İstanbul Finans Merkezi'nde Varlık Fonu rüzgarı

AKP iktidarı, 2007 yılında kamu bankaları ve finans kuruluşlarının genel merkezlerinin Ankara'dan İstanbul'a taşınacağını açıkladı. Ümraniye'deki 300 bin metrekarelik araziyi adres olarak gösteren hükümet Ocak 2008'de İstanbul Finans Merkezi (İFM) projesini duyurdu. Strateji ve eylem planı Ekim 2009'da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İFM'nin, mimari tasarımı ve proje hazırlama süreci Emlak Konut GYO tarafından yürütüldü.

DEFALARCA ERTELENDİ
2012 yılında dönemin Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, projenin toplam maliyetinin 4.5 milyar lira olacağını duyurdu. İFM için ilk yapım ihalesi ise aynı yılın kasım ayında düzenlenirken ilk kazma 2014 yılında vurulabildi. İlk ihaleyi kazanan Ağaoğlu, tüm hafriyat işlerini, zemin iyileştirmesini, ortak altyapıyı, ulaşım yollarını, kapalı ve açık otoparklarla üstlendiği ofis ve konut alanlarının kaba inşaatını tamamladı. Ancak kamu bankaları ile Merkez Bankası, BDDK ve SPK gibi kuruluşların taşınacağı yapıların ihaleleri ve inşaatında yaşanan gecikme nedeniyle 2016 olarak duyurulan projenin açılış tarihi önce 2018'e ardından 2020'ye son olarak da 2022'ye ertelendi.

VARLIK FONU RÜZGARI
Bu arada, Eylül 2019'da, Türkiye Varlık Fonu'nun devreye girmesiyle TOKİ ve Emlak Konut tarafından geçmiş yıllarda yapılan ihaleleri kazanan Ağaoğlu, YDA ve İntaş projeden çıkartıldı. Bu firmaların o zamana kadar gerçekleştirdiği imalatların karşılığı olarak 1 milyar 670 milyon lira ödeme yaparak İFM'ye ortak olan Varlık Fonu, protokol imzaladığı Emlak Konut GYO aracılığıyla pastayı yeniden dağıttı.

11 Kasım 2019'da Emlak Konut tarafından yapılan duyuruyla, İFM'deki bazı inşaatlar için 5 müteahhit firmayla toplam 3.7 milyar liralık anlaşma imzalandığı açıklandı. AKP iktidarında kamudan çok sayıda büyük ihale alan firmalarla yapılan anlaşmaya göre rekreasyon parseller için Siyahkalem Mühendislik & Mustafa Ekşi İnşaat İş Ortaklığı ile KDV hariç 1 milyar 140 milyon lira, Emlak Konut GYO'ya ait olan olan özel proje alanı için Güryapı Restorasyon & Yapı ve Yapı İnşaat İş Ortaklığı ile KDV hariç 1 milyar 842 milyon liralık anlaşma imzalandı. BDDK binasının ikmal inşaatı için ise KDV hariç 719 milyon lira bedel üzerinden ASL İnşaat ile sözleşme yapıldı.

PEŞ PEŞE YENİ SÖZLEŞME
Emlak Konut GYO, 17 Aralık 2019'da yaptığı bir başka duyuruyla da SPK binasının ikmal inşaatı için Yapı & Yapı firmasıyla KDV hariç 629 milyon liralık anlaşma imzaladığını açıkladı. İFM projesi içinde yer alan ve Ünal Aysal'ın sahibi olduğu şirketlere ait 6 bin 741 metrekarelik arazi 21 Nisan 2020 tarihinde Varlık Fonu tarafından kamulaştırıldı ancak bedeli açıklanmadı. Boş alan o arazi için Emlak Konut 12 Ağustos'da Siyahkalem Mühendislik ile KDV hariç 398 milyon liralık yapım sözleşmesi imzaladı. Varlık Fonu'nun devreye girmesinin ardından Emlak Konut aracılığıyla yapılan sözleşmelerin toplam tutarı 4 milyar 728 milyon lira + KDV oldu.

İNŞAAT GECİKTİ MALİYET ARTTI
11 Kasım 2019 – 8 Ağustos 2020 tarihleri arasında İFM için hükümete yakınlığıyla bilinen şirketlerle Emlak Konut ve İller Bankası toplam 5 milyar 330 milyon liralık sözleşme imzalandı. Varlık Fonu'nun önceki ihaleleri kazanan firmalara projede yaptıkları masraflar karşılığında ödediği 1 milyar 670 milyon lira da dahil edildiğinde kamu, İFM inşaatı için son 11 ayda toplam 7 milyar lirayı gözden çıkardığını duyurmuş oldu. Halk Bankası için 1 milyar 383 milyon lira, Ziraat Bankası için 1 milyar 48 milyon lira ve Vakıfbank'a da 711 milyon lira bedelle binalar inşa edildiği dikkate alındığında İFM'nin kamuya toplam faturası 10 milyar 146 milyon lirayı buluyor.

MERKEZ'İNKİ SIR
TOKİ'nin 2017'de “Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı” yöntemiyle üç defa ihaleye çıktığı ancak yapımı yılan hikayesine dönen İFM'deki Merkez Bankası binası için geçtiğimiz haziran ayında davet usulü gizli bir ihale yapıldı. Edinilen bilgiye göre, en düşük anahtar teslim yapım bedeli teklifini veren Limak ile sözleşme imzalandı ve inşaat başladı. Projenin maliyeti ise kamuoyunda gizleniyor.

İLLER BANKASI DA DEVREDE
İstanbul Uluslararası Finans Merkezi projesinde İller Bankası da 2020 başında devreye girdi. 22 Ocak'ta ortak altyapı birinci ve ikinci etap ikmal inşaatı için ihale düzenleyen İller Bankasu, Yıldızlar İnşaat ile 509 milyon liralık sözleşme imzaladı. Daha sonra kurum, 11 Mart'ta altyapı üçüncü etap işi için Enam İnşaat ile 97 milyon liralık anlaşma imzaladı.
(İsmail Şahin /Sözcü)