İsrail, İran’ın nükleer tesislerini nasıl vuracağını tartışıyor

İran nükleer programını durdurmak için diplomatik çabalar devam ederken, İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, orduya askeri bir seçenek hazırlamaları talimatı verdi. Gantz, yeni anlaşmanın, Tahran'ın programını yeterince kısıtlamaması halinde Tel Aviv’in tek başına inisiyatif alacağı konusunda dünyayı uyardı.

İsrailli birçok üst düzey askeri yetkili, İsrail’in, İran nükleer programını yok edecek, hatta önemli ölçüde geciktirecek bir saldırı başlatma yeteneğinden yoksun olduğunu söyledi. Bir güvenlik yetkilisi, İran nükleer projesine ciddi zarar verecek bir saldırıya hazırlanmanın en az iki yıl sürebileceğini ifade etti. Uzmanlar ve yetkililer, mümkün olan en kısa zamanda programın bazı bölümlerine son vermeden zarar verebilecek küçük çaplı bir saldırının olası olduğunu aktardı.

1981 yılında Irak nükleer tesisine saldırı sırasında savaş pilotu olan emekli İsrail Hava Kuvvetleri Generali Relik Shafir, “Bütün bu bölgelerin icabına bakacak bir operasyon başlatmak çok zor – hatta imkansız diyebilirim. Yaşadığımız dünyada bir seferi sürdürebilecek tek hava kuvveti ABD Hava Kuvvetleridir” şeklinde konuştu. Askeri bir saldırı başlatma konusundaki tartışmalara gelince Shafir, büyük güçlerin anlaşmayı kabul etmemesini sağlamak adına İsrail bir baskı kampanyası oluşturduğunu ifade ederek, kötü bir anlaşmanın bile İran’ın nükleer silah üretmesini engelleyemeyeceğini vurguladı.

İsrail şimdiye dek, varoluşsal bir tehdit olarak gördüğü İran programını düşmanca diplomasi ve örtülü saldırıların bir bileşimiyle engellemeye çalıştı. Ayrıca casusluk, hedefli suikastlar, sabotaj ve siber saldırılar yoluyla bir gölge savaşı yürüttü. İsrail, 2012 yılında büyük çaplı bir hava saldırı planladı, ancak bu plandan vazgeçti.

Geçtiğimiz Eylül ayında İsrail Genelkurmay Başkanı General Aviv Kohavi, askeri bütçedeki artışın büyük bir bölümünün İran'a yönelik bir saldırı hazırlığına ayrıldığını söyledi. Birkaç hafta önce ise İsrail Dış İstihbarat Servisi Mossad'ın Başkanı David Barnea, İsrail’in, İran'ın nükleer bomba üretmesini önlemek için "gereken her şeyi" yapacağını kaydetti. İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, ABD ziyareti sırasında İran'a olası bir askeri saldırıya hazırlık emri verdiğini duyurdu.

İran'ın onlarca nükleer tesisi olduğunu belirten Shafir, bazılarının yerin derinliklerinde, İsrail bombalarının hızla nüfuz etmesi ve onları yok etmesi zor olduğuna dikkati çekti. Shaffer, İsrail Hava Kuvvetleri’nin bomba taşıyacak kadar büyü savaş uçakları olmadığına atıfta bulundu. Üst düzey bir güvenlik yetkilisi, İsrail'in hali hazırda Natanz ve Fordow'un yeraltı tesislerine önemli bir zarar verme yeteneği olmadığını bildirdi.

B u çabalar, yakıt ikmali uçaklarının olmaması nedeniyle karmaşık. İsrail, Boeing'den 2,4 milyar dolara 8 KC46 uçağı sipariş etti. Ancak İsrail'in 2024'ün sonundan önce bahsi geçen yeni bir uçaklardan alması pek olası değil. İsrail, hedefleri vurmanın yanı sıra İran'ın savaş uçaklarını ve hava savunma sistemlerini aynı anda "savuşturmak" zorunda. Fisher Hava ve Uzay Enstitüsü eski başkanı Tal Inbar, “İsrail uçakları İsrail’e geri inmeye çalıştığında, İran füzelerinin pistlerini tahrip ettiğini görecekler” dedi. Bununla birlikte, diğer askeri uzmanlar, İsrail’in daha yeni uçak ve teçhizat olmadan bile İran nükleer aygıtının en önemli unsurlarını ortadan kaldırabileceğini söylüyor.

1981 grevine de katılan eski bir hava kuvvetleri generali olan Amos Yadlin, “İran konusunda çok iyi istihbaratımız var. Bunu yapabiliriz” dedi.

İsrailli yetkililer, İran’ın askeri bir saldırı için geçmesi gereken kırmızı çizgileri tartışmayı reddediyor. Ancak üst düzey bir savunma yetkilisi, İran’ın uranyumu yüzde 90 saflıkta, silah kalitesinde yakıtla zenginleştirmeye başlaması halinde İsrail’in eylemlerini yoğunlaştırmak zorunda kalacağını söyledi. İran’ın şu anda yüzde 60’a kadar saflıkta uranyum zenginleştirdi.

İran’a karşı büyük bir hava harekatı yürütme programını hızlandırmanın yıllar alabileceği gerçeği, İsrailli askeri yetkililer için sürpriz olmamalı. İsrailli yetkililer, İsrail’in 2012’de böyle bir saldırıyı düşündüğünde, hazırlıklarının üç yıldan fazla sürdüğünü söyledi. Üst düzey bir İsrailli askeri yetkili, 2015 yılından bu yana İran’a yönelik bir saldırı için verilen eğitimin yavaşladığını ve savunma teşkilatının Lübnan, Suriye ve Gazze’deki milislerle çatışmalara odaklandığını söyledi.

Shafir, daha fazla yakıt ikmali yapan uçak ve daha fazla büyük yakıt alan uçaklarla yeteneklerini geliştirebileceklerini söyledi. Ancak bu iyileştirmelerin üstün bir hava kuvvetiyle bile, İsrail hava saldırılarının İran’ın nükleer programını sona erdirmeyeceğini söyledi.

İran: UAEA ile iyi bir anlaşmaya vardık

İran nükleer anlaşma müzakereleri için tarih verdi