İşsiz kalanların atması gereken 3 adım

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’de istihdam piyasası güçlü kalmaya devam etse de büyük firmalar işçi çıkarmaya başladıklarını duyuruyorlar. Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, bu yıl Peloton, Netflix, Shopify ve Lift’in ardından en son Twitter da çok sayıda çalışanını işten çıkardığını açıkladı.

CNBC’nin haberine göre kariyer koçluğu firması Challenger, Gray & Chrismas geçtiğimiz hafta işte çıkarma ilanlarının ekim ayındakine göre yıllık bazda yüzde 48 arttığını ve ufukta daha fazla çalışanın işten çıkarıldığı bir ortamın görüldüğünü belirtiyor.

İşten çıkarılmak travmatik bir süreç olabilir ve sayısız mali sorunu tetikleyebilir. Uzmanlar erken bir dönemde doğru adımları atarak alışanların zararı en aza indirebileceğini ve bir sonraki aşama için kendilerini destekleyebileceğini belirtiyor. Haberde işten çıkarılanların atması gereken üç adım şu şekilde sıralanıyor:

1. En kısa sürede işsizlik maaşı başvurusu hazırlayın

Kâr amacı gütmeyen kuruluş The Century Foundation'ın Kıdemli Üyesi ve İşgücü Politikası Direktörü Andrew Stettner işten çıkarılmanın ardından mümkün olan en kısa sürede işsizlik ödeneği başvurusunda bulunulması gerektiğini belirtiyor. ABD’de pandeminin başlarında işsizlik ödeneği almış olanlar eyalet kanunlarına göre, tekrar işsizlikle karşı karşıya kalsa dahi işsizlik ödeneğinden daha fazla yardım almaya hakkına sahip olabiliyor.

Türkiye’de ise kendi isteği ve kusuru dışında işsiz kalan, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olan ve hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olan herkes işsizlik ödeneği alabiliyor. Ancak iş akdi sonlandırılan bireylerin ferihten sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmaları gerekiyor.

2. Sağlık sigortası opsiyonlarınızı değerlendirin

İşten çıkarılmak genellikle sağlık sigortanızı kaybetmeniz anlamına gelebilir. Kâr amacı gütmeyen kuruluş olan ABD merkezli kâr amacı gütmeyen kuruluş National Patient Advocate Foundation’ın Sözcüsü Caitlin Donovan, “Her ne kadar bunaltıcı bir süreç olsa da bireylerin bir sağlık sigortasına kapsamına girmesi önemlidir” diyor.

Bu noktada bireylerin ilk adım olarak sigorta kapsamının teknik olarak ne zaman bittiğini anlamak için şirketlerinin insan kaynakları ile görüşmesi gerekiyor. Donovan konuyla ilgili açıklamasında ABD yasal düzenlemelerine ilişkin, “Burada kapsayıcı bir kural yok: Bazıları için sigorta kapsamı anında sona erebiliyor. Diğerleri içinse sigorta ay sonuna kadar devam edebiliyor. Her iki durumda da acil bir şekilde yeni bir plana geçiş için hazırlıklara başlamalısınız” ifadelerine yer verdi.

ABD’deki özel sağlık sigortası sisteminin aksine Türkiye’de genel sağlık sigortası işlemleri devlet tarafından güvence altına alınıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalara ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca sigortalı çalışanlar iş veren tarafından ödenen SGK prim ödemesi sayesinde sağlık hizmetlerinden faydalanıyor. Çalışmayanlar ise toplam 30 gün genel sağlık sigortası (GSS) prim ödemesi koşulu ile sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.

İşten kendi rızası ile ayrılanların ya da işten çıkarılanlar, çıkış yapılan tarihten önceki bir yıl içinde 90 gün prim ödemesi yapılmışsa, 100 gün doktor muayenesi ve eczane hizmetlerinden yararlanmaya devam edebiliyor. İstenen prim gün sayısı doldurulmamışsa bu süre 10 güne kadar kısalabiliyor.

3. Emeklilik tasarruflarınızı koruyun

Birçok insan çalıştıkları süre boyunca emeklilikleri için birikim yapabilir. Ayrıca şirketler de genel sağlık sigortasının yanında çalışanlarına bireysel emeklilik yatırımları sağlayabiliyor. Ancak işten çıkarıldıkları sırada bireysel emeklilik hesabına erişimi olan bireylerin bu birikimle ne yapacağına karar vermesi gerekiyor.

ABD’li finansal hizmetler şirketi Fidelity’nin Emeklilik Liderliği Başkan Yardımcısı Rita Assaf bu birikimlerle herhangi bir şey yapmanın zorunlu olmadığını hatırlatıyor. Assaf, çoğu işverenin işten ayrıldıktan sonra bireysel emeklilik planınızı devam ettirmeye izin verdiğini sözlerine ekledi.

İşten ayrıldıktan hemen sonra yeni bir işe girmeniz halinde eski bireysel emeklilik planınızı yeni işvereninizin sağladığıyla bir araya getirme seçeneğiniz olabilir. Tek bir emeklilik hesabına sahip olmak emeklilik yatırımlarını daha iyi yönetilebilir hale getirebilir.

Assaf, "Tüm işverenlerin geçmişteki işverenin sağladığı emeklilik planından gelen birikimleri kabul etmeyeceğini not etmek önemlidir. Bu nedenle herhangi bir karar vermeden önce yeni işvereninize danışmalısınız" dedi.

Assaf emeklilik hesabını nakde çevirmeyi ise asla yapmak istemeyeceğiniz bir şey olarak tanımlıyor. Zira bireysel emekliliğin zamanından önce alınması finansal güvenlik için önemli bir tehdit unsuru yaratıyor. Bunun yanında muhtemel vergiler ve kesintiler de emeklilik yatırımlarının değerini kaybetmesine sebep oluyor.

Silikon Vadisi’nde işten çıkarmalar resesyonu mu gösteriyor?

Meta binlerce kişiyi işten çıkaracak

ABD'de işsizlik maaşı başvuruları geriledi