İmar planlarında yeni dönem

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ile imar planı ve dikey yapılaşmaya yönelik plan değişiklikleri zorlaştırılacak.

Yaşam kalitesi yüksek, sağlıklı ve güvenli çevreler oluşturmak amacıyla hazırlanan ve mekansal planların yapımına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.

Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle 1985'ten beri uygulanan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik ile Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.

Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ile mekansal planların kalitesi artırılacak. Planların hazırlanmasında eşik analizi gibi detaylı analizler ve araştırmalar yapılacak.

Özellikle afete yönelik mikro bölgeleme veya jeolojik etüt raporları Bakanlık tarafından onaylanmadan imar planları hazırlanamayacak. Afet ve acil durumlar için ihtiyaç duyulan alanlar planlarda ayrılacak.

Arazi kullanımı ve yapılaşmada sadece mekansal strateji, çevre düzeni ve imar planlarına uyulacak. Diğerleri ise mekansal planlara girdi sağlayacak, veri oluşturacak ve alt kademe planlara yol gösterecek.

Yerel yönetimler alt kademe imar planlarını yaparken sadece bir üst kademedeki çevre düzeni plan kararlarına uyacak. Böylece plan kademelenmesi netleşecek ve süreç kısalacak.

Korunma ve kullanma dengesi sağlanacak
Planlar, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunma ve kullanma dengesini sağlayacak şekilde yapılacak. Sit alanlarında yapılacak koruma amaçlı imar planlarında tarihi çevre, geleneksel doku, kültürel ve doğal miras, sokak dokusunun korunmasına yönelik araştırmalar yapılacak.

Koruma amaçlı imar planlarında, sit alanının bütününü olumsuz etkileyecek, değerleri bozacak veya yok edecek, geleneksel dokuyu olumsuz etkileyecek plan değişikliği yapılamayacak.

Anket ve kamuoyu yoklaması yapılacak
Plan yapmaya yetkili bakanlıklar veya yerel yönetimler, plan türüne göre anket, kamuoyu yoklaması ve araştırması, toplantı, çalıştay, internet ortamında duyuru ve bilgilendirme gibi yöntemler kullanılarak kurum ve kuruluşlarla ilgili tarafların görüşlerini alacak.

İmar planı değişikliği zorlaştırılacak ve plan değişikliğine yeni sınırlamalar getirilecek. Yaşam kalitesi yüksek mekanlar için kentsel tasarım projeleri geliştirilecek.

Dikey yapılaşmaya yönelik plan değişiklikleri kolayca yapılamayacak. Binaların katlarının artırılmasına yönelik plan değişiklikleri, yerleşmenin dokusuna, kimliğine, güneşe göre yönlenmesine ve silüetine uygun olacak. 

Çocuk bahçesi, spor, eğitim, sağlık, sosyal, kültürel ve yeşil alanlar eşdeğer bir bölge ayrılmadan plan değişikliğine konu olamayacak. Sosyal ve teknik altyapı alanlarında plan değişikliğinin zorunlu olması halinde eşdeğer alan ayrılması gerekecek. Eşdeğer alanın, hizmetin verildiği aynı bölge sınırları içinde olması gerekecek. İlgili bakanlığın görüşünün alınması da şart olacak. 

Nüfus yoğunluğunu artıran plan değişikliklerinde, nüfusun ihtiyacına göre eğitim, sağlık, sosyo-kültürel ve yeşil alanlar ayrılacak. İmar planı değişikliklerinin yapılabilmesi için değişikliğin altyapı ve ulaşıma yönelik etkilerini belirleyen ve çözüm önerileri getiren kentsel teknik altyapı etki değerlendirme raporu hazırlanacak.

Engellilere yönelik kolaylıklar getirilecek
Planlarda, öncelikle engelliler, çocuklar, yaşlılar ve hamileler gibi kamu ortak mekanlarını kullanmakta zorluk çeken ve hareket kısıtlılığı bulunan kişilerin kentsel ve sosyal altyapı alanlarına erişimini ve kullanımını sağlayıcı ve kolaylaştırıcı tedbirlerin alınması amacıyla tasarım ilkeleri geliştirilmesi esas olacak.

Planlarda şehir merkezlerin yayalaştırılması, yaya bölgeleri oluşturulması ve otopark alanı ayrılması yönünde düzenlemeler yer alacak. İmar planlarında araç trafiğinin azaltılması için toplu taşıma ve yaya öncelikli sistem kurgulanması, park et-devam et sistemin yaygınlaştırılması, toplu taşım istasyonların etrafında otopark alanı ayrılması esas olacak. Semt veya bölge parkları da planlarda yer alacak.

Çekim merkezleri oluşturulacak
Kalkınma planlarında belirlenen hedefler ve stratejiler mekana yansıtılacak, ülke düzeyinde mekana yönelik stratejiler belirlenecek, ulaşım koridorları önerilecek ve bazı şehirlerdeki yığılmaları önleyecek çekim merkezleri oluşturulacak.

Yönetmelikte, kıyıların koruma ve kullanım dengesini sağlayan, bütüncül bakış açısı getiren, kıyı ve etkileşim alanlarında yapılacak bütünleşik kıyı alanı planının yapım usulleri de belirlendi.

Risk analizi yapılacak
Afet tehlikesi ve kentsel risklerin yüksek olduğu yerleşmelerde, yerel yönetimler gerektiğinde kentsel risk analizi yapacak. Risk analizleri plan kararlarına yansıtılacak.

Mekansal strateji ve çevre düzeni planları yapılırken afet tehlikelerine ve risklere ilişkin çalışmalar yapılacak. Planlarda gerekli riskleri azaltıcı öneriler olacak.

Onaylı jeolojik-jeoteknik veya mikro bölgeleme etüt raporu bulunmayan alanlarda imar planları hazırlanamayacak. 

İmar planlarında, esas onaylı jeolojik-jeoteknik etüt veya mikro bölgeleme raporlarındaki yerleşime uygunluk durumu haritalarına uyulması zorunlu olacak. İmar planlarının hazırlanmasında mikro bölgeleme etütlerine öncelik verilecek. 

Planlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca izlenecek, arşivlenecek ve kayıt altına alınacak.