İstanbul dönüşüp güzelleşecek

Ekonomist Mortgage eki Yaklaşık 3.5 milyon adetlik konut stokuna sahip İstanbul'da, bu konutların neredeyse üçte ikisinin iskansız olduğu belirtiliyor. Bunun yanı sıra tamamı kaçak olan mahalleler de tapuları olmasına rağmen dönüşüme uğrayacak semtler de var. Bu dönüşüm projelerini zaman zaman Toplu Konut İdaresi (TOKİ), ilçe belediyeleri ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi gündeme getiriyor, fakat İstanbul'un çehresini değiştirecek kapsamlı projeler bir türlü hayata geçirilemiyor. Ancak zaman zaman inşaat şirketleri, gecekondu sahipleri ile anlaşıp "özel dönüşüm" projelerine imza atabiliyor. Öte yandan kentsel dönüşüm çalışmaları bazı mahallelerde sert direnişle karşılaşırken, eleştiriler karşısında geçtiğimiz günlerde TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar, "TOKİ, kentsel dönüşüm projelerini Türkiye'nin 140 noktasında yürütüyor. Erzincan'dan Karabük'e, Denizli'den Trabzon'a örneklerini yaptık bitirdik ve bunu gören insanlarımız ikinci, üçüncü, dördüncü etaplarını yapmak için bizi çok ciddi şekilde zorluyor. Kentsel dönüşüm işi çok zor, provokasyona, spekülasyona açık, bir takım mesnet bekleyen üretimsiz insanların engellemeye çalıştığı bir iştir" ifadelerini kullanmıştı. Birçok yeni proje Peki; TOKİ Başkanı eleştirilere cevap olarak bu ifadeleri kullanırken, İstanbul'da belli başlı hangi projeler gündeme geldi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, geçen dönemde 30 binin üzerinde konutun yıkılarak yeniden inşa edilmesi için proje hazırlamıştı. Ama yıkılıp yeniden yapılmayı bekleyen bina sayısı net olarak açıklanmıyor. İstanbul'daki yaklaşık 1.5 milyon binanın yarıdan fazlasının yıkılabileceği konuşuluyor. Bugüne kadar açıklanan en büyük projeler ise; Kartal, Pendik, Küçükçekmece ve Zeytinburnu'ndaki planlar. Tuzla, Pendik, Fatih, Beyoğlu ve Küçükçekmece'de bir bölümü başlatılan projeler mevcut. Mesela, Küçükçekmece'de yıkılan bazı gecekonduların yerine toplu konutların yapımı başlatıldı. TOKİ, Kayabaşı'na, 40 bin konutluk uydukent kuruyor. Bu bölgede, ilerleyen yıllarda 70 bine yakın konut olacağı dile getiriliyor. Zeytinburnu'nda da, KİPTAŞ'ın başlattığı projede Merkez Evleri "İstanbul'a sıfır kilometre" sloganı ile yapılıyor. Kentsel yenileme projeleri Kartal'daki dönüşümün büyüklüğünün de 10 milyar doları bulacağı öne sürülüyordu. Bunun yanında, Fatih ve Beyoğlu'nda da Sulukule, Balat, Unkapanı, Tarlabaşı, Şişhane, Tepebaşı gibi noktalarda da çalışmalar sürdürülüyor. Hatta, Fener-Balat projesinin ilk etabında bulunan 26 evin restorasyonu tamamlandı. Restorasyon yaklaşık 377 bin Euro'ya mal oldu. Yıllardır konuşulan dev projelerde ise önemli aşama kaydetmek mümkün olmadı. TOKİ ve KİPTAŞ, bazı semtlerdeki dönüşüm çalışmaları kapsamında birçok gecekondu sahibini, başlatılan projelerle ev sahibi yaptı. 2023 yılına kadar İstanbul'un gelişimine yön verecek bazı çalışmalar ise şöyle: Avcılar: İlçeden, sanayi tesisleri kaldırılacak. Sanayi tesisleri yerine ofis ve alışveriş merkezleri inşa edilecek. 27 kilometre uzunluğundaki Bakırköy-Beylikdüzü hafif raylı taşıma hattının güzergahında kalan ilçe, ikinci derece merkez olacak. Jeolojik açıdan sorunlu olan sahil şeridinde konutlar yıkılarak yenileri inşa edilecek. Bağcılar: İlçede çok ciddi kentsel dönüşüm uygulaması yapılacak. İlçenin büyük bölümünde eski binalar yıkılıp yenileri inşa edilecek. Kazlıçeşme-İkitelli hattıyla metroya bağlanacak. Ayrıca Halkalı hattı da oluşturulacak. İlçenin sınırları içerisinde E-5-TEM bağlantı yolu açılacak. Alibeyköy, Gaziosmanpaşa ve Tekstilkent üzerinden inşa edilecek metro, Bağcılar'a ulaşacak. Bakırköy: Ayamama deresi boyunca yeşil bant oluşturulacak. Bu bant, sahil kesiminde de devam edecek. Birinci derecede merkez olma özelliği korunacak. Ataköy turizm bölgesine dönüşecek. Planlı ilçe, zemin ve inşaat kalitesi açısından deprem riski taşıyor. Bu sorun çözülecek. Bahçelievler: E-5 üzerindeki eski sanayi tesislerinin bulunduğu arsalara az katlı ofis ve alışveriş merkezleri inşa edilecek. Yapılaşmanın yüksek olduğu ilçede, kentsel dönüşüm uygulanacak. İlçe, metro ile Bakırköy'e; bir başka hatla da Yeşilköy'e bağlanacak. Yenibosna'daki sanayi tesisleri boşaltılacak, hizmet sektörüne yönelik yapılaşmaya izin verilecek. Bayrampaşa: Sanayi tesislerinin tamamı boşaltılacak. Yerine ofisler ve alışveriş merkezleri inşa edilecek. Seyrantepe ile Kazlıçeşme arasında inşa edilecek metro hattı ilçeden geçecek. İlçenin büyük bölümünde dönüşüm yaşanacak. Beykoz: Metro ile Üsküdar'a bağlanacak. Mahmut Şevket Paşa, Ali Bahadır, Öğümce, Paşamandra, Bozhane, Göllü, Kılıçlı, İshaklı, Cumhuriyet ve Polonezköy doğa turizmi ve ekolojik tarımın geliştirileceği köyler. İlçe sınırlarındaki doğal SİT alanları yapılaşma tehlikesi ile karşı karşıya. Kavacık'ta yeni ofis inşaatlarına izin verilmeyecek. Beyoğlu: Yüksek deprem riski altındaki ilçelerden. Binaların sağlıklı hale getirilmesi gerekiyor. Halıcıoğlu, Sütlüce, Okmeydanı ve Namazgah özel müdahale gerektiren koruma alanlarından. Ayrıca ilçenin Haliç kıyısındaki Aynalıkavak ve Taşkızak tersanelerinde kültür tesisleri oluşturulacak. İstiklal Caddesi ve Tarlabaşı'nda sivil toplum örgütlerinin katılımıyla kentsel dönüşüm projeleri artırılacak. Beyoğlu ve Taksim'e ulaşım kolaylaştırılacak. İnşası devam eden Taksim-Yenikapı metro hattı, Kazlıçeşme'ye kadar uzatılacak. Karaköy, Perşembe Pazarı ve Tersaneler bölgesi yeniden canlandırılacak. Büyükçekmece: Göl ve Sazlıdere Havzası'ndaki sanayi tesisleri zamanla tasfiye edilecek. İlçenin sahil şeridi turizm ve rekreasyon amaçlı düzenlenecek. İlçenin Beylikdüzü ve Gürpınar gibi yerleşim merkezlerinde zemin akması ve kaymalarına neden olan aktif ve potansiyel heyelan alanları bulunuyor. Göl ile Terkos arasındaki alanda, doğal ve yaban hayatı korunacak. Beş adet yeni kent ormanı planlanacak. Mevcut sanayi tesisleri daha sağlıklı hale getirilecek. Küçükçekmece Gölü ile Büyükçekmece Gölü arasındaki alan, lojistik depolarına ayrılacak. Mimarsinan'daki sanayi tesislerinin bir kısmı turizm tesisine dönüştürülecek. Çatalca: Nüfus artışının içme suyu kaynaklarını kirletmesine izin verilmeyecek. İlçedeki 600 bin metrekare alanda faaliyet gösteren sanayi tesisleri, 10 yıl içinde boşaltılacak. Tarım arazileri korunacak. Mutlak ve kısa mesafeli koruma alanlarındaki araziler kamulaştırılacak. Eminönü: Tarihi yarımadanın kimliği ile uyuşmayan işlevler tasfiye edilecek. Yani üretim ve imalat yapılmayacak. Çevre, yaşam ve yapı kalitesi yükseltilecek. İstanbul silueti tekrar kazandırılacak. Tarihi, kültürel ve mimari değerler korunacak. Ticaret alanlarının ve turizm işletmelerinin konut alanları üzerindeki baskısı azaltılacak. Boşaltılan mekanlar tekrar konut işlevi kazanacak. Surlar turizme açılacak. Meydanların ve külliyelerin tarihi kimliğini bozan yapılar yıkılacak. Zarar görmüş eski eserler restore edilecek. İlçelerin çehresi değişecek Eyüp: İlçede konutların yenilenmesi gerekiyor. Silahtarağa ile Gaziosmanpaşa arasındaki koridor, hizmet ve sosyal donatı koridoru haline getirilecek. Alibeyköy'ün depo ve sanayi tesislerine festival alanları inşa edilecek. Alibeyköy havzasının mutlak korunma alanındaki konut alanları acilen kamulaştırılacak. Defterdar Mahallesi'nde sura yakın 4 bin 179 kişinin yaşadığı evler boşaltılacak. Esenler: Esenler Oto Sanayi, merkezi iş alanına dönüştürülecek. İlçe TEM'e ekspres yol ile bağlanacak. İlçe genelinde ciddi kentsel dönüşüm projesi uygulanacak. Kentin muhtelif yerlerinde cep otogarları yapılarak, mevcut otogarın trafiği azaltılacak. Gaziosmanpaşa: Güngören üzerinden Yenibosna'ya karayoluyla bağlanacak. İlçedeki sanayi tesisleri hizmet ve ticaret alanına dönüşecek. İlçe genelinde yenileme ve kentsel dönüşüm projeleri uygulanacak. Gaziosmanpaşa-Avcılar TEM otoyolunun kuzeyinde paralel bir yol yapılacak. Beşiktaş'tan başlayarak Kağıthane, Eyüp üzerinden Gaziosmanpaşa'ya gelecek metro, Ispartakule'ye kadar uzanacak. Habibler'de, kuzeye gelişim engellenecek. İSKİ koruma havzasındaki konutlar yıkılacak. Gazi, Zübeyde Hanım, Cebeci, Habibler ve Malkoç'taki orta-uzun koruma mesafesindeki konutlar rehabilite edilecek. Güngören: İlçe genelinde kentsel dönüşüm uygulamaları yapılacak. Merter'deki tekstil teşhir mağazalarına dönüşmüş olan Keresteciler Sitesi'ne, İstanbul genelinde erişilebilirlik kolaylaştırılacak. Kadıköy: Emekevler'de gecekondu dönüşüm projesi uygulanacak. İlçede nüfus yoğunluğu düşürülecek. Merkezde yüzde 30 oranında konutlaşma sağlanarak, ilçenin gece-gündüz arasındaki nüfus farkı azaltılacak. Merkezde sinema, tiyatro ve sergi salonlarına dönüşümün önü açılacak. Deprem riski olan noktalarda binalar yıkılarak, yenisi inşa edilecek. Kadıköy'ün mevcut merkezi ile entegre olmak koşuluyla E-5'e kadar yeni bir ticaret ve ofis binalarının bulunduğu yeni bir alan oluşturulacak. Kurbağalıdere'nin batısındaki bu alan, yaklaşık 1 milyon metrekare olacak. İskelede yeni düzenlemeler yapılacak. Deniz ulaşımı daha kolay hale getirilecek. Anadolu yakasının en önemli merkezi olan ilçe, yeniden yapılandırılacak. İlçedeki konutların donatı standartları yükseltilecek. Yaşam kalitesi artırılacak. Sağlıksız ve yasadışı gelişen Fikirtepe, Merdivenköy ve Dumlupınar, yeniden ele alınarak planlı ve düzenli yapılaşma sağlanacak. Kağıthane: Metro ile Beşiktaş ve Metris'e bağlanacak. Ayrıca Levent-Maslak metrosu Seyrantepe üzerinden ilçeye ulaşacak. Beşiktaş'tan başlayan bir başka metro bağlantı hattı ise ilçeden Kazlıçeşme'ye yönelecek. İlçedeki nüfus yoğunluğunun azaltılması hedefleniyor. Depolama ve sanayiden dönüşecek alanlarda festival amaçlı tesislerin inşa edilecek. Kentsel dönüşüm projesi uygulanması zorunlu. İlçenin Büyükdere Caddesi'ne yakın olan kısımları ise merkezi iş alanına dönüştürülecek. Kentsel dönüşüm projesi İBB, Kağthane Belediyesi ve TOKİ tarafından uygulanacak. Sadabad'ta mesire yeri düzenlemesi yapılacak. Cendere Vadisi projesi ile de yeşil alan düzenlemeleri yapılacak. İlçe sınırlarında bir de silikon vadisinin oluşturulması gündemde. Maltepe: İlçe sınırlarında 6 milyon 300 bin metrekare alanda Türkiye'nin en büyük bölge parklarından birisi olacak. Kurtköy'e bağlantı yolu yapılacak. E-5 ile TEM arasında bağlantı sağlanacak. Başıbüyük'te kentsel dönüşüm yapılacak. Dragos'taki sanayi tesisleri yenilenecek. Pendik: Pendik'te bugüne kadar yüzlerce konut yıkıldı, yerine TOKİ ve KİPTAŞ projeleri devreye girdi. Kurtköy ve Aydos'ta önemli çalışmalar yapıldı. Sapanbağları'nda da önemli dönüşüm yapılacağı açıklandı. Geçtiğimiz yıllarda, gecekondu sahiplerinin kendi evlerine yıkım ekiplerinden önce ilk kazmayı vurması bile haber olmuştu. Bunun yanında Pendik'te üniversite altyapısı, liman altyapısı geliştirilecek. Liman için kullanılacak alan kısıtlı olduğundan buradaki potansiyel Gebze'ye yönlendirilecek. İlçe sınırları içerisinde, üniversite, organize sanayi bölgesi, lojistik merkezi ve teknopark kurulacak. Bunlarla bağlantılı olacak fuar merkezi de tamamlandı. Kartal'dan başlayacak ve Tuzla'da bitecek olan E-5 ile TEM arasındaki Doğu-Batı yönündeki arter ilçeden geçecek. Sabiha Gökçen Havalimanı ile Tuzla lojistik merkezi ve sanayi alanlarının kesişiminde 3 milyon 200 bin metrekare alanlı İstanbul Teknoloji Parkı inşa edilecek. Tuzla Tersanesi ve Sabiha Gökçen Havalimanı arasında 6 milyon 500 bin metrekare alanlı Lojistik merkezi oluşturulacak. Kıyı şeridi yeniden düzenlenecek. Kıyı alanlarında yeşil bir kuşak oluşturulacak. KUTU “Fikirtepe’de evi olan satmasın” Kadıköy'ün ortasındaki varoş semti Fikirtepe de büyük ilgi çekmeye başladı. Buradaki eski binalar adeta kapışılıyor. Hasanpaşa, Ziverbey, Göztepe ve Merdivenköy'e sınır olan semte, büyük inşaat şirketlerinin arsa topladığı iddia ediliyor. Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk de geçtiğimiz aylarda "Buraya kesinlikle yatırım yapın, evi olanlar ise sakın satmasın. Tapu açısından problemli olmayan bir yer. Bütün konutlar tapulu. Tek dezavantaj gecekondu bölgesi olması... Kentsel dönüşüm projesi hayata geçtiğinde; 4-5 yıl sonra burası tanınmayacak bir hale gelecek" ifadelerini kullanmıştı. KUTU Kayabaşı'nda 40 bin konutluk uydukent Kayabaşı, Ispartakule, Altınşehir, Yarımburgaz, Ayazma, Güvercintepe ve Şahintepe; Küçükçekmece'deki konut gelişme alanları; yani toplu konut inşa edilecek bölgeler. Özellikle, yeni ilçe olacağı açıklanan Başakşehir'e bağlanan Kayabaşı bölgesine uydukent kuruluyor. Özel sektörün bu bölgeye yapacağı 30 bin konutla birlikte Kayabaşı bölgesine yapılacak konut miktarının önümüzdeki yıllarda yaklaşık 70 bine ulaşması bekleniyor. Küçükçekmece, İstanbul'un rezerv konut alanı olacak. TEM otoyolunun kuzeyinde 750 bin kişilik yeni bir şehir oluşacak. Küçükçekmece gölünün ekolojisi korunacak. Olimpiyat köyünün güneyinde yeşil alan bölgesi oluşturulacak. Bakırköy-Beylikdüzü arasındaki metro ilçenin ulaşımına katkıda bulunacak. İkitelli yapılacak ulaşım yatırımlarıyla tüm kente hitap eden bir merkez kimliğine kavuşturulacak. KUTU Kartal'daki dönüşüm 10 milyar doları bulacak Sabiha Gökçen Havalimanı'na yakınlığı, Avrupa Yakası ile deniz yoluyla bağlantı kurma olanağı, Gebze Sanayi Bölgesi'ne yakınlığı nedeniyle Kartal; üst düzey bölge olarak geliştirilecek. İlçedeki sanayi tesislerinin neredeyse tamamı boşaltılacak. İlçe bilgi ve teknoloji merkezli şirketlere ev sahipliği yapacak şekilde düzenlenecek. Ticaret, finans ve kültür etkinlikleri ise artırılacak. E-5 ile Kurtköy arasındaki alanda ciddi kentsel dönüşüm uygulamaları yapılacak. 555 hektarlık "Kartal Kentsel Dönüşüm Projesi", modern yüzüyle dünyaya örnek oluşturacak çapta. Çalışmayla atıl sanayi tesisi alanları değerlendirilecek. Bölge yeni cazibe merkezi olmaya başladı bile. Dumankaya'nın Vizyon, Teknik Yapı'nın UpRise projeleri hemen dönüşüm alanının bitişiğinde hayata geçti. Birçok büyük grup arsa aldı, faaliyete geçecek. Ağaoğlu grubu da bölgede yeni projeler geliştirecek. Bölgede, iş yerleri, kamu binaları, sosyal tesisler de yer alacak. Sağlıksız iş yerleri bölge dışına çıkarılacak. Kartal, Taksim, Levent, Maslak gibi merkezi iş alanlarına alternatif yeni bir çekim merkezi olacak. İlçedeki mevcut sağlıksız binalar, yıkılarak yenileri inşa edilecek. Metro ile Kurtköy, Tuzla ve Gebze'ye bağlanacak.