İngiltere’nin eksi faize ihtiyacı var

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

İngiltere ve Avrupa’nın geri kalanı korona virüs pandemisinin ikinci dalgasıyla savaşırken, çaresiz gözler merkez bankası müdürlerine döndü ve nasıl bir kurtarma planları olduğu merak ediliyor.

Bu yıl İngiltere Merkez Bankası, parasal genişleme programı aracılığıyla İngiltere ekonomisine 300 milyar sterlinlik nakit sağladı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) bu miktarın iki katından fazlasını Euro Bölgesi’ndeki 19 ülkeye sağladı ve ABD Merkez Bankası, kredilerin bankacılık sistemindeki akışının sürmesi için bir benzerini yaptı.

Bu hamleler bir başka finansal çöküşü engelledi ve hükümetler pandemiyle baş etmeye çalışırken, merkez bankalarının düşük maliyetli kredi akışını sürdüreceğine dair bir güven yarattı.

İleriye baktığımızda ekonominin verdiği sinyaller iyileşme yönünde değil, krizin tekrarı yönünde. Merkez bankalarının bir önceki hamlelerinin sihirli dokunuşunun bu sefer işe yarayıp yaramayacağı da meçhul. Enflasyon, tüketiciler yeniden harcamalarını kısarken düşüş eğiliminde. Euro Bölgesi’nde yıllık fiyatlar, Ağustos ayındaki %0,2’lik düşüşün ardından, Eylül ayında da %0,3 düşüş yaşadı. İngiltere’de enflasyon Ağustos ayında %0,2 seviyesine düştü, yani fiyatlar artmadı. Ne İngiltere Merkez Bankası ne de Avrupa Merkez Bankası, merkez bankalarının sabit tutması beklenen %2’lik enflasyon oranının yakınında.

Meseleleri daha da kötüye götüren bir başka olay da, İngiltere’nin kredi kurumlarının kredi verme kriterlerini daha da sıkılaştırması, kredi kartı borçları ve mortgage oranlarını yükseltmesi oldu. The Guardian’ın haberine göre düşük ve orta gelirlilerin krediye erişim sağlaması daha da zorlaştı. Bir kredi kurumunun perspektifinden bakıldığında bu anlaşılabilir bir durum olsa da, İngiltere Merkez Bankası’nın daha normal kredi akışlarına dönme planlarıyla taban tabana zıt gidiyor.

Destek hamlelerinin bir sonraki adımı eksi faiz oranları olabilir. Ya da Avrupa Merkez Bankası’nın deyimiyle, faiz oranlarındaki %-0,45’lik oranda kesintiler yaşanabilir.

Bir şirketten veya bir tüketiciden hesabına para yatırdığı için para istemek sezgilere aykırı olabilir ancak eksi faizler tam olarak da bunu yapıyor. Böylelikle bankalara eksi bir oranda kredi verme imkanı tanıyor ve bu da kredi alanlara fayda sağlıyor. Eksi faizli bir mortgage, Faiz oranının kredi alan kişinin hesabından çekilmeyeceği, aksine o hesaba yatırılacağı anlamına geliyor. Dolayısıyla zaman içinde borç alınan miktar azalıyor.

İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey, eksi faizler ile ilgili uzun bir konuşma yaptı. Bu konuşmanın büyük bir bölümü eksi faizin uygulanma ihtimalinin düşünülmesini ortadan kaldırma amacı taşıyordu. Görünen o ki, eksi faizler önümüzdeki yıla kadar gelmeyecek. Bu süre içinde de yetililer eksi faizin etkileriyle ilgili uzun bir araştırma yapacaklar.

Geçtiğimiz hafta Lordlar Kamarası’nın ekonomi komitesinde Bailey, “nasıl çalıştığını bilmediğimiz bir şeyin alet çantamızda olduğunu söylemek bizim adımıza yedi ölümcül günahtan biri olur” dedi.

NatWest’in Başkanı Howard Davies’in sözlerine bakılacak olursa, İngiltere’nin bankaları kendilerini eksi faizlere hazırlamak için bir hazırlık yapmadı. Davies, eksi faizlerle ilgili karamsar bir açıklama yaparak “teknik ve sözleşmelerden doğan sorunlar” olacağını söyledi.

Bailey’e göre, Avrupa Merkez Bankası’ndan eksi faiz oranlarının, kurumların bankaya para yatırmaktan çekinmesine neden olacağı ve onları getiri sağlamak için fonlara yönlendireceği konusunda bir kanıt olduğunu söyledi. Bu İngiltere ekonomisi için iyi bir şey.

Bailey ve Davies, haklı olarak tüketicilerin, paralarını bankaya yatırıp erimesini izlemektense, yastık altına yöneleceği konusunda endişeli.

Merkez bankası tam da bu noktada devreye giriyor. Eğer NatWest merkez bankasından aldığı düşük maliyetli parayı tüketici ürünlerine kanalize edebilirse, banka hesaplarındaki faiz oranlarını muhafaza edebilir.

Danimarka bankaları, Avrupa’da ilk eksi faizli mortgage uygulayan bankalar oldu. Eğer Danimarka bankaları bunu yapabiliyorsa, İngiltere’nin bankaları da yapabilir. Gerekli olan şeylerse irade ve planlama.

Lagarde: Nakit desteği ertelememeli