İran'da protestolar bitti iddiası

İran Devrim Muhafızları Komutanı Muhammed Ali Caferi, ülkesinde son günlerde gerçekleşen "rejim karşıtı" gösterilerin sona erdirildiğini iddia etti. İran devlet televizyonuna konuşan Caferi, "Bugün fitnenin sona erdiği gündür" ifadesini kullandı.

Ekonomik sebeplerle geçen hafta perşembe günü başlayan eylemlerin, cuma günü ve sonrasında rejim karşıtlığına dönüştüğünü öne süren Caferi, "Cuma günü ve sonrası gösteriler fitne merkezli olmaya başladı. Bunlara katılan devrim karşıtları ve münafıklar gözaltına alındı" dedi.

Caferi olaylardan ABD, İsrail ve Suudi Arabistan'ı sorumlu tuttu.

AVRUPALI GÖZALTINDA

İranlı yetkililer, bir Avrupa ülkesinin vatandaşının ülkenin batısındaki Burucerd’deki rejim karşıtı gösterilerde bugün gözaltına alındığını duyurdu. Ancak bu kişinin hangi ülkeden olduğu açıklanmadı.

Yerel adli yetkililerden Hamidreza Abolhassani, “Bu kişi Avrupa’daki istihbarat servisleri tarafından eğitildi ve isyancıların başını çekiyordu” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump da Twitter adresinde bugün “İran halkı doğru zamanda ABD’den büyük destek görecek” ifadesini kullandı.

REJİM YANLILARI DA SOKAĞA ÇIKTI

Sosyal medya sitelerine erişimin engellendiği İran'da sağlıklı haber akışı olmasa da, protestoların altıncı gününde protestocular yine sokağa çıktı. Bu sabah ise rejim yanlıları sahne aldı. İran devlet televizyonu on binlerce rejim taraftarının bu sabah düzenlediği gösterileri canlı yayınla ekrana getiriyor.

Ahvaz, Abadan, Tahran, Gorgan, İylam, Erak, Hürremabad, Kirmanşah, Buşehr gibi kentlerde sokağa çıkan göstericiler 'Liderimiz, biz hazırız!', 'Kahrolsun ABD', 'Kahrolsun Suudi Arabistan' ve 'Kahrolsun fitneci ve münafık' sloganları atıyor.

DÜN GECE SİLAH SESLERİ DUYULDU

Muhalifler ise dün gece İsfahan, Hamedan, Hürremabad, Buşehr, Ahvaz, Abedan gibi kentlerde protesto gösterileri düzenledi. Irak sınırına yakın Kirmanşah'ta protestocular, kendilerine nutuk çeken bir Besic milisini yuhaladı.

Başkent Tahran'daki göstericiler polislerden kendilerine katılmasını istedi. Sokaklardan 'Korkmuyoruz, birlikteyiz' sloganları yükseldi.

Huzistan eyaletine bağlı Meşhed Süleyman kentinde ise çok sayıda silah sesi duyuldu ve ambulanslar hastanelere yaralı taşıdı. Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde yüzlerce protestocunun sokağa çıktığı görülüyor.

İsfahan eyaletine bağlı Kehderican'da polis karakoluna girmeye çalışan beş göstericinin ateş açılarak öldürüldüğü protestonun görüntüleri de ortaya çıktı.

GÖZLER DEVLET TELEVİZYONUNDA

Dün geceki gösterilerde can kaybı olup olmadığı bilinmiyor. Tahran yönetimi, bugün itibariyle bir haftasını dolduracak protestolarda daha önceki ölümleri gün içinde devlet televizyondan duyurmuştu.

Muhalifler ise, en az 23 insanın yaşamını yitirdiği ülkede hangi şehirlerde ölümlerin gerçekleştiğini gösteren bir haritayı yayınladı. Hayatını kaybedenlerden ikisi öğrenci.

TAHRAN'DA SOKAĞIN SESİ

Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, son dokuz yıldaki en büyük protestolara katılmayanların da sokağa çıkanlara sempati duyduğunu bildiriyor. Başkent Tahran sakinleriyle konuşan ajans, işsizlik ve ekonomik darboğazın ciddi tepki çektiğini belirtiyor.

23 yaşındaki Perisa Mesudi isimli üniversite öğrencisi, "Ruhani'ye oy verdim ancak şimdi görüyorum ki eli kolu bağlı, sözlerini yerine getiremez" diyor.

Tamirci Nasrullah Muhammedi ise protestoculara hak veriyor. Yolsuzluğun yüksek olduğunu, fırsatların hep iktidar çevresine sunulduğunu savunan Muhammedi, 27 ve 30 yaşlarındaki üniversite mezunu iki oğlunun yıllardır iş bulamadığından yakınıyor.

34 yaşındaki Rahim Guravand da, birkaç ay önce işten çıkarıldığını belirterek hükümetin Suriye, Irak ve diğer yerlere para harcamayı kesmesini ve yeni iş sahaları yaratmasını istiyor.

İTALYA, ALMANYA VE İNGİLTERE...

Yurt dışında yaşayan İranlılar da ülkedeki protestolara destek veriyor. İtalya, Almanya, İngiltere gibi ülkelerde ellerinde İran bayrakları olan yüzlerce gösterici, rejim aleyhine sloganlar attı. Protestocuların İran'ın dini lideri Ayetullah Hamaney ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin posterlerine çarpı işareti koyduğu görüldü.

ABD, BİRLEŞMİŞ MİLLETLER'E TAŞIYOR

Sokaklarda bunlar olurken ABD'den protestocuları destekleyen yeni açıklamalar geldi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, "Daha önce de farklı birçok ortamda yaptığımız gibi İran halkı için desteğimizi birçok farklı ortamda ifade ediyoruz" dedi.

Washington ayrıca İran'daki gösterileri Birleşmiş Milletler'e taşıyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni (BMGK) acil olarak toplantıya çağıran ABD'nin BM'deki daimi temsilcisi Nikki Haley, "İran halkının bu büyük cesaretini alkışlıyoruz" ifadesini kullandı.

Başkan Donald Trump ise, yine Twitter hesabından bir mesaj yazdı. Trump, "İran halkı nihayet vahşi ve yoz rejime karşı harekete geçti. Başkan Obama’nın çok aptalca onlara verdiği para, teröre ve onların ceplerine gitti. İnsanların yemeği az, enflasyonu çok, insan hakları ise yok. ABD izliyor!" dedi.

SON AÇIKLAMA AB'DEN

Avrupa Birliği, İran'daki olayları yakından izlediğini belirterek "AB için insan hakları, İran ile ilişkimizde daima ana bir konu olmuştur. Barışçıl gösteri ve ifade özgürlüğü her ülke için temel haklardır ve İran istisna değildir" açıklamasını yaptı.

Uluslarası örgüt, devamında "İlgili tüm tarafları şiddetten sakınmaya ve ifade özgürlüğünün güvence altına alınmasını sağlamaya çağırıyoruz. AB durumu gözlemlemeye devam edecek" dedi.

REFORMİST LİDER: HALKIN GENÇLERİ BUNLAR...

Protestoların hedefindeki bir numaralı isim olan dini lider Ayetullah Hamaney, dün sessizliğini bozarak düşmanların ülkedeki eylemleri para, silah ve ajanlarla körüklediğini savundu.

Reformistlerin lideri olarak bilinen Abdullah Ramazanzade ise, Twitter hesabından göstericileri övdü. Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde hükümet sözcülüğü görevini yürüten Ramazanzade, "Niye saçmalıyorsunuz? Düşman nerede? Ülkedeki işsizlik, ümitsizlik, gelecek kaygısı, fakirlik ve ayrımcılığın görmezden gelinmesinden bıkan halkın gençleri bunlar" dedi.

DALGA DALGA YAYILDI

İran'da eylemler ülkenin ikinci büyük kenti Meşhed'de başlamıştı. Meşhed'de hayat pahalılığını protesto için 28 Aralık Perşembe günü başlayan gösteriler, Cuma günü 12 şehre birden yayılmış ve rejim karşıtı bir renge bürünmüştü.

Yüzlerce göstericiyi gözaltına alan Tahran yönetimi, protestocuların organize olduğu sosyal medya uygulamalarını bir süre erişime kapattı. Ülkede en çok kullanılan uygulama, Telegram. Nüfusun yarısının WhatsApp benzeri uygulamayı kullanarak haberleştiği biliniyor.

Pazar gecesi gerçekleşen ölümleri dün öğle saatlerinde izleyicilerine aktaran devlet televizyonu, yağmalanan özel bankalar, kırılan camlar ve yakılan araçları ekrana getiriyor. Devlet televizyonu ayrıca silahlı göstericilerin askeri üsler ve polis karakollarına girmeyi denediğini ancak güvenlik güçleri tarafından püskürtüldüğünü savunuyor.

BİR TABU YIKILDI

Reuters haber ajansı, protestolar sırasında ülkede bir tabunun yıkıldığını bildiriyor. Takestan şehrindeki protestocular ülkeyi 1925 ile 1941 arasında yöneten Rıza Pehlevi'yi öven sloganlar atarak bir tabuyu devirmiş oldu. Pehlevi hanedanlığı 1979 İslam devrimiyle yıkılmıştı.

BİLEK GÜREŞİNİ KAZANDI AMA

Ezeli düşmanı Suudi Arabistan'la Ortadoğu'da girdiği bilek güreşini Suriye ve Irak'ta kazanan İran, halihazırda Yemen'de Şii Husilere destek veriyor. Üçüncü yılını doldurmak üzere olan savaşta Suudi Arabistan'ın başını çektiği koalisyon Husilere hava saldırıları düzenliyor.

Dış politikada bunlar yaşanırken, dünyanın en kapalı rejimlerinden birine sahip ülkede ekonomi alarm veriyor.

3 milyon 200 bin işsizin bulunduğu İran'da bazı temel gıdaların fiyatları son dönemde neredeyse yarı yarıya arttı.

P5+1 ülkeleriyle nükleer anlaşmaya imza atan Tahran yönetimi, Batılı ülkelerin yaptırımlarından 2015 yılında kurtuldu ancak henüz bu sokağa yansımış değil.