İş yerini kiraya verenler neden avantajlı

Torba yasa ile değişen vergi hesabında sıra işyeri kira gelirlerine geldi. Kiracı işletmenin yıl içinde ödediği stopaj vergilerini ödeyeceği vergiden düşebiliyor, eğer hesaplanan vergi yıl içinde stopaj yoluyla ödenen vergiden küçükse iade de alabiliyor.

İşyerlerini kiraya veren mülk sahipleri, konutunu kiraya verenlere göre daha avantajlı… 

Devlete vergi ödemek bir yana, devletten vergi iadesi dahi alabiliyorlar… Kiracı işletmenin yıl içinde ödediği stopaj vergilerini ödeyeceği vergiden düşebiliyor, eğer hesaplanan vergi yıl içinde stopaj yoluyla ödenen vergiden küçükse iade de alabiliyor.

Konut kiralamalarında ise; yıl içinde stopaj-vergi ödeme durumu söz konusu olmadığından mülk sahiplerinin vergi iadesi alma imkânları da tabii ki olamıyor...

Dün de, çarşamba günü de yasa değişikliğinden bahsettik: Götürü giderin oranı yüzde 25’den 15’e düştüğünden ve dolayısıyla artık gerçek giderin daha çok tercih edileceğinden...

Bu götürü gider oran değişikliğinden dolayı işyeri sahiplerinin vergileri nasıl ve ne kadar değişiyor? İşyeri kira gelirleri için merak edilen soruları bugün cevaplıyoruz...

İşyeri kira gelirleri için karşılaştırmalı vergiler tabloda yer almakta... 10 farklı kira geliri için önceki (yüzde 25) ve şu an geçerli olan (yüzde 15) götürü gider oranlarına göre ödenecek veya iade alınacak vergideki değişimi görebilirsiniz... Tabii ki, götürü gideri tercih etmeyip, belgeli gerçek gideri olanlar için vergi hesaplaması giderin büyüklüğüne bağlı olarak değişecektir.

- 2018 Mart’da kimler beyanname verecek?
2017’de net 24.000 lira, brüt 30.000 liradan fazla işyeri kira geliri elde edenler beyanname (1-26 Mart 2018) verecek (GVK Md. 86/1-c). Eğer işyeri basit usuldeki bir mükellefe kiraya verilmişse (veya vergi kesintisi zorunluluğu olmayanlarca kiralanmış ise) beyanname verme sınırı 2017 gelirleri için 1.600 lira (GVK Md. 86/1-d).

- İşyeri kiralarında gerçek gider mi, götürü gider mi?
İşyeri kira geliri elde edenler de; aynı konut gelirlerinde olduğu gibi ister ‘belgesiz götürü gideri’ ister ‘belgeli gerçek gideri’ tercih edebilirler. Hangisinin daha avantajlı olduğu belgeli gerçek giderin büyüklüğüne bağlı. Yüzde 15 götürü gidere göre, daha fazla gerçek gideri olanlar ‘gerçek gider’ yöntemini tercih edebilirler. 2018 Mart’ta Maliye’ye verilecek beyannameye dâhil olan gerçek gidere ilişkin belgelerin; olası denetimde ibraz edilmek üzere (2022’in sonuna kadar) saklanması gerekecek.

- Kim ne kadar vergi iadesi alacak?
Yasa değişikliği sonrası götürü gideri tercih edenler, kira gelirlerinden daha az (yüzde 15) götürü gider düşebilecekler. Dolayısıyla önceki yıllara göre vergi iadesi alabilecek mülk sahibi sayısı da otomatik olarak azalacaktır. İade almayı hak edenlerde de bu kez iade tutarı önceki yıllara göre daha düşük çıkacaktır. Tabloda detayları yer alıyor. Aylık 3.000 lira kira geliri elde eden vatandaş normalde 2.638 lira iade alabilecekken, torba yasa değişikliğinden sonra ancak 1.423 lira iade alabilecek.

İade alamayıp işyeri kira gelirinden dolayı gelir vergisi ödeyecek mülk sahiplerine de bakalım… 2017’de aylık 10 bin lira kira geliri elde eden bir kişi normalde 1.025 lira gelir vergisi ödeyecekken, -götürü gider oran değişikliğinden sonra- ödeyeceği vergi 6.275 liraya çıkacaktır.

- Hem işyeri, hem de konut kirası elde edenlerde vergi hesabı nasıl?
Aynı dönemde hem işyeri, hem de konut kirası elde edenler, konut kira vergisinin hesabında 26 Mart 2018’e kadar verecekleri beyannamelerinden 3.900 lira konut kira istisnasını düşebiliyor. Sonrasında götürü/gerçek gideri düşüp vergi hesaplanıyor. Hesaplanan vergiden (işyerindeki kiracının ödediği) stopajlarda beyannamede mahsup ediliyor.

Örneğin bir kişinin 2017’de toplam 5.000 lira konut kira geliri, brüt toplam 29.000 lira da işyeri kira geliri elde ettiğini varsayalım. Bu kişi; 1.100 lira (5.000-3.900=1.100) konut kira geliri ve 29.000 lira işyeri kira geliri, toplam 30.100 lira gelir beyan edecek. Beyannamede; götürü veya gerçek gideri, varsa indirimleri ve kesinti yoluyla işyeri kiracısının ödediği vergileri de hesaplamada dikkate alabilecek.