Irak'taki krizin Türkiye'ye faturası

CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak'ın koordinasyonunda hazırlanan "Irak Krizi ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Olası Etkilerinin" değerlendirildiği, 96. Ekonomik Görünüm Raporu yayımlandı.

Raporda, Musul'da yaşanan olayların Türkiye'ye orta vadeli etkileri de masaya yatırıldı. Buna göre Hükümet'in 2014 ekonomik programını yaparken Brent tipi petrolün varil fiyatını 103,2 dolar olarak öngörmesine rağmen, Irak'taki gelişmelerin etkisiyle petrol fiyatlarının 8-18 Haziran tarihleri arasında yüzde 5 artarak 114 dolara ulaştığı, Brent tipi petrol fiyatının da son 9 ayın zirvesine çıktığı ifade edildi.

Petrol fiyatlarında her 10 dolarlık artışın enflasyonda ilave 0,4-0,5 puan artış yarattığının vurgulandığı raporda, cumhurbaşkanlığı seçimi nedeniyle ötelenen enerji zamlarının yarattığı baskıya ilave olarak petrol fiyatlarından gelecek 0,5 puanlık baskı da göz önüne alındığında "enflasyona önümüzdeki dönemde ilave 1 puanlık baskının gelmesinin makul göründüğü, yaşanan gelişmelerin enflasyonu yüzde 9'un üzerine taşımasının sürpriz olmayacağı" değerlendirmesinde bulunuldu.  

CHP'nin raporuna göre petrol fiyatlarındaki artış sadece enflasyona değil, cari açığa da ilave yük getirecek. 2014'te ekonomik dengeler hazırlanırken 45-46 milyar dolar civarında net enerji faturası tahmin edildiği; Brent tipi petrolün varil fiyatında görülecek 10 dolarlık sapmanın Türkiye'nin enerji faturasına kabaca 4-4,5 milyar dolar yük getireceğinin belirtildiği raporda yaşanan krizin ihracatı da etkileyeceği vurgulandı.  

Raporda, Irak'ın Türkiye'nin ikinci büyük ticaret ortağı olduğunun altı çizilerek, "2013 itibariyle toplam ihracatın yüzde 8'i sadece bu ülkeye yapıldı. Bu ihraç pazarında yaşanan olaylar nedeniyle Irak'a ihracatta yüzde 10'luk bir kayıp cari açığa ilave 1,4 milyar dolar yük getirecektir" denildi. Irak'ın aynı zamanda Ortadoğu'daki diğer pazarlara erişim açısından rolü de düşünüldüğünde faturanın daha da kabaracağı savunuldu.

Irak dışında Ortadoğu pazarına yapılan ticaretin de yüzde 10 daralması durumunda ilave kaybın 1 milyar dolar civarında olacağı tahmin edildi.  

Raporda ayrıca şu tespitlerde bulunuldu:

"Tüm bunların yanında Türkiye'nin bölgeye ihracatının zarar görmesi, karayolu ihraç taşımalarına da büyük darbe vuracak. Nitekim, Türkiye'nin karayoluyla toplam ihraç taşımalarının neredeyse yarısı Irak başta olmak üzere Ortadoğu bölgesine yapılıyor. Bölgeye yapılan ihracatın gerilemesi Türkiye'nin ulaştırma sektörünü de olumsuz etkileyecek. Tüm bu etkiler ve müteahhitlik sektöründe yaşanacak sıkıntılarla birlikte hesaplandığında Irak krizinin derinleşmesi veya uzaması durumunda cari açık üzerinde yaratacağı ilave toplam yük GSYH'ya oran olarak 1 puana kadar (8-8,5 milyar dolar) ulaşacak. Krizin boyutu daha da artar veya petrol fiyatları 120 dolarların üzerine giderse bu maliyetin çok daha yukarılara çıkması da söz konusu olabilecek."