İngiltere’de mortgage krizi tetiklendi

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

İngiltere’de yaşam maliyeti krizini çözmek için atılan adımlar yeni krizleri beraberinde getirdi. İngiltere Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng'in geçen hafta artan enerji maliyetleriyle mücadele etmek için açıkladığı vergi indirimi paketi maliye konusundaki yatırımcı endişeleri nedeniyle yaldızlı tahvil piyasasında yoğun bir tepkiye sebep oldu. Ülkedeki mortgage piyasasında kargaşayı tetikledi.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, aralarında Virgin Money, Skipton Building Society ve Halifax gibi isimlerin de bulunduğu birçok finans devi, yükselen finansman maliyetine yanıt olarak Pazartesi günü yeni mortgage kredisi teklifleri sunmayı bıraktı veya belirli mortgage kredi ürünlerini geri çekti.

Financial Times yazarı Helen Thomas ise içerisinde bulunduğumuz dönemin 2008 Küresel Finans Krizi olmadığına dikkat çekiyor. Zira sadece piyasa kapanmıyor, aynı zamanda bankalar da fon sağlamıyor. Thomas bunun sonucunda oluşacak etkilerinin acı verici ve eşit olmayan bir biçimde hissedileceğine dikkat çekti:

“Bankalar, finansman maliyetlerindeki artışlara sadece kötü iş olanakları sunulan ürünlerle yakalandı. Mortgage kredilerinin fiyatlandırıldığı iki yıllık swap oranı, birkaç hafta önce yüzde 4'ün altından yüzde 5,5'in kuzeyine yükseldi. Çok yakın zamanlara kadar iyi gibi görünen işler, özellikle piyasadaki en keskin fiyatlandırmaya sahip olanlar firmalar için ekonomik olmayacak hale geldi.”

Emlak piyasasındaki şok bazı bankları diğerlerinden daha fazla sarsı. Thomas’a göre büyük bankaların fonlarını birkaç hafta içerisinde korumaya almaları olasıdır. HSBC ve Santander, kısmen talebe boğuldukları için salı günü yeni sözleşmeleri askıya aldığını açıkladı. Halifax, peşin ödemelerle daha düşük bir faiz oranının telafi edildiği ürün ücretli mortgage’ları durduracağını açıkladı. Yeni nesil bankalar (challanger bank) ve inşaat toplulukları gibi diğer alanlarda ise tüm işlemler donduruldu.

Yeni nesil bankalar için kriz daha büyük

FT yazarı konuyla ilgili açıklamasında, “Sakın yanılmayın: Tüm bankalar gelecek haftalarda mortgage faiz oranlarını yükseltecek. Ancak bazıları için durum daha acil” ifadelerine yer verdi. Thomas Barclays veya NatWest gibi büyük bankaların fonlarında düşük mevduatlı yatırımlara yer verdiğine ancak yeni nesil bankaların ve inşaat topluluklarında durumun tam teri olduğuna dikkat çekti. Ekonomi yazarı finans dünyasındaki bu yeni oyuncuların daha “yüksek maliyetli tasarruf mevduatlarına ve daha sık hareket eden sıcak paraya bağımlı olduğunu” belirtti.

Credit Suisse’ten Omar Keenan pazartesi günü yaptığı açıklamada 2 yıllık mevduat oranları inşaat topluluklarında ortalama %2,8, yeni nesil bankalarda ise %3,2 olduğuna dikkat çekti. Büyük bankalar içinse bu oran sadece %1,6’ydı. Keenan benzer şekilde, İngiltere’deki beş büyük bankanın yaklaşık yüzde 80'lik bir kredi/mevduat oranı olduğuna işaret etti. Sektöre yönelik uzmanlaşan diğer bankalarınsa mortgage destekli menkul kıymetler piyasası gibi diğer finansman kaynaklarına bağımlı olma olasılıkları ise daha yüksek.

En büyük darbe düşük gelir grubuna

Krizin hane halklarını vurması ise hemen olmayacak. İngiliz kredi sahipleri halihazırda iki ila beş yıllık sabit Faiz oranları üzerinden anlaşmalarını gerçekleştirmiş durumda. UK Finance verilerine göre, bu yılın ikinci yarısında sona erecek 600.000, gelecek yıl sona erecek 1.8 milyon sabit faiz oranlı sözleşme bulunuyor. Pantheon Macroeconomics'e göre, mortgage oranları yüzde 6'nın üzerine gelirse, iki yıllık yeni bir anlaşmanın hane halklarına olan maliyeti yüzde 70'in üzerinde artarak 863 sterlinden 1.490 sterline yükselecek.

Bununla birlikte İngiltere’deki hane halkları piyasalardaki şoklardan izole edilmiş gibi görünüyor. Ülkedeki doğrudan ev sahipliği 1990'dan beri istikrarlı bir şekilde artıyor ve mortgage sahibi olmayan mal sahipler, kabaca 2014'ten bu yana kredi sahiplerinin sayısını geçmiş durumda.

Ancak mortgage piyasasındaki krizlerden korunan kesim daha üst yaş gruplarında yoğunlaşıyor. Doğrudan ev sahiplerinin yüzde 62’si, diğer bir deyişle piyasanın yaklaşık üçte biri 65 yaş ve üzeri kesimden oluşuyor. Mortgage sahibi olanların yüzde 58’i ise 35 ila 54 yaş arasında. Kiracılar da ev sahiplerinin daha yüksek mortgage maliyetlerini geçmeye çalışmasıyla zor durumda kalabilir.

Büyük bir çoğunluğu doğrudan ev sahibi olma hayallerinden mahrum kalan genç insanlar, mortgage anlaşmalarını gerçekleştirebilme konusunda da zorlanabilir. Aynı zamanda tıpkı enerji fiyatlarında olduğu gibi emlak krizinde de yoksul hanelerin daha fazla acı çekmesi bekleniyor. Thomas söz konusu yoksul gelir grubunun aynı zamanda vergi indirimlerinde en az yararlanacak kesim olduğuna da dikkat çekti.

Sterlin düştü hedge fonları kazandı

Küresel ekonomideki gizli tehlike

İngiliz varlık yöneticileri hedge fonlarına karşı