldukça yaygın. Ancak bu dev endüstriyi bahis üzerinden kurban etmek doğru değil. Zira bahis gelirleri, ülkemizde ve birçok ülkede kulüpler için ciddi bir gelir kaynağı oluşturuyor, kurum ve kuruluşlar tarafından yatırıma dönüştürülüyor. Yeter ki güvenilir ve denetlenebilir şekilde oynatılsın.

Futbolun olimpiyatta kalıp, kalmamasına gelince; zaten futbol olimpiyat oyunlarının fazla ilgi çeken dallarından biri değil. Ümit Milli Takım seviyesinde ve sadece 23 yaş üstü üç oyuncuya izin verilen bir yapısı var. Olimpiyatta maçların farklı şehirlerde oynatılması, heyecanın o şehirlerde de yayılmasını sağlıyor. Futbolda diğer dallardan farklı olarak Dünya Kupası şampiyonluğu, olimpiyat oyunlarının önündedir. Yaş sınırının esnetilmesi ve daha çok yıldız futbolcunun olimpik takımlara girmesi, futbolu olimpiyatta da yukarı taşıyabilir. Dünya’nın en popüler sporunu, dünyanın en büyük spor organizasyonu dışında bırakmak doğru bir karar olmaz kanaatindeyim.

"KATAR’DA DA GÖZLER MESSİ’Lİ ARJANTİN İLE NEYMAR’LI BREZİLYA’DA OLACAK"

-  Son olarak bu organizasyondan nasıl performanslar bekliyorsunuz ve finale kimler yürür, favoriniz hangi ülke?

- Dünya Kupası artık 32 takımlı, bir ay süren uzun ve sürpriz sonuçlara açık bir macera. Fakat kupa denince Brezilya her zaman olağan şüphelidir! Hele şimdiki gibi ezeli rakip Arjantin de varsa, aralarındaki rekabet müthiş bir heyecanla beklenir. Katar’da da gözler Messi’li Arjantin ile Neymar’lı Brezilya’da olacak. Son şampiyon Fransa, Pogba ve Kante gibi eksiklerine rağmen bahislerde kupayı alabilecek takımlar arasında gösteriliyor. Aynı gruptaki İspanya ve Almanya ile Ronaldo’lu Portekiz ve Uruguay’ın liderlik mücadelesi ilk turlara renk getirecektir. Almanya’nın her zaman bir turnuva takımı olduğunu unutmayalım. Belçika, Hollanda, Danimarka, Hırvatistan sürpriz çıkış yapabilecek kapasiteye sahipler. 1986’daki Maradona’lı şampiyonluktan beri, her Dünya Kupası’nda Arjantin’e sempati duyarım, umarım Katar’da da başarılı olurlar.  

Türkay: Bursa'ya yeni sanayi bölgesi gerekmez, burası aynı zamanda tarım kenti

Okumak isteyen Türk gençlerine Fransa’dan ‘kazandıran’ davet

Esenpak: Yatırımcıya da yatırım yapıyoruz

HUNER İtalya’yı fethetmeye, güneşi zapt etmeye gitti!

'Kıyıların fatihi' Boratav’dan cesur itiraflar: Her ay bir ‘kredi kartı’ yiyoruz

Enver İrdem: Türkiye çipte büyük bir başarı hikayesi yazıyor