İdam tehdidi! İran'da şiddet tırmanıyor

İran’da ekonomik sorunlara karşı başlatılan ve kısa sürede hükümet karşıtı gösterilere dönüşen protesto eylemlerinin şiddeti arttı. İran devlet televizyonu pazartesi gecesi düzenlenen eylemlerde ülke genelinde 9 kişinin öldüğünü bildirdi. Böylece hafta sonundan bu yana hayatını kaybedenlerin sayısı 29’a yükseldi. Sadece başkent Tahran’da 450 kişi tutuklandı. Ölümlerin nasıl gerçekleştiği ve kurbanların kimliklerine ilişkin ayrıntılar açıklanmıyor. İran devlet televizyonu, Tuyserkan kentinde 6 kişinin vurularak öldürüldüğünü duyurdu. İzeh kentinde de 2 kişi vurularak öldürüldü. Dorud kentinde bir itfaiye aracının altında kalan 11 yaşındaki bir çocuk ve 20 yaşındaki bir erkek yaşamını yitirdi. Sosyal medyada yayınlanan videolarda gece protestolarında bazı işyeri, kamu binaları ve araçların ateşe verildiği görüldü. Bazı görüntülerde silah sesleri de duyuluyor.

‘PARA, SİLAH, İSTİHBARAT’

İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney dün sessizliğini bozdu. Hamaney “Düşmanlarımız ülkede karışıklık çıkardı” dedi. Hamaney resmi internet sitesinden yaptığı açıklamada “Son günlerde İran’ın düşmanları birleşti ve İslam Cumhuriyeti’nde karışıklık yaratmak için para, siyaset, silah ve istihbarat gibi araçları kullandı” ifadelerini kullandı. “Düşman gedikten sızmak ve İran ulusuna saldırmak için her zaman bir fırsat kolluyor” diyen Hamaney “Düşmanı durdurmak için gerekenler cesaret ruhu, fedakârlık ve insanların inancıdır” görüşünü savundu.

RUHANİ SERTLEŞTİ

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de dün göstericilere karşı üslubunu sertleştirdi. Ruhani, Ali Hamaney gibi olaylardan ‘dış mihrakları’ sorumlu tuttu ve “İran’ın iç ve dış arenalarda başarıları düşmanı öfkelendiriyor. İran’ın 80 milyonluk milleti gerektiğinde önümüzdeki günlerde sokaklara dökülerek nizamı desteklediklerini ilan edecekler” diye konuştu. İran yönetimi ‘düşman’ olarak genellikle ABD ve İsrail’i işaret ediyor. Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Şamhani, yaşananlardan yabancı ülkeleri sorumlu tutarken doğrudan ABD, İsrail ve Suudi Arabistan’ı hedef aldı.

TRUMP VE NETANYAHU’DAN DESTEK

ABD ve İsrail ise İran’daki gösterileri açıkça desteklemeyi sürdürüyor. ABD Başkanı Donald Trump, İran’daki protesto gösterileriyle ilgili açıklamalarına bir yenisini ekledi. Trump, “İran halkı nihayet vahşi ve yoz İran rejimine karşı harekete geçti. Başkan Obama’nın aptalca verdiği tüm paranın tamamı terörizme ve onların cebine gitti. Halkın yiyecek çok az şeyi var, enflasyon yüksek ve insan hakları yok. ABD sizi izliyor!” diye mesaj yazdı. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyah ise İranlı protestocuları ‘kahramanlar’ olarak niteledi ve “İran halkının özgürlük yolundaki bu mücadelesinde başarılı olmasını temenni ediyorum” dedi.

Fransa da, İran’daki protestolara ilişkin, “Gözaltına alınan ve mağdur olanlara karşı endişe duyuyoruz” açıklaması yaptı. Açıklamada, Fransız yetkililerin İran’daki protestoları yakından takip ettiği ve özgür bir şekilde gösteri yapmanın temel bir hak olduğu belirtildi.

Bu arada ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, İran’da devam eden protestolarla ilgili BM Güvenlik Konseyi’ne acil toplanma çağrısı yapacaklarını duyurdu.

İMZASIZ UYARI MESAJLARI

Protestocuların cep telefonlarına “Sayın kullanıcı internet üzerinden faaliyetleriniz takip edilmektedir. Size ulusal çıkarlara aykırı hareketlerinize son vermeniz uyarısında bulunuyoruz” ifadelerinin yer aldığı imzasız mesajlar gönderildiği bildiriliyor.

İran’da onlarca kentte süren olaylarda ölenlerin sayısı 28’e çıktı. Sadece başkent Tahran’da tutuklananların sayısı 450’yi aştı. İran Dini Lideri Hamaney, olaylardan “İran düşmanlarını” sorumlu tuttu, “Parayla isyan çıkarıyorlar” dedi.

İRAN GÜVENLİK KABİNESİ’NİN NOTLARI SIZDI

‘ALLAH YARDIMCIMIZ OLSUN!’

ABD’nin Fox News kanalı, İran dini lideri Ali Hamaney ile ülkenin siyasi liderleri ve güvenlik şefleri arasında 31 Aralık’ta gerçekleşen toplantıya ait olduğunu ileri sürdüğü belgeleri yayınladı. Belgelerde, ülkedeki durumun “Rejimin güvenliğini tehdit” ettiği belirtiliyor acilen önlemler alınması gerektiği belirtiliyor. Bir notta “Allah yardımcımız olsun, çok karmaşık bir durum ve diğerlerinden çok farklı” deniliyor. Ancak notlarda olaylara Devrim Muhafızları veya Besic milislerinin müdahalesinin durumu daha da karmaşıklaştıracağı da belirtiliyor ve bu karardan kaçınılması tavsiye ediliyor.

‘İDAM EDİLEBİLİRLER’

Tahran Devrim Mahkemesi Başkanı Musa Gazanfer Abadi, eylemlere katılan kişilerin ‘Allah’a savaş açmak’ suçundan mahkemede idam cezası alma ihtimallerinin olduğunu söyledi. Abadi “Açıkça görülüyor ki onlara yöneltilebilecek suçlardan biri ‘Muharebe’ yani ‘Allah’a savaş açmak’. İran’da bu suçun cezası idamdır” dedi. Abadi ayrıca, “3. ve sonraki günlerinde gösterilere katılan eylemcilerden gözaltına alınanların cezaları daha ağır olacak. Çünkü, İçişleri Bakanlığı’nın gösterilerin izinsiz olduğu açıklamasına rağmen bu kişiler toplumda kargaşa çıkarma girişiminde bulundu” dedi.

TÜRKİYE’DEN ‘DIŞ MÜDAHALE’ UYARISI

Türkiye, İran’daki olayları endişe ile takip ettiğini ve bu ülkeye dış müdahalelerde bulunulmasından uzak durulması gerektiğini bildirdi. Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’i telefonla arayarak ülkedeki iç karışıklıklar dolayısıyla destek verdiği belirtildi. Açıklamada Türkiye’nin “Dost ve kardeş İran’ın istikrarına büyük önem verdiği” vurgulandı ve “Bir an önce ülkede sükûnetin sağlanmasını ve sağduyunun hâkim kılınarak olayların tırmanmasının önüne geçilmesini, gelişmeleri kışkırtıcı söylem ve dış müdahalelerden kaçınılmasını temenni ediyoruz” denildi. (Habertürk)