İnşaat sektörü küçülmeye rağmen istihdamda büyüyor

Yapı-Endüstri Merkezi tarafından Türk yapı sektörünün yıllık performansına dair en geniş değerlendirmeyi sunan “Türk Yapı Sektörü Raporu 2014” için yapılan çalışmalarda sektörle ilgili bazı bulgular netleşmeye başladı. 2014 yılının tamamında inşaat sektörünün yüzde 3,5-4,0, yapı malzemeleri sanayi üretiminin yüzde 5,0, yapı malzemeleri iç pazarının yüzde 10-12 arasında büyümesi öngörülüyor.

Elde edilen ilk belirlemelere göre, ekonomi ve inşaat sektörü 2014 yılı ilk yarısında küçülürken, inşaat sektöründe istihdam 1.95 milyon ile geçen yılın aynı döneminin 111 bin kişi üzerinde gerçekleşti. Sektör Türkiye için oldukça önemli bir istihdam kaynağı olmayı sürdürüyor.

Hazırlık çalışmaları sürdürülen Türk Yapı Sektörü Raporu 2014’de; büyüme ivmesi, gayrimenkul sektörü, üretim, tüketim, ihracat ve ithalat büyüklükleri gibi çok çeşitli veri ve etkenler ışığında, önceki yıllarla karşılaştırmalı olarak analiz edilecek.

Yapı dünyasının bilgi merkezi Yapı-Endüstri Merkezi tarafından hazırlanan Türk Yapı Sektörü Raporu 2014 yenilenen tasarımı, genişleyen içeriği, 2015 yılı dış ticaret ithalat-ihracat rakamlarına ve yeni gelişen pazarlara dair öngörüleriyle birlikte her yıl hazırlanan rapordan çok daha farklı bir konseptle hazırlanıyor.

Başlatılan çalışmalar doğrultusunda Türk Yapı Sektörü Raporu danışmanı Ekonomist Dr. Can Fuat Gürlesel tarafından hazırlanan çalışmada; Ekonominin lokomotiflerinden inşaat sektörünün 2014 yılı ilk yarısında yüzde 3,8 büyüdüğü ve ekonomide uygulanan politikalar ile inşaat sektöründeki büyümenin yavaşladığı vurgulanıyor. İnşaat sektörünün 2014 yılını ise yüzde 3,5-4,0 arasında büyümeyle kapatacağı öngörülüyor. Raporla ilgili ön değerlendirmelere göre ekonomide uygulanan iç talebi sınırlayan politikaların konut satışlarını etkilediği belirtiliyor. 2014 yılının ilk yarısında konut satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,8 gerileyerek 524.776 adet oldu. Yabancıların konut alımı ise aynı dönemde yüzde 62,5 arttı ancak 8.507 adette kaldı.

İnşaat sektörü ekonomide ve sektördeki büyüme hızında yaşanan yavaşlamaya rağmen istihdamını arttırıyor. 2014 yılı ilk yarısı sonunda inşaat sektöründe istihdam 1.95 milyon ile geçen yılın aynı döneminin 111 bin kişi üzerinde. Türkiye için oldukça önemli bir istihdam kaynağı olan sektör, çalışan sayısı ve çalışma koşulları göz önüne alındığında iş güvenliği ihtiyacıyla öne çıkıyor. Türk Yapı Sektörü Raporu 2014 için yapılan çalışmalarda, 2014’ün son çeyreğine girilirken elde edilen bazı önemli bulgu ve değerlendirmeler şöyle:

Dünya ekonomisi ve inşaat sektörü: Gelişmiş ülkelerde büyüme, gelişenlerde daralma

Dünya ekonomisi 2014 yılında özellikle gelişmiş ülkelerdeki toparlanma ile birlikte 2013 yılından daha hızlı büyüyor. Geçen yılın ilk yarısında yüzde 2,4 olan dünya ekonomisindeki büyüme 2014 yılın ilk yarısında yüzde 2,9 olarak gerçekleşti. ABD ekonomisinde hızlanan ve giderek kalıcı hale gelen büyüme dünya ekonomisi için de ümit veriyor. AB ekonomisi de 2013 yılında başladığı büyümesine devam ediyor. Gelişen ülkelerde ise ekonomik büyümeler yavaşlamakta ve potansiyellerinin altında gerçekleşiyor. Gelişmiş ve gelişen ülkelerdeki ekonomik performanslar inşaat sektörüne de yansırken, ABD’de inşaat, konut ve gayrimenkul sektörü 2014 yılında hızlı bir büyüme gösteriyor. AB inşaat sektörü de uzun bir aradan sonra yeniden büyüyor. Buna karşılık gelişen ülkelerde ise inşaat sektörlerinde büyüme yavaşlıyor. Çin ve Hindistan’da yavaşlayan inşaat sektörlerindeki büyüme, Rusya ve Brezilya’da ise neredeyse durma noktasında.

Türkiye ekonomisi ve inşaat sektörü: Yine ekonominin üzerinde büyüyor

Türkiye ekonomisi 2014 yılının ilk yarısında yüzde 3,3 büyüdü. Fiyat istikrarı ve finansal istikrarı hedefleyen politika uygulamaları ile özellikle özel tüketim ve yatırım harcamaları ile birlikte ekonomik büyüme yavaşladı. 2014 yılının tamamında yüzde 3,5 büyüme öngörülüyor. Ekonominin lokomotiflerinden inşaat sektörü 2014 yılı ilk yarısında yüzde 3,8 büyüdü. Ekonomide uygulanan politikalar ile inşaat sektöründeki büyüme de yavaşladı. 2014 yılının genelinde inşaat sektörünün yüzde 3,5-4,0 arasında büyümesi bekleniyor. İnşaat sektörü ekonomide ve sektördeki büyüme hızında yaşanan yavaşlamaya rağmen istihdamını arttırıyor. 2014 yılı ilk yarısı sonunda inşaat sektöründe istihdam 1.95 milyon ile geçen yılın aynı döneminin 111 bin kişi üzerinde. Sektör önemli bir istihdam kaynağı olmayı sürdürüyor.

Yurtdışı müteahhitlik işleri

Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri inşaat sektörünün en kuvvetli alanlarından birini oluşturuyor. 2014 yılının ilk yarısında alınan proje sayısı geçen yılın ilk yarısına göre 2 adet artarak 116 oldu, ancak üstlenilen işlerin tutarı yüzde 14,7 gerileyerek 9,9 milyar dolara indi. 2014 yılında Irak, Libya, Rusya, Mısır ve Cezayir pazarlarında yaşanan sıkıntılar ile üstlenilen işlerde önemli düşüşler ortaya çıktı. Jeopolitik riskler Müteahhitlik sektörünün performansını sınırladı.

Türkiye konut dışı yapı sektörü

Fiili inşaat işlerindeki yavaşlamaya karşın yılın ilk yarısında yeni projelere başlama iştahı sürdü. Nitekim 2014 yılının ilk yarısında alınan yeni konut yapı ruhsatları metre kare olarak yüzde 35,7 artarak 84,0 milyon metre kareye ulaştı. Konut dışı binalar için alınan yapı ruhsatları ise metre kare bazında yüzde 36,2 artarak 28,6 milyon metre kare olarak gerçekleşti. Otel, ofis, ticaret binaları (AVM vb) ile sanayi-depo binalarının tamamında alınan yapı ruhsatları önemli ölçüde arttı.

Yapı malzemeleri sanayi

Yapı malzemeleri sektörü inşaat sektöründe yurtiçi ve yurtdışında, özellikle komşu ülkelerde yaşanan gelişmelerden etkileniyor. Yapı malzemeleri iç pazarı 2014 yılı ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre nominal olarak yüzde 13.7 genişleyerek 54.9 milyar TL’ye ulaştı. Yüzde 10’a yakın enflasyon ile hesaplandığında reel olarak yüzde 3,5 büyüdü. Yapı malzemeleri sanayi üretimi yılın ilk yarısında yüzde 5,2 büyüdü. Yapı malzemeleri sektörü içinde 2014 yılının ilk yarısında üretimi en çok zayıflayan alt sektörler; soğutma ve havalandırma donanımları, profil demirler, mermerler, metal inşaat malzemeleri, inşaat demirleri, seramik sıhhi ürünler ile hazır beton sektörleri oldu. Sanayi üretimi en çok gelişme gösteren alt sektörler ise; metalden kapı ve pencere, duvar kağıdı, parke-yer döşemeleri, kayalar, elektrikli aydınlatma ekipmanları ile kireç ve alçı sektörleri oldu. Yapı malzemeleri ihracatı yılın ilk yarısında yüzde 3,0 artarak 12.74 milyar dolar oldu. Mevcut küresel koşullar içinde yeni pazarlar edinmek giderek zorlaşırken, yapı malzemeleri sektöründe Türkiye’nin pazarlarını Avrupa Birliği ülkeleri ABD, Rusya, Orta Asya ülkeleri, Ortadoğu ve Körfez ülkeleri, Kuzey Afrika ülkeleri ile Balkan ülkeleri oluşturmaya devam ediyor. Türkiye’nin yapı malzemesi ihraç ettiği ilk 20 ülke değişmedi. Mevcut pazarlarımız içinde Almanya, İngiltere, ABD, Romanya, Mısır, İran, BAE ve İsrail pazarlarında toparlanan ve hızlı ihracat artışları olduğu görülüyor. Buna karşın Rusya, Irak, S. Arabistan, Cezayir ve Libya pazarlarında önemli gerilemeler yaşanıyor.

Yapı malzemeleri ithalatı ise yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11.5 gerileyerek 5.44 milyar dolara düştü. İnşaat sektöründeki yavaşlama ve döviz kurlarındaki artış ithalatta gerilemeye yol açtı. İthalatın yurtiçi malzeme tedariki ile ikame edildiği görülüyor.

2014 ve 2015 yılı büyüme beklentileri

2014 yılının tamamında inşaat sektörünün yüzde 3,5-4,0, yapı malzemeleri sanayi üretiminin yüzde 5,0, yapı malzemeleri iç pazarının yüzde 10-12 arasında büyümesi öngörülüyor. 2015 yılı Türkiye ekonomisi, inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayi açısından ılımlı büyümelerin olacağı bir yıl olacaktır. Seçim yılı olması ile kamu altyapı yatırımlarının hızlanabileceği bir yıl olacaktır. 2015 yılında mevcut siyasi ve dış politik riskler çerçevesinde ekonomide yüzde 4,0, inşaat sektöründe yüzde 4,0-5,0 arası ve inşaat malzemeleri iç pazarında da yüzde 10-12 arası bir büyüme bekleniyor.