İngiltere ekonomisi ip üstünde yürüyor

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

İngiltere ekonomisi çözümü siyasi arenadaki değişikliklerle bulmuşa pek benzemiyor. Dünya ekonomilerinin güvensiz yaklaştıkları Liz Truss’ın ardından göreve gelen Başbakan Rishi Sunak, ekonominin nefes almasını sağlasa da, İngiltere’de bazı sorunlar uzun süre devam edeceğe benziyor.

Tatsız bir ip

Financial Times’tan David Thorpe’un haberine göre, İngiltere Merkez Bankası'nın son güncellemesi, İngiltere ekonomisinin 2024 yılına kadar resesyona gireceğini gösteriyor. Netwealth portföy yönetimi başkanı Iain Barnes'a göre bu, politika yapıcıların para politikasını belirlerken ‘çok tatsız bir ip’ üzerinde yürüdüğünü kanıtlıyor. Barnes, merkez bankasının faiz oranlarını 0,75 puan artırarak, 2008 yılından beri görülmeyen bir seviye olan yüzde 3'e yükseltmesi bağlamında durumu yorumluyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, politika yapıcıları ise özellikle endişelendiren, dolar karşısında sert şekilde düşen sterlin gibi duruyor. Tipik olarak, faizler yükseldiğinde, yatırımcılar varlıklarını elinde tutmaya meylettiğinden, para biriminin değerini artırması gerekiyor. Ancak Barnes, yatırımcıların açıklanan ölçekte bir faiz artışını beklediklerini, ancak faizlerin açıklanmasının ardından yapılan açıklamaların ürkütücü olduğunu ve gelecekteki Faiz artış hızının ‘piyasalar tarafından fiyatlanandan daha yavaş olabileceğini’ söylüyor. Böylesi bir açıklamanın nedeni ise ekonominin daha yüksek orandaki faiz artışlarını kaldırabileceğine inanılması olarak gözüküyor.

Ancak faiz oranları yükselmezse, bu enflasyonun devam etmesi anlamına geliyor ve bu da insanları daha da yoksullaştırıyor. Barnes, “Hiçbir merkez bankası yetkilisi bunu yapmak istemez  çünkü bu üzerinde yürümesi çok zor bir ip” şeklinde konuşuyor.

BoE, hızlı davranmak istiyor

İngiltere merkezli yatırım şirketi Abrdn'de kıdemli ekonomist olan Luke Bartholomew, bu tehlikeli ipin doğasını ayrıntılı olarak açıklıyor. Bartholomew, “Genel olarak maliye politikası ve özel olarak enerji politikası üzerindeki belirsizlik göz önüne alındığında, BoE'nin tahminlerinin bazı yönleri normalden daha az bilgilendirici gözüküyor. Ancak genel mesaj açık. Merkez Bankası, yatırımcıların mevcut beklentilerine uygun bir faiz artırımı döngüsü gerçekleştirmesi durumunda bunun uzun süreli ve derin bir gerilemeye yol açacağını düşünüyor. Yani İngiltere Merkez Bankası’nın umudu, bugün ve yakın gelecekte daha hızlı davranarak, nihayetinde faizleri daha az yükseltmek zorunda kalmak.”

Barnes'a göre ise bu ‘iletişimle aktarılması zor bir mesaj’ niteliği taşıyor. Barnes, “Son oynaklık dönemi ve Merkez Bankası'nın nihayetinde ne kadar sıkılaştırma sağladığını küçümseme sicili göz önüne alındığında, piyasaların bu plana ne kadar açık olduğunu göreceğiz” şeklinde konuşuyor. Barnes ayrıca, tahvil piyasalarının son makroekonomik verileri hisse senedi piyasalarından daha ‘sakin’ bir şekilde ele aldığına inandığını, çünkü tahvil piyasalarının daha fazla kötü haberle fiyatlandığını hissettiğini söylüyor.

İki senaryo

Brooks Macdonald Baş Yatırım Yetkilisi Edward Park ise şunları söylüyor: “İngiltere Merkez Bankası, faizlerin piyasa tarafından beklenen yüzde 5,25'e yükseldiği iki senaryo ortaya koyuyor. Bu durumda, Banka iki yıl sürecek bir durgunluk öngörüyor. Faiz oranlarının yüzde 3 oranında kaldığı alternatif senaryoda ise Banka sadece 5 çeyreklik bir daralma öngörüyor. Görüldüğü üzere, her iki durumda da, enflasyon tahmin döneminin sonuna doğru hedefin altında kalınıyor. Bu durum ise uzun zamandır beklenen tepe noktasının belirmesi anlamına gelebilir.” Park ayrıca, küresel faktörlerin oynayacağı rol nedeniyle, İngiltere'nin kendi enflasyon kaderini gerçekten kontrol etmediğine inandığını da sözlerine ekliyor.

Rathbones varlık tahsis stratejisti Oliver Jones ise İngiltere Merkez Bankası'nın bugün yatırımcılara faiz oranlarının piyasalarda fiyatlanandan daha düşük bir seviyede zirve noktasını görebileceğini söylemeye çalışıyor olabileceğini, ancak bunu yaparken temkinli davrandığını söylüyor. Jones'a göre ise, hükümetin mali genişlemeden daralmaya yönelik politik kaymasına rağmen, enflasyonun BoE'nin beklediğinden daha yüksek kalma riski ihtimaller arasında kalmaya devam ediyor.

Merkez Bankası Başkanı Bailey, basın toplantısında bu risklerin para politikası tarihindeki en büyük riskler olabileceğini öne sürerken, BoE'nin kendisi ise enflasyon tahminlerine yönelik risklerin yukarı yönlü olduğuna karar veriyor ve şu tespitte bulunuyor: “İş gücü piyasası hala son derece sıkı.”

Tedarik zayıflığı

Jones, birçoğu uzun süreli hastalık nedeniyle olmak üzere yüz binlerce çalışanın iş gücünden ayrılmasının pandemiden bu yana arzdaki kalıcı zayıflığın nedeni olduğuna inanıyor.

Daha küçük bir çalışan havuzu için rekabet eden firmalar nedeniyle de ücret artışı, BoE'nin tahmin ettiğinden daha yüksek oranda yükseliyor. Jones, “Açık işlerin çalışanlara oranı hala son derece yüksek ve işsizlik oranı yarım yüzyıldaki en düşük seviyesine yakın. Hanehalkı ve firmaların enflasyon beklentileri de endişe verici derecede yüksek seyrediyor. Enflasyonun, ekonomideki toplam talep seviyesinin düşmesinin bir sonucu olarak, uzun süreli bir durgunluk döneminde ise düşmesi bekleniyor" diyor.

Ekonomiler arz eğrileri ve talep eğrilerinden oluşuyor. Enflasyon, talep eğrisi arz eğrisinden daha dik olduğunda, yani talep arzdan daha hızlı arttığında, durgunluk ise arz eğrisi talep eğrisinden daha hızlı yükseldiğinde meydana geliyor.

Durgunluklar talebi azaltıyor. Resesyon, ekonomideki tedarikçilerin arzı azaltmasına neden oluyor ve sonuçta bu arz ve talep eğrilerinin kabaca paralel olarak eğilmesi gerçekleşiyor.

Ancak ekonomideki mevcut enflasyonun çoğu, enerji fiyatları gibi talep düşüşlerine daha az duyarlı olan arz yönlü faktörlere odaklanıyor. Yani enflasyon ve durgunlukla birlikte, stagflasyon olarak bilinen olgu da aynı anda gerçekleşme tehlikesi doğuruyor. Son olarak Barnes, İngiltere enflasyon görünümünün bugünkü İngiltere Merkez Bankası yorumlarıyla büyük bir değişiklik yaşamadığını sözlerine ekliyor.

İngiltere'da hava yolu çalışanları greve gidiyor

İngiltere'de perakende satışlarda hayal kırıklığı

İngiltere ekonomisi resesyona girmiş olabilir

BoE Başkanı'ndan kritik faiz açıklaması

BoE faizi 75 baz puan artırdı