İngiltere parlamentosunda kritik gün.. Seçim kararı çıkabilir

İngiltere parlamentosu bugün açılıyor, milletvekillerinin bugünkü oturumda atacağı adımlar, ülkenin Avrupa Birliği'nden (AB) çıkma süreci Brexit'in geleceğinde de belirleyici olacak.

Milletvekilleri yaklaşık bir hafta çalıştıktan sonra İngiltere Başbakanı Boris Johnson'un kararıyla beş haftalığına askıya alınacak. Brexit tarihi olarak belirlenen 31 Ekim'e kadar da parlamento beş hafta kapalı kalacak.

Milletvekillerinin Brexit konusunda anlaşmaya varmak için zamanlarının daralması üzerine, AB'den anlaşmasız ayrılmaya karşı çıkanların, 'anlaşmasız Brexit'i önleyecek bir yasa tasarısını oylaması bekleniyor.

İşçi Partisi öncülüğünde verilecek yasa tasarısına iktidardaki Muhafazakâr Parti milletvekillerinden de destek var.

Taslakta Başbakan Boris Johnson'un anlaşmasız bir ayrılık yerine Brexit'i ertelemek zorunda bırakılması öngörülüyor. Yasa tasarısına göre Brexit 31 Ocak 2020'ye kadar ertelenebilir.

Ülkede erken seçim ihtimalleri de konuşuluyor. Boris Johnson da her ne kadar doğrudan 'erken seçim çağrısı' yapmasa da Başbakanlık kaynakları 14 Ekim'de erken seçime gidilebileceğini söylüyor.

Muhafazakar Parti yöneticileri, muhalefetin öne sürdüğü yasa tasarısına kendi partilerinden destek verecek milletvekillerini de parti grubundan ihraç edeceklerini söyleyip 'kontrolün muhalefetin eline verilmemesi' uyarısında bulunuyor.

Muhalefetteki İşçi Partisi ise ülkenin seçime gitmesinden yana.

Boris Johnson ne yapmayı planlıyor?

Her ne kadar Boris Johnson Pazartesi günkü konuşmasında doğrudan erken seçime gidileceği açıklamasını yapmasa da hükümet kaynakları, milletvekillerinin anlaşmasız Brexit'i önleyecek yasa tasarısının milletvekillerinin onayından geçmesi durumunda Boris Johnson'un genel seçim çağrısında bulunacağını söylüyor.

Başbakanlık kaynakları, seçimin 14 Ekim'de, Johnson'un yeni bir anlaşmaya varmayı planladığı AB zirvesinden üç gün önce yapılabileceğini ifade ediyor.

Milletvekilleri ne yapmaya çalışıyor?

Parlamento oturumunda yasa tasarısını görüşecek milletvekilleri, Boris Johnson'un İngiltere'yi anlaşmaya varmadan AB'den çıkarmasının önüne geçmeye çalışıyor. Vekiller, parlamento gelecek hafta askıya alınmadan önce, gündemin kontrolünü ele geçirip Brexit'i erteleyebilecek ve anlaşmasız Brexit'i önleyebilecek yasa tasarını oylamaya açmak istiyor.

Tasarının bugünkü ilk oturumda oylanması bekleniyor. Oylamaya açılırsa, milletvekilleri tasarısının yasalaşması için uğraşacak. Amaç, hükümetin AB'den, Brexit'in 31 Ocak 2020'ye kadar ertelenmesi talebinde bulunması.

Yasa milletvekilleri arasında tartışılıp Avam Kamarası'nda 4 Eylül'de oylanabilir ve 5 Eylül Çarşamba günü Lordlar Kamarası'nın da onayına sunulabilir.

Parlamentonun mevcut programda 6 Eylül Cuma günü boş görünüyor ama milletvekilleri parlamentonun toplanması kararı verebilir.

Eğer tasarı onaylanırsa, Kraliçe'nin de onayına sunulur ve 9 Eylül Pazartesi günü yasalaşır.

Milletvekilleri yeterli sayıya ulaşabilecek mi?

İşçi Partisi'nin öncülüğünde başlatılan ve Liberal Demokratlar, İskoçya ve Galler Ulusal partileri, Yeşiller ve bağımsız milletvekillerinin yanı sıra iktidardaki Muhafazakâr Parti'den de yasa tasarısına destek çıkan milletvekilleri var.

Yasa tasarısının oylamada başa baş bir yarışa dönüşebileceği yorumları yapılıyor.

Ama iktidardaki Muhafazakâr Parti'nin 'parti grubundan ihraç' tehditlerine rağmen 15 ya da 16 milletvekilinin de muhalefetin öne sürdüğü yasa tasarısına destek çıkması bekleniyor.

Hükümet nasıl bir yanıt verir?

Yasa tasarısının parlamentonun çoğunluğu tarafından desteklenmesi durumunda Boris Johnson'ın erken seçim çağrısı yapmasına kesin gözüyle bakılıyor.

Ama Muhafazakâr Parti'nin 'ihraç tehdidi' gerçekleşirse, yasa tasarısına destek veren milletvekillerinin bir sonraki seçimlerde aday gösterilmesine parti izin vermeyecek. Dolayısıyla bu da Muhafazakâr Parti'nin parlamentoda az farkla elinde tuttuğu çoğunluğu da kaybedeceği anlamına gelir.

Eğer Boris Johnson genel seçim ilan eder ve kaybederse, İngiltere tarihinin en kısa süre görevde kalan başbakanı sıfatını almış olur.

Ama Boris Johnson tek taraflı seçim ilan edemez. Seçim kararı için de parlamentonun üçte iki çoğunluğunun onayı gerekir. 31 Ekim'den önce seçim çağrısı yapılması durumunda İşçi Partisi, büyük ihtimalle diğer muhalif partilerin de desteğiyle bu çağrıya olumlu bakacak. Milletvekillerinin çoğunun, seçimin 31 Ekim'den önce yapılması yönünde garanti talebinde bulunması da bekleniyor.

31 Ekim'de İngiltere anlaşma olmadan AB'den çıkarsa ne olur?

Başbakan Johnson, AB ile Brexit anlaşması yapmak istediğini söylüyor ama anlaşma olsun olmasın, İngiltere'nin kesin olarak AB'den çıkacağı tarih 31 Ekim.

Anlaşma olmadan AB'den çıkmasıyla, İngiltere doğrudan gümrük birliğinden ve ticari anlaşmaları kolaylaştıran ortak pazardan da çıkmış olacak. Birçok siyasetçi ve iş insanı anlaşmasız Brexit'in ekonomiye zarar vereceği uyarısında bulunuyor. Ancak bu öngörülen 'abartıldığını' düşünenlerin sayısı da az değil.

İngiltere'de erken seçime nasıl gidilebilir?

İngiltere'de erken seçime gitmenin iki yolu bulunuyor:

1- Milletvekillerinin üçte ikisinin erken seçim yönünde oy kullanması. Bu durumda Başbakan Johnson'ın belirleyeceği seçim tarihi de bir tartışma konusu olacak.

2- Ana muhalefet partisi liderinin (Bu durumda İşçi Partisi lideri Corbyn) vereceği bir güvensizlik oylaması sonucu vekillerin yarısından fazlası güvensizlik yönünde oy verirse önce yeni hükümeti kurma çalışmaları yürütülüyor, başarısız olması durumunda erken seçime gidiliyor. (BBC Türkçe)